Ο Ντόναλντ Τραμπ ανέβηκε στην εξουσία έχοντας ως επίκεντρο της ρητορικής του τη διαρκή επίθεση κατά διαφόρων εξωτερικών στόχων. Στις εκστρατείες του, έχει ταχθεί ενάντια σε μετανάστες σχεδόν κάθε εθνικότητας, σε «αναρχικούς και κομμουνιστές» και σε μια σειρά από μειονότητες. Ομως τώρα, στην τρίτη του διεκδίκηση για την προεδρία της χώρας, έχει εξαπολύσει ορισμένες από τις πιο δηλητηριώδεις και υποτιμητικές δηλώσεις της καριέρας του εις βάρος αντιπάλων στο εσωτερικό της χώρας.
Στη διάρκεια πρόσφατης ομιλίας κατά την Ημέρα των Βετεράνων, ο Τραμπ χρησιμοποίησε μια φρασεολογία που έκανε τους γνώστες της Ιστορίας να δουν ανησυχητικές ομοιότητες με φράσεις του Μουσολίνι και του Χίτλερ κατά τη δεκαετία του 1930, αποκαλώντας τους πολιτικούς του αντιπάλους «τρωκτικά», που πρέπει να «εξαλειφθούν από τη ρίζα».
«Ο εξωτερικός κίνδυνος», δήλωσε ο Τραμπ, «είναι πολύ λιγότερο μοχθηρός και επικίνδυνος, από τον κίνδυνο μέσα στη χώρα». Αυτή η στροφή προς το εσωτερικό «κρούει τον κώδωνα» για πολλούς ειδικούς, που εδώ και χρόνια ανησυχούν για τη συμπάθεια που φαίνεται να δείχνει ο τέως πρόεδρος σε δικτάτορες του παρελθόντος. Επιστήμονες, μέλη των Δημοκρατικών, αλλά και Ρεπουμπλικανοί που εναντιώνονται στον Τραμπ, αναρωτιούνται εκ νέου σε ποιο μέρος του πολιτικού φάσματος ανήκει τελικά ο βαθύπλουτος Νεοϋορκέζος και κατά πόσον ομοιάζει σε αυταρχικούς ηγέτες του παρελθόντος και του παρόντος. Το πιο δύσκολο ερώτημα από όλα, ωστόσο, είναι το κατά πόσον η σημερινή φασίζουσα ρητορική του Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί για εκείνον ένα ακόμη τέχνασμα για να πικάρει την Αριστερά, μια οργανική εξέλιξη στις πολιτικές του πεποιθήσεις, ή απλώς την αφαίρεση ενός πέπλου που πλέον δεν νιώθει την ανάγκη να φοράει.
Ο Τζο Μπάιντεν έχει επιχειρήσει συχνά να παρουσιάσει τον Τραμπ ως ακραίο, λέγοντας πρόσφατα ότι ο τέως πρόεδρος χρησιμοποιεί γλώσσα που «απηχεί τις ίδιες φράσεις που χρησιμοποιήθηκαν στη ναζιστική Γερμανία». Ο Μπάιντεν επισήμανε επίσης τα ξενοφοβικά σχόλια που έκανε ο Τραμπ τον περασμένο μήνα στη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στον συντηρητικό ιστότοπο The National Pulse, στην οποία είπε ότι οι μετανάστες «δηλητηριάζουν το αίμα» της Αμερικής. «Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να είμαστε εναντίον του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά, διάβολε, δεν πρέπει να γίνει πρόεδρος», δήλωσε ο Μπάιντεν σε πρόσφατη εκδήλωση στο Σαν Φρανσίσκο. «Υπάρχουν αδιάψευστα σημάδια φασιστικής ρητορικής στον λόγο του», τόνισε η Ρουθ Μπεν-Γκιατ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, η οποία ειδικεύεται στη μελέτη του φασισμού. «Η συνολικότερη στρατηγική του είναι προφανώς να αφαιρέσει την ανθρώπινη ιδιότητα από τους αντιπάλους του με σκοπό να μην υπάρξει καμία συμπόνια όταν θα τους εξολοθρεύσει».
Ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ αποκάλεσε τους πολιτικούς αντιπάλους του «τρωκτικά», θυμίζοντας τη ρητορική Μουσολίνι και Χίτλερ.
Η αλλαγή αυτή έρχεται σε μια περίοδο που ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του ήδη σχεδιάζουν το πλάνο μιας δεύτερη θητείας στον Λευκό Οίκο, ένα πλάνο το οποίο πολλοί φοβούνται πως μπορεί να «τεντώσει» τους θεσμούς της χώρας στα όριά τους. Μέρη αυτού αποτελούν η χρήση του υπουργείου Δικαιοσύνης με σκοπό να πάρει εκδίκηση από προσωπικούς αντιπάλους, μια μεγάλη διεύρυνση των προεδρικών εξουσιών και ο διορισμός δικαστών και εισαγγελέων του ίδιου ιδεολογικού στρατοπέδου σε θέσεις-κλειδιά.
Πολλοί φασίστες ηγέτες του παρελθόντος είχαν επιστρατεύσει μια ρητορική θυματοποίησης για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους: «Εχουμε δικαίωμα να εκδικηθούμε επειδή μας κλέψανε. Εμείς είμαστε τα θύματα».
Πρόσφατες δημοσκοπήσεις έχουν δείξει πως οι σύγχρονοι Αμερικανοί πιθανώς να είναι πιο ανεκτικοί σε ηγέτες που παραβιάζουν τους θεσμούς. Ερευνα που διενήργησε τον προηγούμενο μήνα η Public Religion Research Institute έδειξε ότι 38% των Αμερικανών είναι υπέρ τού να έχουν έναν πρόεδρο που «προτίθεται να παραβιάσει μερικούς κανόνες» ώστε να «βάλει τα πράγματα στη θέση τους». Μεταξύ, δε, των ψηφοφόρων των Ρεπουμπλικανών η άποψη αυτή παίρνει το 48%.
Η Τζένιφερ Μερσιέκα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τέξας με ειδίκευση στην πολιτική ρητορική, λέει πως ο Τραμπ χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να «σμιλεύσει» τη δημοκρατική κανονικότητα. «Υπό κανονικές συνθήκες, ένας πρόεδρος θα χρησιμοποιούσε πολεμική ρητορική ώστε να προετοιμάσει τη χώρα του για πόλεμο με μια άλλη χώρα», επισήμανε, «ο Ντόναλντ Τραμπ χρησιμοποιεί αυτή τη ρητορική για να προετοιμάσει πόλεμο στο εσωτερικό της χώρας του».
