Εχοντας συμπληρώσει 4,5 χρόνια παρουσίας στην Αθήνα ως πρέσβης της Ουκρανίας, ο Σεργίι Σουτένκο ετοιμάζει τις βαλίτσες του για να αποχωρήσει. Μολονότι τα πρώτα χρόνια της παρουσίας του στην Ελλάδα ήταν σχεδόν ανέφελα, ο ρόλος του κατόπιν κατέστη καταλυτικός, κυρίως με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τώρα επιστρέφει στο Κίεβο –όπου οι πυραυλικές επιθέσεις είναι συχνές– ως γενικός διευθυντής διεθνούς ασφάλειας και στρατιωτικής τεχνικής συνεργασίας στο υπουργείο Εξωτερικών. Υπογραμμίζει ότι η Ουκρανία μάχεται σε πολλά μέτωπα: πέραν της πρώτης γραμμής, «πρέπει να αγωνιστούμε σκληρά για στρατιωτική και οικονομική βοήθεια». Αλλά και για τη διατήρηση του διεθνούς ενδιαφέροντος, τη στιγμή που οι αρχικές συναισθηματικές αντιδράσεις φθίνουν, και για την καταπολέμηση της ρωσικής προπαγάνδας, που «είναι ακόμη εδώ και κυκλοφορεί μέσω μικρών διαύλων».
Λίγες ημέρες προτού αφήσει το κτίριο της ουκρανικής πρεσβείας στη Φιλοθέη, ο κ. Σουτένκο μίλησε στην «Κ» κάνοντας μια ανασκόπηση της υπηρεσίας του στην Αθήνα και εξηγώντας ταυτόχρονα πώς είναι η κατάσταση πίσω στη χώρα του, πώς εξελίσσεται ο πόλεμος κι αν ο ίδιος βλέπει κάποια λύση στον ορίζοντα. «Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή έστρεψε το ενδιαφέρον μακριά από την Ουκρανία», λέει.
Η πρώτη ημέρα της εισβολής και το τι ακολούθησε του μένουν αξέχαστα. Ξύπνησε στις 4 το πρωί από τον καταιγισμό των μηνυμάτων στο κινητό του τηλέφωνο: «Ευτυχώς, όχι από τον ήχο κάποιας βόμβας», λέει με νόημα. Οι πρώτες ώρες και ημέρες ήταν δύσκολες, «δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε». Οι ευθύνες του αυτοστιγμεί πολλαπλασιάστηκαν. Θυμάται τα πλήθη των συμπατριωτών του που συνέρρεαν έξω από την πρεσβεία, άρτι αφιχθέντες από την εμπόλεμη Ουκρανία. Μνημονεύει τη βοήθεια της Εκκλησίας και δη του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου, αλλά και τις σχέσεις του με την κυβέρνηση. Εκτιμά ότι κατάφερε να ανταποκριθεί, μνημονεύοντας την περίπτωση που ο πρόεδρος Ζελένσκι απηύθυνε μήνυμα στο ελληνικό Κοινοβούλιο και την επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα το περασμένο καλοκαίρι.
Ερωτηθείς για το κατά πόσον ανταποκρίνονται στην αλήθεια δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για επικράτηση του Πούτιν, ο κ. Σουτένκο εκτιμά ότι αυτά δρουν ως καμπανάκι κινδύνου προς τη Δύση. Θεωρεί ότι η ουκρανική αντεπίθεση του καλοκαιριού πέτυχε την απελευθέρωση του 50% των υπό κατοχή εδαφών κι αυτό προκάλεσε μια διεθνή επανάπαυση, «αλλά ο πόλεμος είναι εδώ». Τονίζει, παράλληλα, ότι «η σημερινή κατάσταση είναι αρκετά δυναμική. Εμείς προχωράμε σε ορισμένους τομείς και οι Ρώσοι προσπαθούν να προχωρήσουν σε άλλους. Υπάρχουν κινήσεις τακτικής». Υπογραμμίζει την ανάγκη της Μόσχας για «κάποιες προπαγανδιστικές νίκες λόγω των εκλογών του Μαρτίου» και αναφέρει τις διαρκείς πυραυλικές επιθέσεις των τελευταίων ημερών με στόχο εγκαταστάσεις ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και το ηθικό των Ουκρανών. Θεωρεί ότι το Κίεβο πέτυχε νίκη στη Μαύρη Θάλασσα «γιατί καταφέραμε να απωθήσουμε τον ρωσικό στόλο, οπότε τώρα δεν λειτουργούν, ούτε μπλοκάρουν, ούτε κυριαρχούν. Αυτό μας επιτρέπει να ανοίξουμε τους διαδρόμους σιτηρών», σημειώνοντας ότι με τη δύναμη των πυραύλων από τη Δύση έχουν προκαλέσει άμεση απειλή για τα ρωσικά πλοία. Αισιοδοξεί ότι η ενίσχυση από ΗΠΑ και Ευρώπη τελικά θα έρθει, σημειώνοντας παράλληλα ότι ο στόχος της Ουκρανίας παραμένει ίδιος: «Να αποκαταστήσουμε την εδαφική κυριαρχία των συνόρων του 1991, όταν ανεξαρτητοποιήθηκε η χώρα. Αυτό περιλαμβάνει την Κριμαία και τα ανατολικά υπό κατοχή εδάφη».
