Να «τετραγωνίσουν τον κύκλο» επιχειρούν οι Ευρωπαίοι ηγέτες έναντι της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, καθώς υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα σημεία σύγκλισης, αλλά όπως φαίνεται και διαφορετικές προσεγγίσεις στον τρόπο που θα μπορούσε να εξασφαλιστεί η δυνατότητα απρόσκοπτης παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Συνοψίζοντας τα «κοινά σημεία» των 27 υπουργών Εξωτερικών που συνεδρίασαν χθες στο Λουξεμβούργο, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ επανέλαβε την απόλυτη καταδίκη του τρομοκρατικού χτυπήματος της Χαμάς, την άμεση απελευθέρωση των ομήρων, αλλά και το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, σε πλήρη όμως ευθυγράμμιση με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.
Απέφυγε ωστόσο στη συνέντευξη Τύπου να επαναλάβει την έκκληση για «ανθρωπιστική παύση», ώστε να διευκολυνθεί η άφιξη της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, που είχε εμφατικά επισημάνει προσερχόμενος το πρωί στη συνεδρίαση. Συμφωνία δεν υπήρξε χθες, παρ’ όλα αυτά ο Ζοζέπ Μπορέλ εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι αυτή θα επιτευχθεί σε ανώτατο επίπεδο στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη της εβδομάδας, καθώς όπως ανέφερε οι ηγέτες αντιλαμβάνονται ότι είναι επιτακτικής ανάγκης ζήτημα και πως υπάρχει συναίνεση για την ανάγκη μιας «παύσης».
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν κληθεί να αποφασίσουν εάν στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή θα υιοθετήσουν την έκκληση των Ηνωμένων Εθνών για «ανθρωπιστική παύση». «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στηρίζει την έκκληση [του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο] Γκουτέρες για ανθρωπιστική παύση, προκειμένου να επιτραπεί ασφαλής ανθρωπιστική πρόσβαση και βοήθεια σε αυτούς που την έχουν ανάγκη», αναφέρει –σύμφωνα με πληροφορίες– το προσχέδιο, που πιθανότατα θα αλλάξει πριν από τη Σύνοδο, ενώ απσχόλησε τη συνάντηση των μονίμων αντιπροσώπων (Coreper) χθες το απόγευμα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η πλειοψηφία των «27» δεν είναι υπέρ της προωθημένης πρότασης των Ηνωμένων Εθνών και αραβικών κρατών για εκεχειρία και για τον λόγο αυτόν, η Διάσκεψη Ειρήνης στην Αίγυπτο το Σάββατο δεν κατέληξε σε κοινή διακήρυξη λόγω των επιφυλάξεων που εξέφρασαν αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες.
Ενδεικτικές των διαφορετικών προσεγγίσεων στο θέμα ήταν οι δηλώσεις των υπουργών Εξωτερικών πριν από τη συνεδρίασή τους, με τον Τσέχο Γιάν Λιπάφσκι να εκτιμά πως μια προσωρινή εκεχειρία δεν είναι εφικτή λόγω της Χαμάς. «Υπάρχει μια τρομοκρατική οργάνωση που ελέγχει τη Γάζα, που ρίχνει ρουκέτες καθημερινά και που διέπραξε μια βάρβαρη επίθεση στο ισραηλινό έδαφος», τόνισε για να προσθέσει «επομένως το ερώτημα είναι πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί εκεχειρία». Στο ίδιο μήκος και ο Ιταλός ομόλογός του, Αντόνιο Ταγιάνι, που ανέφερε ότι «δεν μπορούμε να πούμε στο Ισραήλ να σταματήσει να υπερασπίζεται τον εαυτό του, όταν η Χαμάς ρίχνει πυραύλους στις πόλεις του».
Υπήρξαν και εκείνοι που εξέφρασαν μια πιο επιφυλακτική στάση, με τον Ιρλανδό υπουργό Μάικλ Μάρτιν να υπογραμμίζει πως η χώρα του αντιλαμβάνεται «την ανάγκη του Ισραήλ να διαχειριστεί τη Χαμάς, επειδή επρόκειτο για μια αποκρουστική επίθεση», ωστόσο προσέθεσε ότι «ο βαθμός πόνου –αθώοι πολίτες στη Γάζα υποφέρουν– δεν είναι αποδεκτός σε κανέναν και κατά την άποψή μας πιστεύουμε ότι μια ανθρωπιστική παύση είναι απαραίτητη για την ελάχιστη παροχή βοήθειας και προμηθειών».
Σε εντελώς διαφορετικό τόνο η Γερμανίδα Αναλένα Μπέρμποκ επέμεινε ότι «η μάχη εναντίον της τρομοκρατίας που προκάλεσε τόσο πόνο στον λαό της Γάζας είναι απαραίτητη». «Την ίδια στιγμή, πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτός ο απίστευτος πόνος των δύο εκατομμυρίων ανθρώπων στη Γάζα», επισήμανε, για να προσθέσει ότι είναι σαν να επιχειρούμε να «τετραγωνίσουμε τον κύκλο. Αλλά πρέπει αυτό να το κάνουμε μαζί».
Η Ε.Ε. καταπώς φαίνεται διαθέτει ένα ευρύ φάσμα θέσεων με χώρες που παραδοσιακά τάσσονται υπέρ των Παλαιστινίων, όπως η Ιρλανδία, και εκείνες υπέρ του Ισραήλ όπως η Γερμανία. Ωστόσο «η ανθρώπινη παύση», ένας διπλωματικός όρος που επιχειρεί να συνδυάσει μια «κατάπαυση πυρός» και «εκεχειρία», αποτελεί μάλλον ένα «σημείο σύγκλισης» σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές. Βέβαια, όπως παραδέχθηκε και ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο όρος απέχει πολύ από τον προωθημένο των Ηνωμένων Εθνών «ανθρωπιστική εκεχειρία».
Η τελική απόφαση πάντως θα ληφθεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες στο Συμβούλιο της Πέμπτης. Μια «παύση» προκειμένου να σταλεί η βοήθεια στους πιο ευάλωτους είναι το ελάχιστο στο οποίο θα μπορούσαν να καταλήξουν.
