«Να μείνω ή να φύγω;» Αυτό ήταν το δίλημμα, με το οποίο ήρθαν αντιμέτωποι πολλοί Ισραηλινοί και κάτοικοι του Ισραήλ μετά το αιφνιδιαστικό ξέσπασμα του πολέμου. Το ξημέρωμα της 7ης Οκτωβρίου βρήκε πολλούς μακριά από τον τόπο τους ή και από τα αγαπημένα τους πρόσωπα, δεδομένου ότι ήταν και η θρησκευτική γιορτή του Σουκότ. Παρά τις επίσημες οδηγίες, τις καταιγιστικές εξελίξεις και τις συχνά αντιφατικές πληροφορίες, οι περισσότεροι επέλεξαν τις δύσκολες στιγμές να είναι μαζί με τις οικογένειές τους.
Νίκος Μιχαηλίδης
«Σαν ταινία τρόμου» περιγράφει τις τελευταίες ημέρες ο δρ Νίκος Μιχαηλίδης, καθηγητής Ανθρωπολογίας, που ζούσε εδώ και ενάμιση χρόνο με την Ελληνοαμερικανίδα σύζυγό του, δρ Βυζαντινολογίας, Βίκυ Χιουρέα, στην Ιερουσαλήμ. «Οταν ξεκίνησαν οι τρομοκρατικές επιθέσεις, εγώ βρισκόμουν στη Θεσσαλονίκη και η γυναίκα μου στην Ιερουσαλήμ» λέει στην «Κ». Αρχικά, «πρότεινα στη Βίκυ να έρθει αεροπορικώς στην Ελλάδα, όταν όμως είδα βίντεο από βιαιοπραγίες και βιασμούς γυναικών, αποφάσισα να μεταβώ εγώ στην Ιερουσαλήμ και να επιστρέψουμε μαζί Ελλάδα». Η πτήση του δρ Μιχαηλίδη ήταν γεμάτη οικογένειες από το Ισραήλ που επέστρεφαν… σπίτι τους. Από το αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ έως την Ιερουσαλήμ, «απέφυγα το ταξί, καθώς δεν θα μπορούσα να γνωρίζω τις προθέσεις του οδηγού. Μπήκα στο τρένο, που είχε ελάχιστους επιβάτες – κάτι που με καθησύχασε, γιατί κανένας βομβιστής δεν θα έμπαινε σε ένα άδειο τρένο». Εκτιμώντας την κατάσταση εκ των υστέρων, ομολογεί ότι «η άγνοια κινδύνου μάλλον με προστάτευσε».
Το ζευγάρι έμενε σε ελληνορθόδοξο μοναστήρι. «Η γυναίκα μου είχε συντροφιά τις καλόγριες, που είχαν μεγαλύτερη από εκείνην εξοικείωση με τέτοιες καταστάσεις, ήταν πολύ κοντά στην ελληνική κοινότητα και τις προξενικές αρχές». Ταυτόχρονα, όμως, «οι εγκαταστάσεις ήταν παλιές, δεν υπήρχε καταφύγιο στο μοναστήρι». Λίγο αφού έφτασε, οι κρότοι από την εξουδετέρωση μιας ρουκέτας του κατέστησαν σαφές ότι στόχος πλέον της Χαμάς ήταν και η Ιερουσαλήμ. Η επιστροφή δεν ήταν ανέφελη, «όμως ήμασταν πλέον μαζί, ενώ είχαμε και τη συνεχή συνοδεία και υποστήριξη των αξιωματούχων του ελληνικού προξενείου». Το ανδρόγυνο πήρε μαζί του υπολογιστές και βιβλία, άφησαν πίσω μόνο τα ρούχα τους, «το λιγότερο πολύτιμο». «Ευελπιστούμε να γυρίσουμε για να ολοκληρώσει και η σύζυγός μου, που είναι υπότροφος της Fulbright, την έρευνά της». Ο απολογισμός από τη διαμονή τους στο Ισραήλ είναι θετικός. «Βιώσαμε, ωστόσο, δύο περιστατικά βίας: μια φορά στη Ναμπλούς, όπου επιβαίνοντας σε αμάξι με ισραηλινές πινακίδες, παραλίγο να μας λιντσάρουν και μια φορά στην Ιερουσαλήμ, όπου ήρθα αντιμέτωπος με λεκτική βία από έναν ραβίνο και ένα μέλος ακροδεξιάς οργάνωσης».
