Η δημοσιοποίηση από τη Χαμάς του πρώτου βίντεο, με την 21χρονη Ισραηλινή αιχμάλωτο Μία Σεμ, να καλεί τις αρχές της χώρας της να την απελευθερώσουν, αποτελεί μία πρόγευση του νέου σταδίου της έκρυθμης κατάστασης που διαμορφώθηκε από την έναρξη του πολέμου.
Ο ψυχολογικός πόλεμος που μόλις άρχισε να διεξάγει η τρομοκρατική οργάνωση έχει αποδέκτες πολλαπλούς. Πρωτίστως, στοχεύει στην ισραηλινή κοινή γνώμη που βρίσκεται ακόμα σε κατάσταση σοκ, εκφράζοντας παράλληλα κατά τρόπο ξεκάθαρο τη δυσπιστία της προς την πολιτική ηγεσία, τον στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες, θεσμούς που μέχρι πρότινος θεωρούσε άτρωτους. Από την άλλη, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Χαμάς επέλεξε τη συγκεκριμένη Ισραηλινή, η οποία είναι παράλληλα και Γαλλίδα υπήκοος.
Ετσι, η Χαμάς ουσιαστικά επιδιώκει να διεθνοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο το αίτημά της να απελευθερωθούν 6.000 στελέχη της που εκτίουν τις ποινές τους στις ισραηλινές φυλακές ασφαλείας, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση των 199 επιβεβαιωμένων μέχρι σήμερα Ισραηλινών πολιτών που κρατούνται αιχμάλωτοι στον παλαιστινιακό θύλακα.
Hamas Islamist terrorists have released video of an injured Israeli hostage Mia Schem from Gaza.
IDF Statement 👇
Last week, Mia Schem’s family was informed by IDF officials that Mia had been adbucted.
IDF representatives are in continuous contact with the family.
The IDF is… pic.twitter.com/nHG587QtF4
— Aditya Raj Kaul (@AdityaRajKaul) October 16, 2023
Η Χαμάς θέλει να εκτρέψει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος της διεθνούς κοινότητας, προβάλλοντας ως κλειδί για την εκτόνωση της κατάστασης μία ενδεχόμενη συμφωνία ανταλλαγής των αιχμαλώτων με τα φυλακισμένα στελέχη της στο Ισραήλ. Με άλλα λόγια, η τρομοκρατική οργάνωση θεωρεί ότι, ακόμα και τώρα, «ο χρόνος μπορεί να γυρίσει πίσω» και συγκεκριμένα στην εποχή κατά την οποία Αιγύπτιοι ή Καταριανοί διαμεσολαβητές επιτύγχαναν να δώσουν τέλος σε ακόμα έναν κύκλο στρατιωτικής αναμέτρησης με το Ισραήλ.
Η σημερινή πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική
Ωστόσο, η σημερινή πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Για πρώτη φορά το Ισραήλ μετρά πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Η παραδοχή της ηγεσίας του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών ότι δεν ανταποκρίθηκαν στα καθήκοντά τους ακούγεται από επίσημα χείλη καθημερινά από την πρώτη κιόλας μέρα της έναρξης του πολέμου και τα στρατεύματα βρίσκονται ήδη παραταγμένα στην οριογραμμή με τη Γάζα, έτοιμα για τη χερσαία επιχείρηση.
Είναι ξεκάθαρο ότι εάν δεν βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη ένας πρωτοφανής για τα χρονικά διπλωματικός μαραθώνιος, με αλλεπάλληλες επισκέψεις ξένων πολιτικών ηγετών στο Ισραήλ, η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν θα ήταν σε θέση να αποφύγει την άμεση έναρξη της χερσαίας επιχείρησης, στην προσπάθειά της αποδείξει την αποτελεσματικότητα της κρατικής και στρατιωτικής της μηχανής. Από την άλλη όμως, είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ισραηλινή πλευρά να αξιοποιήσει στο έπακρο το «ηθικό πλεονέκτημα», το οποίο η διεθνής κοινότητα αναγνωρίζει με ποικίλους τρόπους – κάτι επίσης πρωτοφανές, εάν εξετάσουμε την προϊστορία του αέναου κύκλου βίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς από το 2007 μέχρι σήμερα.
