Θα είναι αρκετά ισχυρός ο διπλωματικός μηχανισμός που δημιουργήθηκε στο Ντουμπάι (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) στην COP28 για να επιταχύνει τη δράση για το κλίμα και να επαναφέρει τον κόσμο στον δρόμο για πιο βιώσιμη ανάπτυξη;
Αμέσως μετά τη λήξη της συνόδου για το κλίμα, την οποία σήμανε ο σουλτάνος Αλ Τζαμπέρ χθες Τετάρτη, 13 Δεκεμβρίου, πολλοί επιστήμονες άρχισαν να εκφράζουν επιφυλάξεις για την «επιτυχία» της συνόδου, τη στιγμή που άλλοι δήλωναν πιο αισιόδοξοι για το μέλλον του πλανήτη.
Κάποιοι «είδαν» ότι στάλθηκε μήνυμα προς την ανθρωπότητα, ενώ άλλοι επισήμαναν την έλλειψη δεσμευτικής διατύπωσης.
Ισχυρό μήνυμα
«Η διπλωματία για το κλίμα συνήθως προχωρά με μικρά βήματα, αλλά αυτό το βήμα είναι μεγαλύτερο από άλλα», σχολίασε ο Ζαν Πασκάλ βαν Ιπερσέλ, κλιματολόγος και πρώην αντιπρόεδρος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).
Αυτή η διάσκεψη στέλνει το μήνυμα στους ηγέτες, στη βιομηχανία και στο ευρύ κοινό ότι πρέπει να κινηθούμε προς έναν πλανήτη χωρίς ορυκτά καύσιμα, ανέφεραν πολλοί αναλυτές.
Μέχρι την τελευταία στιγμή, πάντως, οι ελπίδες για «ιστορική συμφωνία» έμοιαζαν… νεκρές.
Συμβιβαστική συμφωνία
Οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και άλλοι πίεζαν ώστε από την COP28, που πραγματοποιήθηκε στη λαμπερή «πετρομητρόπολη» του Ντουμπάι, να προκύψει παγκόσμια δέσμευση για τον τερματισμό της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Ομως, η προσπάθειά τους προσέκρουε στη σθεναρή αντίδραση της Σαουδικής Αραβίας και των πετρελαιοπαραγωγών εταίρων της στον ΟΠΕΚ, οδηγώντας, μέχρι και τη Δευτέρα, σε σχέδιο συμφωνίας που κάποιοι χαρακτήρισαν ως «θανατική καταδίκη» για τον πλανήτη.
Χθες το πρωί, όλα άλλαξαν. Σχεδόν 200 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Σαουδαράβων, συναίνεσαν σε συμβιβαστική συμφωνία που δεν υποσχόταν το τέλος των ορυκτών καυσίμων, αλλά αναγνώριζε, για πρώτη φορά, ότι ο κόσμος πρέπει να αρχίσει να «απομακρύνεται» από αυτά, ξεκινώντας από φέτος.
Δύο κόσμοι
Ο συμβιβασμός προέκυψε μέσα από διεθνείς συνασπισμούς που δημιουργήθηκαν με στόχο την επίτευξη συμφωνίας.
Τα αντιμαχόμενα μπλοκ που ήρθαν αντιμέτωπα ανέδειξαν δύο παγκόσμιες πραγματικότητες: Η Δύση, η οποία επιδιώκει μια πράσινη οικονομία, ακόμη και όταν προωθεί τα δικά της σχέδια για τα ορυκτά καύσιμα, ήρθε αντιμέτωπη με τις πλούσιες σε πόρους αναπτυσσόμενες χώρες για τις οποίες το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο άνθρακας αποτελούν οικονομική σανίδα σωτηρίας.
Επέκταση της Συμφωνίας του Παρισιού
Δεν είναι ακόμη δυνατόν να προσδιοριστεί επακριβώς ποια επίδραση θα έχει το κείμενο της COP, που επισημαίνει, για πρώτη φορά με ξεκάθαρο τρόπο, τους κινδύνους από τη χρήση των ορυκτών καυσίμων.
Ως επέκταση της Συμφωνίας του Παρισιού, ο παγκόσμιος απολογισμός του Ντουμπάι πάσχει από την ίδια αδυναμία: είναι μη δεσμευτικός και βασίζεται στην καλή θέληση των κυβερνήσεων.
Η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές που θα εφαρμοστούν στο προσεχές μέλλον. «Νέες χρηματοδοτικές πηγές, νέα φιλόδοξα σχέδια για το κλίμα και πρόοδος στην προσαρμογή πρέπει να συζητηθούν μετά την COP28 και πριν από την COP29», τόνισε η Λοράνς Τιμπιανά, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για το Κλίμα και «αρχιτέκτονας» της Συμφωνίας του Παρισιού.
Στο Παρίσι, το 2015, οι κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη «πολύ κάτω από τους 2°C» και να «συνεχίσουν τις προσπάθειες για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5°C».
Για να «μετρήσουν» τις προσπάθειές τους, κάθε πέντε χρόνια οφείλουν να υποβάλλουν εθνικά σχέδια δράσης «συμμόρφωσης» ως προς τη συμφωνία.
Το 94% των 195 μερών έχουν στείλει τη στρατηγική τους στον ΟΗΕ.
Μείωση της ρύπανσης
Τα επόμενα εθνικά σχέδια, που πρέπει να υποβληθούν το αργότερο μέχρι το 2025, θα πρέπει πλέον να λαμβάνουν υπόψη τις ρυθμίσεις του Ντουμπάι.
Η πραγματική σημασία της συνόδου δεν θα φανεί πριν από το τέλος του επόμενου έτους. Μέχρι τότε, όλες οι χώρες θα πρέπει να έχουν υποβάλει τα αναθεωρημένα σχέδιά τους που θα δείχνουν πώς σκοπεύουν να μειώσουν τη ρύπανση από τα αέρια του θερμοκηπίου μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Με πληροφορίες από Reuters, AP, AFP
