Μετά τη σχεδόν αναίμακτη Επανάσταση των Γαριφάλων στην Πορτογαλία το 1974, που επανέφερε τη δημοκρατία στη χώρα, κάθε Ελληνας αριστερός ο οποίος σεβόταν τον εαυτό του αναρτούσε την εμβληματική αφίσα με το παιδάκι να τεντώνεται για να τοποθετήσει στην κάννη του όπλου ένα λουλούδι. Το πιθανότερο είναι ότι ένα πόστερ σαν κι αυτό κοσμούσε το εφηβικό δωμάτιο του Αλέξη Τσίπρα. Είχε άλλωστε παραστεί στην επέτειο του κινήματος προτού γίνει πρωθυπουργός, το 2013, διατηρούσε στενές σχέσεις με τον επί 8 χρόνια Σοσιαλιστή πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα, τον είχε στηρίξει προεκλογικά το 2021, απαρνούμενος το αδελφό κόμμα Μπλόκο της Αριστεράς, και πέρυσι, όταν ο γιος του Φοίβος μπήκε με εξετάσεις στο Πρότυπο σχολείο που ήθελε, ζήτησε για επιβράβευση ένα ταξίδι στη Λισσαβώνα. Οι δεσμοί του πρώην ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ με τον Αντόνιο Κόστα υπήρξαν, δηλαδή, κάτι παραπάνω από ιδεολογικοί. Την εύνοια του Πορτογάλου πρωθυπουργού διεκδικούσε την ίδια περίοδο και ο επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, διαγκωνιζόμενος με τον Τσίπρα. Για την εγχώρια Αριστερά η Πορτογαλία ήταν η αέναη ουτοπία, η χώρα-πρότυπο, αφού ακόμη και η κρίση χρέους διήρκεσε πολύ λιγότερο και με πολύ μικρότερο κόστος για το κόμμα του Κόστα, το οποίο μέχρι αυτήν την εβδομάδα κυβερνούσε τη χώρα. Να σημειωθεί ότι ήταν ο μοναδικός Σοσιαλιστής που κυβερνούσε με απόλυτη πλειοψηφία στη Γηραιά Ηπειρο, πέρα από τον ηγέτη των Εργατικών Ρόμπερτ Αμπέλα στη Μάλτα.
Την περασμένη Τρίτη το πορτογαλικό όνειρο κατέρρευσε με κρότο. Νωρίς το πρωί οι πολίτες είδαν σοκαρισμένοι στους τηλεοπτικούς δέκτες τους αστυνομικές δυνάμεις να πραγματοποιούν επιδρομές στο πρωθυπουργικό γραφείο, σε υπουργεία και άλλα 42 σημεία. Μεταξύ άλλων συνελήφθη ο προσωπάρχης του Κόστα, και το Ανώτατο Δικαστήριο προανήγγειλε έρευνα για τον ρόλο του πρωθυπουργού στην έγκριση έργων εξόρυξης λιθίου στα βόρεια της χώρας και στη δημιουργία εργοστασίου υδρογόνου και data center στο Σίνες. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση της χώρας υπήρξε εξαρχής ενθουσιώδης για όλα αυτά τα πράσινα πρότζεκτ στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής απολιγνιτοποίησης της Ευρώπης, παρόλο που οι τοπικές κοινότητες διαμαρτύρονταν για το δυσανάλογα μεγάλο περιβαλλοντικό κόστος στις συγκεκριμένες περιοχές.
Οι εισαγγελείς δεν θεωρούν προς το παρόν ύποπτο τον Κόστα, αναφέρουν όμως με νόημα ότι οι ύποπτοι επικαλούνταν το όνομά του για να απλοποιήσουν και να επιταχύνουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για την αδειοδότηση των έργων. Ο 62χρονος Σοσιαλιστής ηγέτης υπεραμύνθηκε της αθωότητάς του και εμφανίστηκε δακρυσμένος τη στιγμή που ευχαριστούσε την οικογένειά του για την υποστήριξη τόσων ετών. «Εχω απόλυτη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη», είπε. «Θέλω να πω πρόσωπο με πρόσωπο στους Πορτογάλους ότι η συνείδησή μου είναι καθαρή για οιαδήποτε παράνομη ή απαγορευμένη πράξη. Αν υπάρχουν υποψίες, οι δικαστικές αρχές είναι ελεύθερες να τις ερευνήσουν… δεν είμαι υπεράνω του νόμου».
Ο Κόστα ήταν ο μοναδικός Σοσιαλιστής που κυβερνούσε με απόλυτη πλειοψηφία στην Ευρώπη, πέρα από τον ηγέτη των Εργατικών Ρόμπερτ Αμπέλα στη Μάλτα.
