Νέο πλήγμα δέχθηκε χθες το κύρος της κυβέρνησης του Ρίσι Σούνακ, καθώς το ανώτατο δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου έκρινε παράνομο το σχέδιο απέλασης στη Ρουάντα μεταναστών και προσφύγων που δεν πληρούν τα κριτήρια για τη χορήγηση ασύλου στη Βρετανία. O Σούνακ εξήγγειλε πάντως ότι θα επιμείνει στο σχέδιό του και προέβλεψε ότι την άνοιξη του 2024 θα πραγματοποιηθούν οι πρώτες πτήσεις προς την αφρικανική χώρα. Παράλληλα δεσμεύτηκε ότι δεν θα επιτρέψει στο ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων να μπλοκάρει ένα νέο νομοσχέδιο για το ζήτημα, προεξοφλώντας σύγκρουση με το ευρωπαϊκό δίκαιο και υιοθετώντας τις σκληρές απόψεις της άρτι αποπεμφθείσας υπουργού Εσωτερικών, Σουέλα Μπρέιβερμαν.
To σχέδιο φιλοδοξούσε να αποτελέσει την «αιχμή του δόρατος» σε μια αυστηρή μεταναστευτική πολιτική που προσπαθούν να εφαρμόσουν οι Τόρις, εν μέσω μιας περιόδου κατά την οποία οι παράνομες αφίξεις στα βρετανικά εδάφη, κυρίως μέσω του στενού της Μάγχης, έχουν πολλαπλασιαστεί. Οι Αρχές εκτιμούν ότι μόνο το 2022 έφτασαν στις βρετανικές ακτές, κυρίως με μικρά πλαστικά πλοιάρια, περισσότεροι από 45.775 άνθρωποι, ενώ στο εννεάμηνο του 2023 οι αφίξεις ξεπέρασαν τις 20.000.
Τον Απρίλιο του προηγούμενου έτους ο Βρετανός πρώην πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον είχε συναντηθεί με τον πρόεδρο της Ρουάντα, Πολ Καγκάμε, για να συζητήσουν ένα σχέδιο αποθάρρυνσης όσων σκόπευαν να κάνουν το επικίνδυνο ταξίδι προς το νησί. Το σχέδιο είχε μπει στον «πάγο» τον Ιούνιο, ύστερα από την κατακραυγή εκ μέρους ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Ωστόσο, χθες, το δικαστήριο έβαλε οριστικά ταφόπλακα στο «Rwanda Plan», κρίνοντας ομόφωνα πως ένα τέτοιο σχέδιο δεν μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος οι αρχές της Ρουάντα να εξετάσουν ανεπαρκώς τις αιτήσεις ασύλου και να στείλουν εσφαλμένα τους αιτούντες στις χώρες προέλευσής τους.
Προς υποστήριξη αυτής της κρίσης παρουσίασε στοιχεία της ύπατης αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, τα οποία καταδείκνυαν την αποτυχία που είχε στο παρελθόν παρόμοια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και του κράτους της δυτικής Αφρικής. Επιπλέον, το δικαστήριο αποφάσισε πως η Ρουάντα δεν αποτελεί «ασφαλή τρίτη χώρα για την προσωρινή μεταφορά αιτούντων άσυλο», όπως διατείνεται ο Σούνακ και οι υπόλοιποι εμπνευστές του σχεδίου.
Η κυβέρνηση των Τόρις γίνεται όλο και πιο αντιδημοφιλής, καθώς στις δημοσκοπήσεις είναι από 18 έως και 30 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τους Εργατικούς.
Στο άκουσμα της απόφασης ο Σούνακ δήλωσε δυσαρεστημένος, αλλά έτοιμος για το επόμενο βήμα. «Η απόφαση του δικαστηρίου δεν ήταν αυτή που θα θέλαμε, όμως έχουμε περάσει τους τελευταίους μήνες προετοιμαζόμενοι για κάθε ενδεχόμενο και παραμένουμε αφοσιωμένοι στον στόχο, ο οποίος είναι να σταματήσουμε τις βάρκες», είπε, ενώ πρόσθεσε πως «είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το ανώτατο δικαστήριο αναγνώρισε ότι το να στέλνονται μετανάστες σε μια ασφαλή τρίτη χώρα για εξέταση των αιτήσεών τους είναι κατ’ αρχάς νόμιμο». Είπε, τέλος, πως βρίσκεται σε νέο κύκλο συνομιλιών με τον Καγκάμε ώστε να εξεταστεί ένα νέο σχέδιο αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης.
«Δεν υπήρχε σχέδιο β΄»
Η προσφάτως καρατομηθείσα υπουργός Εσωτερικών, Σουέλα Μπρέιβερμαν, δήλωσε ωστόσο πως ο Ρίσι Σούνακ ουδέποτε είχε σχέδιο β΄. «Εάν χάναμε στο δικαστήριο, αποτέλεσμα που έλεγα εδώ και καιρό πως πρέπει να περιμένουμε, θα είχαμε δαπανήσει έναν χρόνο και ένα νομοσχέδιο, για να γυρίσουμε απλώς στην αρχή», είπε. Η σκληροπυρηνική δεξιά τέως υπουργός Εσωτερικών υποστήριξε ακόμη πως είχε υποδείξει στον Σούνακ ορισμένες τεχνικές μετατροπές στον βρετανικό νόμο, που θα είχαν «αποτρέψει» τα νομικά προβλήματα από την παραβίαση της ευρωπαϊκής σύμβασης για τα δικαιώματα του ανθρώπου.
Η απόφαση του δικαστηρίου αναμένεται να γεννήσει συζητήσεις και σχετικά με το κόστος του προγράμματος, καθώς, όπως σημειώνει ο βρετανικός Guardian, η κυβέρνηση έχει ήδη πληρώσει περισσότερες από 140 εκατ. λίρες στην κυβέρνηση της Ρουάντα στο πλαίσιο αυτού του πρότζεκτ, ενώ έχει αρνηθεί να δώσει λεπτομέρειες για άλλα συναφή έξοδα. Από τη μεριά της, η Ρουάντα υποστηρίζει πως «όλα τα χρήματα επενδύθηκαν σε κρατικά έργα».
Η κυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ δείχνει να γίνεται μέρα με τη μέρα όλο και πιο αντιδημοφιλής. Σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις το συντηρητικό κόμμα βρέθηκε από 18 έως και 30 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από εκείνο των Εργατικών – η χειρότερη επίδοση από τότε που ο Σούνακ μετακόμισε στο νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ. Ο «μίνι ανασχηματισμός» της Δευτέρας δεν φαίνεται να άσκησε θετική επιρροή στο εκλογικό σώμα, ενώ η επιστροφή του Ντέιβιντ Κάμερον στην πολιτική ζωή της χώρας, ως υπουργός Εξωτερικών, έχει προκαλέσει αρνητικά σχόλια σε ψηφοφόρους και παρατηρητές ενός ευρύτατου πολιτικού φάσματος.