Σλόμιτ Ισραέλι
Στο εξοχικό της στο Κόκκινο Χωριό, έξω από τα Χανιά της Κρήτης, βρήκε τη Σλόμιτ ο πόλεμος. «Αγοράσαμε με την αδελφή μου το σπίτι πριν από τρία χρόνια, επειδή αγαπάμε πολύ την Ελλάδα και ερχόμαστε όσο πιο συχνά μπορούμε». Εν προκειμένω, είχε έρθει ένα 4ημερο με την επιστήθια φίλη της, Υβέτ, στη γιορτή του Σουκότ. «Αρχισα να ψάχνω εισιτήριο επιστροφής, καθώς όλη μου η οικογένεια ήταν στο Ισραήλ» λέει στην «Κ» η Σλόμιτ από το Ρεχοβότ, που βρίσκεται στο κεντρικό Ισραήλ, όχι πολύ μακριά από την Ασκελόν. «Η κόρη μου κάνει τη θητεία της στον στρατό, ο γιος μου είναι 16 χρονών». Οι πτήσεις προς Τελ Αβίβ ήταν γεμάτες από ανθρώπους, όπως η Σλόμιτ. «Συρρέουν Εβραίοι από όλο τον κόσμο είτε για να σμίξουν με τους συγγενείς τους είτε για να στρατευθούν». Στο Ρεχοβότ όλοι είναι σε διαρκή εγρήγορση. «Οι ώρες υπηρεσίας της κόρης μου αυξήθηκαν, ο γιος μου έγινε αιμοδότης, όλοι κάτι θέλουν να προσφέρουν στον πλησίον: άλλοι στέγη σε συμπατριώτες μας που ζουν κοντά στα σύνορα και πρέπει να εκκενώσουν τους οικισμούς τους, άλλοι χρήματα και προϊόντα». Σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες οι κάτοικοι πρέπει να κάθονται σπίτι και να βγαίνουν μόνο για ανεφοδιασμό. «Εμείς με τον άνδρα μου διατηρούμε ένα γκαράζ, αποφασίσαμε αρχικά να το ανοίγουμε, γιατί ο κόσμος χρειάζεται τα αυτοκίνητά του» επισημαίνει τονίζοντας ότι «αντίστοιχα, πήγα στην τράπεζα, δεν είναι ανοιχτή, εξηγείς όμως στην είσοδο, στον υπάλληλο τι χρειάζεσαι και σε εξυπηρετεί». Τα ράφια στα σούπερ μάρκετ έχουν αδειάσει. Η Σλόμιτ, γεννημένη και μεγαλωμένη στο Ισραήλ, είναι εξοικειωμένη με το κλίμα ανασφάλειας και την πιθανότητα μιας επίθεσης ανά πάσα στιγμή. «Ποτέ, όμως, δεν ζήσαμε αυτό που ζούμε τώρα. Παλιά ήταν μεμονωμένα συμβάντα με λίγα θύματα, η σημερινή επίθεση είναι άλλης κλίμακας, ξυπνά σε όλους μας το διαγενεακό τραύμα του Ολοκαυτώματος». Κάθε φορά που οι σειρήνες ηχούν η Σλόμιτ πηγαίνει στο καταφύγιο και μένει δέκα λεπτά· μετά καλεί ένα ένα τα μέλη της οικογένειάς της. Η τηλεφωνική μας συνομιλία τερματίσθηκε αιφνίδια από μια σειρήνα.
Μάκης Λεβής
«Κάθε φορά που ξεσπάει στην περιοχή ένταση και δεν εκτονώνεται εντός 48 ωρών, όταν πρόκειται δηλαδή για κάποια επιχείρηση με όνομα, ετοιμάζουμε τις βαλίτσες μας και ερχόμαστε στην Ελλάδα» αναφέρει στην «Κ» ο κ. Μάκης Λεβής, που μαζί με την οικογένειά του ζει 7 χιλιόμετρα μακριά από τη Γάζα. «Δεν θέλω τα παιδιά μου, οκτώ και δέκα ετών, να βιώσουν το στρες μιας πολεμικής σύρραξης» διευκρινίζει. «Τους εξηγούμε, βέβαια, ότι φεύγουμε γιατί πέφτουν ρουκέτες και είναι επικίνδυνα». Στην πρώτη «απόδραση» στην Αθήνα, τα παιδιά ρώτησαν τον παππού και τη γιαγιά που ήταν το καταφύγιο στο σπίτι τους. «Επιστρέφοντας στην έδρα μας, στο Ισραήλ, τους ζήτησαν στο σχολείο να ζωγραφίσουν: ενώ οι υπόλοιποι 26 μαθητές της τάξης ζωγράφισαν ρουκέτες, ο γιος μου ζωγράφισε την ελληνική σημαία».