Είναι αναμφίβολα θετικό το γεγονός ότι η διπλωματία φαίνεται να μην έχει πει ακόμα την τελευταία της λέξη. Οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις του προέδρου Μπάιντεν τόσο στο Τελ Αβίβ με τη διακυβέρνηση Νετανιάχου, όσο και στο Αμμάν, με τον βασιλιά Αμπντάλα, τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αλ-Σίσι και τον Παλαιστίνιο πρόεδρο, Μαχμούντ Αμπάς, εκτιμώνται ως κρίσιμης σημασίας, κυρίως για το φλέγον ζήτημα της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στο νότιο τμήμα της Γάζας και της ασφαλούς διόδου των αμάχων σε ξένο έδαφος (κυρίως προς την Αίγυπτο, χωρίς να αποκλείεται η εμπλοκή και άλλης αραβικής χώρας σε αυτό το δύσκολο εγχείρημα).
Από την άλλη, η παρούσα ισραηλινή ηγεσία έχει επενδύσει τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο, διευκρινίζοντας ήδη από την πρώτη ημέρα της έναρξης του πολέμου ότι ο τελικός σκοπός δεν είναι αυτός που είχαν παλαιότερες αντίστοιχες στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά της Χαμάς και της Τζιχάντ. «Δεν πρόκειται για ακόμα μία στρατιωτική επιχείρηση, αλλά για πόλεμο», δηλώνουν επανειλημμένα όχι μόνο ο ίδιος ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, αλλά πλείστα άλλα στελέχη της κυβέρνησης και του στρατού. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Τσάχι Χανέγκμπι, ήταν σαφής: «Την επομένη μέρα αυτού του πολέμου δεν θα υπάρχει πια ούτε η Χαμάς, ούτε η Ισλαμική Τζιχάντ ως καθεστωτικές ή στρατιωτικές οντότητες», επισημαίνοντας ότι «τέτοιον σκοπό δεν έχει θέσει μέχρι τώρα για τον εαυτό της καμία ισραηλινή κυβέρνηση, από το 2007 μέχρι σήμερα».
Τέτοιες δηλώσεις, όμως, δεν «παίρνονται πίσω» αργότερα. Τέτοιες δηλώσεις παραμένουν έντονες στη μνήμη του μέσου Ισραηλινού πολίτη, και μάλιστα μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα απογοήτευσης, οργής και δυσπιστίας, που όμοιό του δεν έχει σημειωθεί από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973.
Κατά την παρούσα συγκυρία, με τα ισραηλινά στρατεύματα γύρω από τη Γάζα να βρίσκονται στην κυριολεξία με το χέρι στη σκανδάλη, όσο η πολυαναμενόμενη χερσαία επιχείρηση απομακρύνεται από τα τραγικά γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, τόσο η Χαμάς θα εντείνει τακτικές ψυχολογικού πολέμου. Σήμερα είδαμε το πρώτο τους δείγμα και πολλά άλλα παρόμοια αναμένονται σύντομα.
Η επιδίωξη της Χαμάς είναι απλή: Να αποφύγει έναν πόλεμο (που μπορεί μεν να κηρύχθηκε, πλην όμως δεν έχει ακόμα αρχίσει), μετατρέποντάς τον παράλληλα σε «ακόμα έναν κύκλο βίας με το Ισραήλ», μετά το πέρας του οποίου ελπίζει ότι θα συνεχίζει να διοικεί de facto τη Λωρίδα της Γάζας και να καθορίζει τη μοίρα δυόμισι εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ο κ. Γαβριήλ Χαρίτος διδάσκει Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου στο Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ.
