Η αποδοχή, από την πλευρά του Ισραήλ, της συμφωνίας με τη Χαμάς για τους ομήρους, τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη, υπήρξε προϊόν έντονης πίεσης από την κυβέρνηση Μπάιντεν ώστε να γίνει δυνατή η απελευθέρωση μέρους των αιχμαλώτων και να δημιουργηθεί μια δυναμική για τη μακροπρόθεσμη αποκλιμάκωση της σύγκρουσης.
Είχαν προηγηθεί πέντε εβδομάδες εντατικής δραστηριότητας ενός «μυστικού πυρήνα» βοηθών του Αμερικανού προέδρου, οι οποίοι ενεπλάκησαν σε σειρά διαπραγματεύσεων με τη συμμετοχή του Κατάρ, της Αιγύπτου και του Ισραήλ. Οι προσπάθειές τους σκόνταψαν, κατά διαστήματα, σε σειρά εμποδίων, όπως οι διακοπές των τηλεπικοινωνιών στη Γάζα και διαφωνίες της τελευταίας στιγμής, που εκτροχίασαν τις διαπραγματεύσεις.
Ζυμώσεις
Η συμφωνία ήρθε σε μια συγκυρία που οι Δημοκρατικοί εμφανίζονται ολοένα και περισσότερο διχασμένοι έναντι της επιλογής του Μπάιντεν να συμπαραταχθεί με το Ισραήλ, ενώ ο φόρος αίματος στη Γάζα μεγαλώνει. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο πρόεδρος εμφανίζει χαμηλά ποσοστά αναφορικά με τους χειρισμούς του στην κρίση της Γάζας, ενώ σε λίγο θα αρχίσει η εκστρατεία για την επανεκλογή του.
Ωστόσο η συμφωνία αποτέλεσε μία ακόμη ένδειξη του αυξανόμενου χάσματος ανάμεσα στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου για τη συντριπτική απάντηση που έδωσε το Ισραήλ στις επιθέσεις της Χαμάς, με συνέπεια πάνω από 14.000 Παλαιστίνιοι να έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους. Επί εβδομάδες, ο Μπάιντεν προσπαθούσε να πείσει, με δημόσιες και κατ’ ιδίαν συστάσεις του, τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να σταματήσει τους βομβαρδισμούς της Γάζας προκειμένου να διανεμηθεί ανθρωπιστική βοήθεια.
Στην πορεία, ο Αμερικανός πρόεδρος συνειδητοποίησε ότι ο μόνος τρόπος προκειμένου να πεισθεί ο Νετανιάχου για την ανάγκη μιας εκεχειρίας που θα κρατούσε κάμποσες ημέρες και όχι μόνο λίγες ώρες, ήταν να επιτευχθεί συμφωνία για την απελευθέρωση σημαντικού αριθμού ομήρων. Οπως αναφέρουν Αμερικανοί αξιωματούχοι, ο Μπάιντεν έθετε το θέμα με αυξανόμενη επιτακτικότητα στον Ισραηλινό ηγέτη στη διάρκεια 13 τηλεφωνικών επικοινωνιών τους και μιας κατ’ ιδίαν συνάντησης, στο Ισραήλ. Η απόλυτη υποστήριξη στο Ισραήλ, αμέσως μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, είχε δώσει τη θέση της σε επανειλημμένες εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση των ισραηλινών δυνάμεων στη Γάζα.
Η πίεση από τη βάση των Δημοκρατικών στον Τζο Μπάιντεν, ο «μυστικός πυρήνας» βοηθών του προέδρου και ο ρόλος του Κατάρ.
Σύμφωνα με παράγοντες της διοίκησης Μπάιντεν, ο πρόεδρος ήλπιζε πως μια συμφωνία για τους ομήρους θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα για μια ευρύτερη ειρήνευση στην περιοχή, μετά τον τερματισμό της παρούσας κρίσης. Με το άρθρο του στην Washington Post, την περασμένη Κυριακή, ο Μπάιντεν απέδειξε ότι οι σκέψεις τους πηγαίνουν πολύ μακρύτερα από μια ολιγοήμερη εκεχειρία.
«Οι στόχοι μας δεν πρέπει να περιορίζονται στον τερματισμό αυτού του πολέμου, σήμερα. Πρέπει να φιλοδοξούμε να τερματίσουμε τον πόλεμο για πάντα, να σπάσουμε τον κύκλο της βίας και να χτίσουμε κάτι πιο ανθεκτικό στη Γάζα και στη Μέση Ανατολή, ώστε η Ιστορία να πάψει να επαναλαμβάνεται».
Την Τρίτη, ο Νετανιάχου κατέστησε σαφές ότι εννοεί να συνεχίσει τον πόλεμο μετά την εφαρμογή της συμφωνίας για τους ομήρους. Ορισμένοι ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι, πάντως, διαμηνύουν ότι δεν θα ένιωθαν άσχημα εάν η προσωρινή εκεχειρία γινόταν μόνιμη. Αν ο Λευκός Οίκος χρησιμοποιήσει την ολιγοήμερη αναστολή των εχθροπραξιών προκειμένου να ασκήσει πίεση για πιο παρατεταμένη εκεχειρία και αρχίσει να θέτει επί τάπητος τα κεντρικά προβλήματα της ισραηλινής κατοχής και της λύσης των δύο κρατών, τότε ο Μπάιντεν θα μπορούσε να έρθει σε σύγκρουση με τον Νετανιάχου όταν το Ισραήλ επιστρέψει στις εχθροπραξίες.
Κορυφαίος κυβερνητικός αξιωματούχος, ο οποίος ενημέρωσε εκπροσώπους του Τύπου λίγες ώρες προτού οριστικοποιηθεί η συμφωνία, την Τρίτη, έλεγε ότι η παύση των εχθροπραξιών είναι ένα πρώτο βήμα στον δρόμο για την τελική ειρήνευση. Τόνισε, όμως, ότι βρισκόμαστε ακόμη μακριά από την υλοποίηση αυτής της δυνατότητας.
Πρώτες ενδείξεις
Η πρώτη αισιόδοξη ένδειξη ήρθε στα τέλη Οκτωβρίου, όταν μεσολαβητές από το Κατάρ και την Αίγυπτο διεμήνυσαν στην Ουάσιγκτον ότι η Χαμάς ήταν έτοιμη για συμφωνία απελευθέρωσης γυναικών και παιδιών. Οι Ισραηλινοί ωστόσο δεν θεώρησαν σοβαρή την προσφορά της Χαμάς και προχώρησαν στη χερσαία εισβολή, με αποτέλεσμα οι διαπραγματεύσεις να οδηγηθούν σε νεκρό σημείο.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν συνέχισε να πιέζει και στις 14 Νοεμβρίου ο Νετανιάχου δήλωσε ότι ήταν έτοιμος να αποδεχθεί την τελευταία προσφορά της Χαμάς. Λίγες ώρες αργότερα, όμως, ήρθε η εισβολή των Ισραηλινών στο νοσοκομείο Αλ Σίφα και η Χαμάς απέσυρε την προσφορά της. Χρειάστηκε ένα τηλεφώνημα του Μπάιντεν στον εμίρη του Κατάρ για να αρχίσουν και πάλι οι διαπραγματεύσεις, οι οποίες καρποφόρησαν μετά μία εβδομάδα. Την Τρίτη το βράδυ, καθώς η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε τη συμφωνία, ο Μπάιντεν αναχωρούσε με την οικογένειά του για πενθήμερες διακοπές, με αφορμή τη γιορτή των Ευχαριστιών.