Ο κ. Λεβής είναι ευχαριστημένος που έως τώρα έχει κατορθώσει να διασώσει την αθωότητα των παιδιών του και φυσικά να τα προστατεύσει. «Στο σημείο που ζούμε, όποια πλευρά και αν επιχειρεί, ακούμε έντονους θορύβους». Αυτή τη στιγμή η εν λόγω περιοχή έχει εντελώς εκκενωθεί και μετατραπεί σε επιχειρησιακή ζώνη. Οι γείτονες του κύριου Λεβή έχουν μετακινηθεί στα βόρεια της χώρας, φιλοξενούνται σε συγγενείς και φίλους. «Εύχομαι να γίνει αποκλιμάκωση της κατάστασης και εν συνεχεία θα δούμε ποια θα είναι τα επόμενα βήματά μας» απαντά στο εύλογο ερώτημα. «Το προηγούμενο διάστημα δεν υπήρχαν οιωνοί που να μας προϊδεάσουν για το τι ερχόταν. Ζούσαμε μια φυσιολογική καθημερινότητα, πηγαίναμε τα παιδιά σχολείο, σε απογευματινές δραστηριότητες, σε γιορτές».
Υβέτ Νάχμια
«Over my dead body» (πάνω από το πτώμα μου) αναφώνησε η Υβέτ Ναχμία, όταν η 18χρονη κόρη της, την οποία είχε μόλις παραλάβει από το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, της ψέλλισε ότι θέλει να επιστρέψει στην εμπόλεμη χώρα για να στρατευθεί – η σειρά της πρέπει να παρουσιασθεί στις 19 Οκτωβρίου. «Νιώθει ότι είναι λιποταξία, όμως, εγώ ως μητέρα δεν μπορώ να το επιτρέψω» λέει με ειλικρίνεια στην «Κ». Το ξέσπασμα του πολέμου βρήκε την 5μελη οικογένεια διασκορπισμένη σε Χανιά, Θεσσαλονίκη και Ιερουσαλήμ. «Είπα στις δύο μικρές μου κόρες που ήταν στο Ισραήλ να ανοίξουν και να καθαρίσουν το καταφύγιο της πολυκατοικίας, καθότι είμαστε διαχειριστές, οι ίδιες να ντυθούν, να ετοιμαστούν για ταξίδι και να απευθυνθούν στο προξενείο». Οι δύο κοπέλες, 16 και 18 ετών, ανταποκρίθηκαν με σθένος στις πρωτόγονες προκλήσεις. «Από την αγωνία τους, βέβαια, δεν είχαν καθόλου κοιμηθεί τα δύο πρώτα 24ωρα. Ζούσαμε σε ένα νοητό τρίγωνο, όπου εν πολλοίς νιώθαμε ασφάλεια» σχολιάζει η μητέρα τους.
Η 53χρονη Υβέτ, γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αθήνα, σε οικογένεια επιζώντων του Ολοκαυτώματος, έχει ζήσει σχεδόν τα μισά της χρόνια στο Ισραήλ από επιλογή. «Ηθελα να συνδεθώ με την εβραϊκή μου ταυτότητα» επισημαίνει η ίδια, που έχει μεταξύ άλλων εργασθεί στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος και τώρα είναι στο δυναμικό του Μουσείου του Ισραήλ. «Το 1988 πήγα στο Τελ Αβίβ στο προπαρασκευαστικό τμήμα του πανεπιστημίου για να τελειοποιήσω τα εβραϊκά μου. Συνέχισα με σπουδές οικονομικών στην Ιερουσαλήμ, επέστρεψα με τον πόλεμο στο Ιράκ και υπό την απειλή ενός χημικού πολέμου, έζησα ξανά στην Ιερουσαλήμ από το 1995 έως το 2003, όπου γεννήθηκε η πρώτη μου κόρη». Η οικογένεια εγκαταστάθηκε εκ νέου στο Ισραήλ το 2008, όπου έμειναν δύο χρόνια σε Κιμπούτς στον Νότο και έκτοτε στην Ιερουσαλήμ. «Το 2009 είχα μια πολύ αποκαλυπτική εμπειρία: συμμετείχα σε ένα πρόγραμμα με 20 γυναίκες από το Ισραήλ και 20 από την Παλαιστίνη. Τότε συνειδητοποίησα ότι αυτές οι γυναίκες δεν είναι ο εχθρός μου, αυτό το βίωμα αποτέλεσε έμπνευση για μια ποιητική μου συλλογή». Εκτοτε, η ίδια αυτοπροσδιορίζεται, μεταξύ άλλων, ως «peace activist». «Ηθελα οι κόρες μου να αποκτήσουν πιο νέες εξοικείωση με τις Παλαιστίνιες, γι’ αυτό τις ενθάρρυνα να ενταχθούν στην ισραηλινο-αραβική χορωδία (Jerusalem Youth Chorus)». Σε πείσμα των εξελίξεων η κ. Ναχμία διοργάνωσε την Πέμπτη μια διαδικτυακή και με φυσική παρουσία εκδήλωση για την ειρήνη με άξονα την ποιητική της συλλογή «Ολα ακούγονται σαν τραγούδια αγάπης – Γυναίκες θεραπεύουν ισραηλινό-αραβικές σχέσεις». Το «παρών» έδωσαν άνθρωποι από όλο τον κόσμο, καθώς έγινε σε πέντε γλώσσες (εβραϊκά, αραβικά, ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά).
