Τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική δοκιμασία της θητείας του αντιμετωπίζει απόψε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ρίσι Σούνακ, όταν οι βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν το αμφιλεγόμενο σχέδιο της κυβέρνησης για την απέλαση στη Ρουάντα των αιτούντων άσυλο που φτάνουν παράτυπα στη χώρα.
Η συζήτηση του νομοσχεδίου ξεκίνησε το μεσημέρι στη Βουλή των Κοινοτήτων. Η ψηφοφορία προβλέπεται να διεξαχθεί γύρω στις 21.00 (ώρα Ελλάδας) και θεωρείται το πιο ακανθώδες εμπόδιο που έχει αντιμετωπίσει ο Συντηρητικός πρωθυπουργός αφότου ανέλαβε την εξουσία, πριν από περίπου έναν χρόνο. Δεχόμενος επίθεση τόσο από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματός του όσο και από την αντιπολίτευση, ο Σούνακ κινδυνεύει, σε περίπτωση που απορριφθεί η πρότασή του, να δει το κύρος του να καταρρέει, λίγους μόλις μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές.
Το κείμενο που συζητείται στο Γουστεμίνστερ σήμερα τροποποιήθηκε, αφού στην αρχική μορφή του κρίθηκε αντισυνταγματικό από το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας, τον Νοέμβριο.
Το σχέδιο απέλασης των μεταναστών, απ’ όπου κι αν προέρχονται, στη Ρουάντα, ανακοινώθηκε τον Απρίλιο του 2022 αλλά δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ.
«Η νέα συνθήκη που υπέγραψα με τη Ρουάντα και το νομοσχέδιο που τη συνοδεύει αλλάζουν τα δεδομένα», δήλωσε κατά την έναρξη της συνεδρίασης ο υπουργός Εσωτερικών Τζέιμς Κλέβερλι. «Η αρχή της μετεγκατάστασης των προσώπων σε μια ασφαλή χώρα, ώστε να εξεταστεί εκεί το αίτημα ασύλου τους, είναι σύμφωνη με τους όρους της Σύμβασης (της Γενεύης) για το καθεστώς των προσφύγων», υποστήριξε.
Ο Ρίσι Σούνακ έχει αναγάγει σε προτεραιότητά του την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης και παρουσίασε το νομοσχέδιο αυτό ως «το σκληρότερο που έχει υιοθετηθεί ποτέ κατά της παράνομης μετανάστευσης», όπως έγραψε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ σήμερα. Το κείμενο περιγράφει τη Ρουάντα ως ασφαλή τρίτη χώρα και απαγορεύεται η επαναπροώθηση των μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους. Προτείνεται επίσης να μην εφαρμόζονται στις απελάσεις ορισμένα άρθρα της βρετανικής νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε να περιοριστούν οι προσφυγές στη δικαιοσύνη.
«Τσίρκο στο Γουεστμίνστερ»
Οι προτάσεις αυτές δεν αρκούν για τη δεξιά πτέρυγα των Συντηρητικών. Ορισμένοι πιστεύουν ότι το Λονδίνο θα έπρεπε να αποσυρθεί από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και από άλλες διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα ώστε να μην υπάρχει πιθανότητα επιτυχίας των δικαστικών προσφυγών.
Τη Δευτέρα, οι ριζοσπαστικοί υποστηρικτές του Brexit που ανήκουν στο ERG (Ευρωπαϊκή Ομάδα Ερευνας) είπαν ότι το νομοσχέδιο δίνει μόνο μια «μερική και ατελή λύση» όσον αφορά την παρεμπόδιση των προσφυγών στα δικαστήρια και για αυτό χρειάζεται «πολύ σημαντικές τροποποιήσεις». Αυτή η ομάδα των ευρωσκεπτικιστών, που ασκεί μεγάλη επιρροή στους Συντηρητικούς, δεν έδωσε πάντως κάποια «οδηγία» στα μέλη της για το πώς να ψηφίσουν σήμερα.
Παραίτηση του υπουργού Μετανάστευσης
Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Μετανάστευσης Ρόμπερτ Τζένρικ παραιτήθηκε, αρνούμενος να στηρίξει το νομοσχέδιο που κατά την άποψή του «δεν πάει αρκετά μακριά».
Για τον ηγέτη των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, εάν ο Σούνακ ηττηθεί στην αποψινή ψηφοφορία, «θα πρέπει να προκηρύξει εκλογές». Πρόσθεσε όμως ότι «δεν έχει αμφιβολίες» ότι το κείμενο θα ψηφιστεί.