Διπλωματική λύση στον ορίζοντα ο ίδιος δεν βλέπει. «Εάν εμείς σταματήσουμε να πολεμάμε, σημαίνει ότι είμαστε νεκροί το επόμενο πρωί. Η Ουκρανία παύει να υπάρχει. Επομένως δεν υπάρχει επιλογή για εμάς, καθώς οι στόχοι της Ρωσίας δεν έχουν αλλάξει. Εάν, πάλι, η Ρωσία σταματήσει την επίθεση, ο πόλεμος σταματάει», τονίζει. Επισημαίνει ότι ο Πούτιν έχει καλέσει 170.000 εφέδρους, παράγει περισσότερα όπλα, άρα «σύμφωνα με τις ενδείξεις που έχουμε, δεν βλέπουμε φως διαπραγματεύσεων».
Θεωρεί ορόσημο για το μέλλον του πολέμου τις αμερικανικές εκλογές, τον Νοέμβριο του 2024, εκτιμώντας ότι ο Πούτιν θα σύρει τις εξελίξεις μέχρις εκεί προσδοκώντας νίκη του Τραμπ. Εκτιμά, δε, ότι καταλύτης για την επικράτηση στον πόλεμο είναι η αεροπορία και η επικράτηση στους αιθέρες. «Η κυριαρχία στον ουρανό είναι πολύ σημαντική. Γιατί αν δεν τον ελέγχουμε, είμαστε καταδικασμένοι», λέει, επισημαίνοντας την προσπάθεια της Μόσχας να πλήξει βασικές υποδομές της Ουκρανίας και το πόσο η χώρα του βασίζει την επιβίωσή της στην αεράμυνα. «Πρέπει να επιβιώσουμε αυτόν τον χειμώνα χωρίς μεγάλες απώλειες». Σημειώνει εμφατικά τη μάχη κατά της ρωσικής προπαγάνδας και εκτιμά ότι μολονότι απαγορεύθηκαν τα μεγάλα ρωσικά δίκτυα, η ρωσική μηχανή παραπληροφόρησης είχε καλλιεργήσει το έδαφος με ένα αντιδυτικό αφήγημα.
Οι φήμες για διαφθορά
Κληθείς να σχολιάσει τις καταγγελίες για διαφθορά που υπάρχουν στη χώρα του, σημειώνει ότι κάθε περίπτωση πρέπει να κριθεί από τα δικαστήρια και όχι από τις φήμες. Οσον αφορά την υπόθεση διαφθοράς στο υπουργείο Αμυνας τονίζει ότι άλλαξε αμέσως ο υπουργός, για να μην υπάρχει καμία σκιά. Ερωτηθείς για δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο για δική του εμπλοκή σε υπόθεση διαφθοράς και μυστικής απομάκρυνσής του, γελάει και κατηγορεί τη ρωσική προπαγάνδα που δρα μέσω μικρών, εγχώριων ιστοσελίδων. «Ηταν αστείο γιατί ήμουν στο γραφείο μου και είχα συναντήσεις όταν μου έδειξαν αυτά τα δημοσιεύματα». Τονίζει ότι ο ίδιος δεν προχώρησε σε κάποια επίσημη αντίδραση, καθώς δεν ήθελε να λάβουν αυτά τα δημοσιεύματα μεγαλύτερη προσοχή από όση τους άξιζε.