Δεν ήταν όμως οι μοναδικές υποθέσεις διαφθοράς εις βάρος της πορτογαλικής κυβέρνησης. Παρά τη θριαμβευτική επανεκλογή του Κόστα πέρυσι, τα τελευταία δύο χρόνια πολλά κυβερνητικά στελέχη έχουν εμπλακεί σε αλλεπάλληλα σκάνδαλα: τουλάχιστον δέκα υπουργοί και υφυπουργοί αποχώρησαν από την κυβέρνηση πέρυσι – τουλάχιστον δύο από αυτούς σε σχέση με σκάνδαλα στον αερομεταφορέα TAP. Το πιο χαρακτηριστικό εξ αυτών ήταν η αποζημίωση λόγω απόλυσης που έλαβε η υφυπουργός Οικονομικών της Πορτογαλίας Αλεσάντρα Ρέις μετά την αποχώρησή της από το διοικητικό συμβούλιο του κρατικού αερομεταφορέα TAP, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης του ομίλου.
Το γεγονός ότι ο Κόστα φρόντισε εγκαίρως να εξουδετερώσει τους εσωκομματικούς αντιπάλους του δημιουργεί σήμερα ένα κενό ηγεσίας στους Σοσιαλιστές, χωρίς διαφαινόμενη διάδοχη κατάσταση – με εξαίρεση τον υπουργό Οικονομικών Φερνάντο Μεντίνα, στον οποίο πιστώνεται η ιστορική μείωση του δημοσίου χρέους κάτω από 100% το 2024. Πολιτικοί αναλυτές προεξοφλούσαν ότι ο Κόστα θα αποχωρήσει μόνο για κάποια σημαντική θέση στην Ε.Ε., ίσως ως επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αφού στις Βρυξέλλες είχε αποκτήσει τη φήμη ήπιου και αποτελεσματικού διαπραγματευτή, με καλή προσωπική χημεία με μια σειρά ομολόγων του.
Μόνος ο Πέδρο Σάντσεθ
O Ισπανός ομοϊδεάτης του Κόστα, Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος είναι και πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, τον είχε αποκαλέσει σοσιαλιστικό «προπύργιο» στο μέσον μιας νεοφιλελεύθερης δεκαετίας στην Ευρώπη. Μετά την παραίτηση του Κόστα ο Ισπανός πρωθυπουργός χάνει πλέον έναν πολύτιμο σύμμαχο στην Ε.Ε., σε μια κρίσιμη στιγμή και για το δικό του πολιτικό μέλλον. Αυτήν την εβδομάδα συνήψε κρίσιμη συμφωνία με το καταλανικό αυτονομιστικό κόμμα Χουντς του Κάρλες Πουτζντεμόν, το οποίο του δίνει τη δυνατότητα να σχηματίσει νέα βιώσιμη κυβέρνηση. Ωστόσο το αντάλλαγμα είναι βαρύ, αφού ο Σάντσεθ πρόσφερε μια αμφιλεγόμενη αμνηστία σε όλα τα πολιτικά στελέχη που συμμετείχαν στο παράνομο δημοψήφισμα και στην απόπειρα ανεξαρτητοποίησης της Καταλωνίας. To νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να υπερψηφιστεί με την υποστήριξη των συμμάχων του πρωθυπουργού καθώς και των βασκικών και καταλανικών κομμάτων, θα μπορούσε να ευεργετήσει 1.500 ανθρώπους που είτε έχουν καταδικαστεί είτε δικάζονται για τη συμμετοχή τους σε διάφορες αυτονομιστικές δραστηριότητες. Αν υπερψηφισθεί η πρόταση, αναμένεται να πολώσει περαιτέρω το κλίμα, καθώς ήδη αντιδρούν έντονα τόσο η ισπανική Δεξιά όσο και πολλοί ψηφοφόροι των Σοσιαλιστών. Μια πρόγευση αποτέλεσαν τα βίαια επεισόδια αυτής της εβδομάδας με την περικύκλωση της έδρας των Σοσιαλιστών στη Μαδρίτη από δεκάδες χιλιάδες οπαδούς του Λαϊκού Κόμματος και του ακροδεξιού Vox. Ταυτόχρονα, εξηγήσεις από τον πρωθυπουργό της Ισπανίας ζητάει και η Ε.Ε. Αξίζει να σημειωθεί ότι δημοσκόπηση στα μέσα Σεπτεμβρίου έδειξε ότι 70% των Ισπανών διαφωνούν με τη χορήγηση αμνηστίας.
Εργα υπό διερεύνηση
Πράσινο υδρογόνο
Δημιουργία κέντρου παραγωγής υδρογόνου 100 MW στο Σίνες από την κοινοπραξία H2Sines.
Λίθιο
Αδεια στην τοπική επιχείρηση Lusorecursos για την εξόρυξη λιθίου στο Μονταλέγκρε και στη Savannah Resources με έδρα το Λονδίνο για να αναπτύξει ορυχείο στο Μπαρόζο.
Data centre στο Σίνες
Μεγάλης κλίμακας έργο από την αγγλοαμερικανική εταιρεία Start Campus.
