Αν η Χαμάς επιτέθηκε με σχέδιο, τότε το Ισραήλ πέφτει στην παγίδα της. Είναι η κεντρική ιδέα μιας σχολής αναλυτών που θεωρεί ότι το Τελ Αβίβ θα πρέπει να στοχεύσει τα αντίποινα αποκλειστικά στους εξτρεμιστές, με ενέργειες που θα τους απομονώσουν από τους υπόλοιπους Παλαιστίνιους. Oσο πλησιάζει η ώρα της χερσαίας επέμβασης, τόσο χώρο κερδίζουν ανάλογες εισηγήσεις στα διεθνή φόρουμ, καθώς δεν διαφαίνεται μια πειστική απάντηση του Ισραήλ στο μεγάλο ερώτημα: Ποια είναι η στρατηγική εξόδου από τη Λωρίδα της Γάζας;
Μια «έξυπνη» και τελικά αποτελεσματική απάντηση του Ισραήλ ιδανικά προβλέπει την επίδειξη στρατιωτικής ισχύος, η οποία θα κάνει διακρίσεις στο πεδίο. «Θα πρέπει να καθιστά σαφές ότι ο εχθρός του Ισραήλ δεν είναι ο παλαιστινιακός λαός αλλά η Χαμάς», τονίζει xαρακτηριστικά στην «Κ» η Oντρεϊ Κερθ Κρόνιν, διευθύντρια στο Ινστιτούτο Carnegie Mellon, συγγραφέας του βιβλίου «Πώς τελειώνει η τρομοκρατία: Κατανοώντας την παρακμή και κατάρρευση των τρομοκρατικών εκστρατειών».
Πριν απ’ όλα, στο πλαίσιο μιας αντίστοιχης στρατηγικής, οι ισραηλινές αρχές θα πρέπει να μεριμνούν για την τύχη των αμάχων της Γάζας, δημιουργώντας ασφαλείς ζώνες και ανθρωπιστικούς διαδρόμους, αφενός για να προσφέρουν διέξοδο σε όσους τηρούν απόσταση από τη Χαμάς, αφετέρου για να επιτρέπουν την προμήθεια των εγκλωβισμένων με νερό και φαγητό.
Εκ των ων ουκ άνευ, να αποφεύγουν τον βομβαρδισμό υποδομών με ανήμπορους άμαχους πολίτες. Το πλήγμα στο νοσοκομείο του Αλ Αχλι, ανεξάρτητα από το ποιος είχε τελικά την ευθύνη, ήταν ακριβώς αυτό που δεν χρειαζόταν το Ισραήλ. Πάγιες είναι εξάλλου οι προειδοποιήσεις για την πρακτική των εξτρεμιστών να χρησιμοποιούν ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες ως ανθρώπινες ασπίδες. Στον βαθμό που ισχύει, η ισραηλινή κυβέρνηση μόνο να κερδίσει έχει αξιοποιώντας κάθε δυνατότητα για να διαχωρίζει τη Χαμάς από τους αμάχους· και όχι το αντίθετο.
Στοχευμένη αντεπίθεση
Η χάραξη μιας διακριτής «γραμμής» μεταξύ εξτρεμιστών και αμάχων ενέχει τεράστιες επιχειρησιακές δυσκολίες και απαιτεί εξαιρετική απόδοση των υπηρεσιών πληροφοριών. Ομως κάθε δύσκολος δρόμος έχει και την ανταμοιβή του. Εν προκειμένω, θα προσέφερε απτά και μετρήσιμα οφέλη τόσο για τους Παλαιστίνιους όσο και για το Ισραήλ, στον βαθμό που θα τον ακολουθούσε.
• Θα απέφευγε μια μαραθώνια, αβέβαιη επιχείρηση η οποία έχει το ρίσκο να εγκλωβίσει τις δυνάμεις του επ’ αόριστον στη Λωρίδα της Γάζας.
• Θα έδινε μακρά πνοή στην υποστήριξη της Δύσης πιθανώς κερδίζοντας και νέους συμμάχους για την ισραηλινή κυβέρνηση.
• Θα μείωνε τις πιθανότητες για μια πιο ενεργή εμπλοκή του Ιράν.
• Θα απέτρεπε μια ανθρωπιστική καταστροφή μεγάλου βεληνεκούς.
• Θα ενίσχυε μάλλον τις πιθανότητες για τη διάσωση των ομήρων.
• Θα εξάλειφε εν τη γενέσει του ένα νέο φυτώριο εξτρεμιστών που θα ενισχύσει μελλοντικά τους κινδύνους για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ και της ευρύτερης περιοχής.