«Το τσίρκο ξαναρχίζει σήμερα στο Γουεστμίνστερ», είπε ο Στάρμερ αναφερόμενος στη διχογνωμία εντός του Συντηρητικού κόμματος. «Ενώ αυτοί κορδώνονται με έπαρση (…) υπάρχει εδώ μια χώρα ακυβέρνητη», κατήγγειλε.
Οι Συντηρητικοί, που κυβερνούν εδώ και 14 χρόνια, βρίσκονται στη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις, με μεγάλη διαφορά από τους Εργατικούς. Σύμφωνα με βρετανικά μέσα ενημέρωσης, την περασμένη εβδομάδα ο Σούνακ είπε ότι θα πρέπει τώρα «να ενωθούν ή να πεθάνουν».
Οι Συντηρητικοί έχουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων. Ακόμη και αν Συντηρητικοί βουλευτές καταψηφίσουν το «Νομοσχέδιο για την Ασφάλεια της Ρουάντας» ή απόσχουν από την ψηφοφορία, το κείμενο θα μπορούσε να εγκριθεί με τη στήριξη ανεξάρτητων βουλευτών ή μικρών κομμάτων της Βόρειας Ιρλανδίας. Κανένα νομοσχέδιο δεν έχει καταψηφιστεί σε αυτό το διαδικαστικό στάδιο από το 1986. Εάν δεν εγκριθεί σήμερα, η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να το επανεισαγάγει προς ψήφιση παρά μόνο στην επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο, δηλαδή μετά τις εκλογές του επόμενου έτους.
Ακόμη και αν ο Σούνακ εξασφαλίσει τις αναγκαίες ψήφους, το νομοσχέδιο μπορεί να κολλήσει στη συνέχεια στη Βουλή των Λόρδων και να μην καταστεί νόμος του κράτους πριν από τις εκλογές.
Τι προβλέπει το σχέδιο «Ρουάντα»
Το σχέδιο «Ρουάντα», το οποίο προώθησε ο πρώην πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, έχει ως στόχο να αποτρέψει χιλιάδες μετανάστες να διαπλέουν τη Μάγχη για να φτάσουν στα βρετανικά παράλια. Με βάση αυτήν την πρόταση, όποιος έφτασε στη Βρετανία παράτυπα μετά την 1η Ιανουαρίου 2022 μπορεί να σταλεί στη Ρουάντα, περίπου 6.400 χιλιόμετρα μακριά. Ωστόσο τον Ιούνιο του ίδιου έτους, η πρώτη πτήση που θα μετέφερε μια χούφτα αιτούντες άσυλο στο Κιγκάλι ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή, έπειτα από προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τον περασμένο μήνα το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας έκρινε ομόφωνα ότι το πρόγραμμα αυτό είναι παράνομο επειδή η Ρουάντα δεν θεωρείται ασφαλής τρίτη χώρα και οι μετανάστες κινδυνεύουν να σταλούν πίσω στις πατρίδες τους, όπου θα διέτρεχαν κίνδυνο κακομεταχείρισης.
Μολονότι δεν έχει γίνει καμία απέλαση προς το παρόν, η Βρετανία έχει ήδη καταβάλει στη Ρουάντα 240 εκατ. στερλίνες. Η βρετανική κυβέρνηση ελπίζει να στείλει στην αφρικανική χώρα χιλιάδες μετανάστες, αν και η Ρουάντα αυτήν τη στιγμή έχει τη δυνατότητα να υποδεχθεί μόνο λίγες εκατοντάδες.
Η Βρετανία δαπανά αυτή τη στιγμή περισσότερα από 3 δισ. λίρες τον χρόνο για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου και το κόστος στέγασης των μεταναστών που περιμένουν μια απόφαση των αρχών ανέρχεται στα 8 εκατομμύρια ημερησίως. Η απέλαση των αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα θα κόστιζε κατά μέσο όσο 169.000 λίρες για τον καθέναν από αυτούς.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που δημοσιοποίησε η κυβέρνηση τον Αύγουστο, περισσότεροι από 134.000 άνθρωποι, αριθμός-ρεκόρ, περιμένουν από τις αρχές να λάβουν μια πρώτη απόφαση για το αν θα τους χορηγηθεί άσυλο ή όχι. Ο αριθμός αυτός εκτοξεύεται στους 175.457, εφόσον συμπεριληφθούν και τα εξαρτώμενα μέλη των οικογενειών τους.
