Αποστάσεις από την πρόσφατη αμφιλεγόμενη συμφωνία της Ιταλίας με την Αλβανία για τη διαχείριση του μεταναστευτικού παίρνει η Κομισιόν που προχώρησε σε μια μάλλον σιβυλλική δήλωση μέσω της αρμόδιας επιτρόπου.
Συγκεκριμένα, η Ιλβα Γιόχανσον σε συνέντευξη Τύπου το μεσημέρι σχολίασε ότι η συμφωνία μεταξύ Ιταλίας – Αλβανίας δεν παραβιάζει το ευρωπαϊκό δίκαιο, καθώς δεν εμπίπτει σε αυτό. «Η πρώτη αξιολόγηση από τη νομική μας υπηρεσία είναι ότι δεν παραβιάζει το ευρωπαϊκό δίκαιο, καθώς δεν εμπίπτει σε αυτό» είπε χαρακτηριστικά.
«Η ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν εφαρμόζεται εκτός ευρωπαϊκού εδάφους» εξήγησε η Γιόχανσον, αλλά πρόσθεσε λόγω της ιδιότητας κράτους-μέλους της Ιταλίας και της υποχρεωτικής υιοθέτησης της κοινής νομοθεσίας, οι νόμοι που θα εφαρμοσθούν στα κέντρα παραμονής μεταναστών στην Αλβανία θα είναι ευρωπαϊκής φύσεως και θα πρέπει να ακολουθούν το πλαίσιο, που εφαρμόζεται σε ιταλικό έδαφος.
«Εάν οι ιταλικοί νόμοι εφαρμόζονται, τότε οι αιτήσεις ασύλου θα πρέπει να εξετάζονται υπό το ιταλικό δίκαιο από ιταλικές αρχές. Υστερα από μια (θετική) σχετική απόφαση θα οδηγούνται στην Ιταλία ή εάν όχι θα πρέπει να επιστρέφονται στη χώρα προέλευσης, εάν δεν είναι δυνατόν, πίσω στην Ιταλία» είπε η Γιόχανσον. «Η Ιταλία συμμορφώνεται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αυτό σημαίνει ότι και αυτή η περίπτωση αφορά τους ίδιους κανόνες. Μιλώντας σε νομικό επίπεδο, δεν είναι ευρωπαϊκή νομοθεσία, είναι η ιταλική νομοθεσία που ακολουθεί την ευρωπαϊκή».
Τα σχόλια της επιτρόπου ωστόσο δεν απαντούν στα ερωτήματα που έχουν δημιουργηθεί για τη δημιουργία κέντρων υπό ιταλική δικαιοδοσία σχετικά με την εφαρμογή του δικαίου της Ε.Ε. σε χώρα εκτός «μπλοκ», αν και υποψήφιου κράτους-μέλους. Δεν είναι δηλαδή ξεκάθαρο εάν η Ιταλία μπορεί να παρακάμψει την ευρωπαϊκή νομοθεσία σε αλβανικό έδαφος και να εφαρμόσει διαφορετικές διαδικασίες έγκρισης αιτήσεων ασύλου. Εξάλλου, δεν είναι ευκρινές εάν πιθανές παραβιάσεις εντός των κέντρων θα μπορούσαν να προκαλέσουν νομική παρέμβαση της Κομισιόν καθώς ο εκτελεστικός βραχίονας της Ε.Ε. παίρνει αποστάσεις από την εφαρμογή της εν λόγω συμφωνίας.
Η ακροδεξιά κυβέρνηση της Τζιόρτζια Μελόνι προχώρησε την περασμένη εβδομάδα στην υπογραφή πρωτοκόλλου με την αλβανική κυβέρνηση βάσει του οποίου θα δημιουργηθούν δυο κλειστά κέντρα παραμονής παράτυπων μεταναστών στην Αλβανία, με έξοδα και διαχείριση της Ιταλίας.
Η συμφωνία, πάντως, αποτελεί την πρώτη του είδους της για κράτος-μέλος της Ε.Ε και προβλέπει κατασκευή με έξοδα του ιταλικού κράτους δύο κέντρων υποδοχής στην Αλβανία για επεξεργασία αιτήσεων ασύλου μεταναστών, που διασώζονται στη Μεσόγειο από τις ιταλικές αρχές και που θα αποβιβάζονται στην αλβανική πόλη Σένγκιν. Τα εν λόγω κέντρα θα μπορούν να φιλοξενούν έως και 3.000 μετανάστες κάθε φορά, ενώ στόχος είναι η επεξεργασία 36.000 αιτήσεων ετησίως. Εγκυες, παιδιά και ευάλωτα άτομα εξαιρούνται από το πρόγραμμα, που θα εφαρμοσθεί από την άνοιξη του 2024.
Η Μελόνι πάντως σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Il Messaggero είχε δηλώσει πως η Κομισιόν είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων. «Ενημερώσαμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή χωρίς να υπάρχουν προβλήματα. Θεωρώ αντιθέτως ότι το συγκεκριμένο πρωτόκολλο μπορεί να μετατραπεί σε μοντέλο συνεργασίας ανάμεσα σε χώρες της Ε.Ε. και κράτη που δεν είναι μέλη της Ενωσης, σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών», σημείωσε. Σύμφωνα με τη Μελόνι «πρόκειται για συμφωνία που βασίζεται σε ισχυρό, ευρωπαϊκό πνεύμα» ενώ η πρωθυπουργός θεωρεί ότι «είναι σημαντικό να υπογραμμισθεί ότι, παρά το ότι τα Τίρανα δεν είναι ακόμη μέλος της Ε.Ε., φέρονται εκ των πραγμάτων σαν να είναι στην Ενωση, με επιλογές που ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις αρχές αλληλεγγύης και συνεργασίας, οι οποίες αποτελούν τη βάση της ευρωπαϊκής οικογένειας».