Οι εισηγητές της συγκεκριμένης στρατηγικής αναζητούν τις απαντήσεις στα ίδια τα κίνητρα της τρομοκρατικής επίθεσης που εξαπέλυσε η Χαμάς. Ακόμη και αν δεν ήταν μια καλοσχεδιασμένη εκστρατεία παρά μια κίνηση απελπισίας, εφόσον ο ισραηλινός στρατός ισοπεδώσει καθολικά τη Γάζα, η Χαμάς θα έχει πετύχει τον σκοπό της, συσπειρώνοντας εκ νέου τον αραβικό κόσμο εναντίον του Ισραήλ. Επιπροσθέτως, οι υποστηρικτές μιας πιο ευέλικτης αντεπίθεσης των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων με «χειρουργικές» επεμβάσεις θεωρούν ότι το Ισραήλ θα μπορούσε έτσι να μετατρέψει την κρίση σε ευκαιρία, τηρώντας μια στάση που θα δημιουργήσει καλύτερες προϋποθέσεις, τελικά, για το Παλαιστινιακό και τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια στη γειτονιά του. Με τον τρόπο αυτό δεν θα ρισκάρει και τυχόν ενεργή εμπλοκή του Ιράν στον πόλεμο· εκτός κι αν το θέλει.
Είναι μια προσέγγιση που ηχεί ευχάριστα σε όσους αρέσει να σκέφτονται ψύχραιμα και μακροπρόθεσμα. Για να καταστεί ωστόσο ρεαλιστική θα πρέπει να πληροί δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, να αναγνωρίζει τις επιχειρησιακές δυσκολίες που τη συνοδεύουν. Δεύτερον, να μην υπονομεύει μια δυναμική απάντηση στην τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, απαραίτητη για τη διεθνή ασφάλεια και ούτως ή άλλως αδιαπραγμάτευτη για την ισραηλινή κυβέρνηση.
Αλλαγή στρατηγικής
Η Οντρεϊ Κερθ Κρόνιν μελετά επί χρόνια τις βέλτιστες πρακτικές καταπολέμησης της διεθνούς τρομοκρατίας. Ανήκει στους αναλυτές που θεωρούν ότι το Ισραήλ θα πρέπει να αποκτήσει άμεσα μια –άλλη– στρατηγική. Μιλώντας στην «Κ», τονίζει την ανάγκη οι ισραηλινές αρχές να διακρίνουν τους εξτρεμιστές από τους αμάχους.
«Μια επιτυχημένη στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ θα χρησιμοποιούσε διακριτική ισχύ, καθιστώντας σαφές τόσο με δηλώσεις όσο και με ενέργειες ότι εχθρός του Ισραήλ είναι η Χαμάς και όχι ο παλαιστινιακός λαός. Οπως λέει και το ρητό, «η ελπίδα δεν είναι στρατηγική» – ούτε ο θυμός. Η καταστροφή της δύναμης ισχύος ενός εχθρού είναι μια βασική αρχή της στρατιωτικής στρατηγικής, αλλά οι δολοφονίες με ελάχιστες διακρίσεις ή περιορισμούς τοποθετούν την εκδίκηση πάνω από τη λογική. Αντί απλώς να αντιδρά στις προκλητικές επιθέσεις, το Ισραήλ θα πρέπει αντιθέτως να κάνει σκληρές στρατηγικές και πολιτικές επιλογές, όχι επειδή είναι αδύναμο αλλά επειδή είναι ισχυρό. Η τρομοκρατία είναι απίστευτη πρόκληση για τις δημοκρατίες, ακριβώς επειδή είναι επιταχυντής του πολέμου. Οι εκλεγμένοι ηγέτες πρέπει να ανακτήσουν το πάνω χέρι και να αντικαταστήσουν τον φόβο με αποφασιστικότητα. Η απαθής στρατηγική σκέψη στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων είναι δύσκολη, αλλά είναι ο μόνος τρόπος για να τερματιστεί μια τρομοκρατική ομάδα – κάτι που το Ισραήλ λέει ότι θέλει να πετύχει. Η ιστορία της σύγχρονης αντιτρομοκρατίας προσφέρει ένα σαφές μάθημα: μόνο μέσω της αυστηρής στόχευσης μιας τρομοκρατικής οργάνωσης μπορεί ένα κράτος να τη συντρίψει οριστικά και να αποφύγει μια ευρύτερη σύγκρουση».
