ΤΑΪΠΕΪ. Στις κάλπες προσέρχονται αύριο Σάββατο οι ψηφοφόροι της Ταϊβάν για να επιλέξουν νέο πρόεδρο και βουλευτές σε εκλογές οι οποίες θα κρίνουν τις μελλοντικές σινοαμερικανικές σχέσεις.
Υστερα από μία οκταετία διακυβέρνησης της νήσου από το εθνικιστικό Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (ΔΠΚ), στόχος του οποίου είναι η ανεξαρτησία της Ταϊβάν, το Πεκίνο έχει σκληρύνει τη στάση του απέναντι στην Ταϊπέι διακόπτοντας τις διπλωματικές επαφές και ενισχύοντας τις ναυτικές ασκήσεις στο Στενό της Ταϊβάν.
Προειδοποιώντας κατά της επανεκλογής του ΔΠΚ, το οποίο χαρακτηρίζει «αποσχιστικό» και «ασύμβατο με την ειρήνη στην περιοχή», η Κίνα έχει ενισχύσει την πίεση ενόψει των εκλογών, με ακραία ρητορική που κάνει λόγο για εκλογές «πολέμου ή ειρήνης» και την απελευθέρωση κατασκοπευτικών μπαλονιών πάνω από την Ταϊβάν.
Το Σύνταγμα της χώρας ορίζει ότι η πρόεδρος Τσάι Ιν Ουέν δεν μπορεί να διεκδικήσει τρίτη θητεία, με τον διάδοχό της να αναμένεται να ορκισθεί τον Μάιο.
Φαβορί για τη διαδοχή της Τσάι είναι ο σημερινός αντιπρόεδρος Λάι Τσιν Τε, τον οποίο οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ήθελαν να επικρατεί στις εκλογές με 36% των ψήφων. Γνωστός με το αγγλικό του όνομα, Ουίλιαμ Λάι, ο 64χρονος υποψήφιος πρόεδρος περιγράφει τον εαυτό του ως «ρεαλιστή εργάτη της ταϊβανικής ανεξαρτησίας». Η θέση αυτή, την οποία μοιράζεται με την απερχόμενη πρόεδρο Τσάι, καθιστά τον Λάι στόχο του Πεκίνου.
Ο Λάι εργαζόταν ως ιατρός πριν ασχοληθεί με την πολιτική και εκλεγεί βουλευτής το 1998. Το 2010 εξελέγη δήμαρχος της Ταϊνάν, πόλης στα νότια της νήσου, ενώ το 2017 ανέλαβε την πρωθυπουργία υπό την πρόεδρο Τσάι και την αντιπροεδρία το 2020. Παρότι το Πεκίνο χαρακτηρίζει τον Λάι «ακτιβιστή του αποσχιστικού κινήματος», ο ίδιος εμφάνισε συμβιβαστική εικόνα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, επιμένοντας ότι επιδιώκει τη διατήρηση του status quo και αποφεύγοντας την αυτονομιστική ρητορική.
Ο 64χρονος Λάι Τσιν Τε του κυβερνώντος κόμματος περιγράφει τον εαυτό του ως «ρεαλιστή εργάτη της ταϊβανικής ανεξαρτησίας».
Την Τρίτη, ο Λάι δήλωσε ότι επιθυμεί την επανέναρξη του διαλόγου με το Πεκίνο, ύστερα από οκτώ σχεδόν χρόνια πλήρους άρνησης της Κίνας να επικοινωνήσει με την ηγεσία της Ταϊβάν. Την ίδια στιγμή, ο Λάι δεσμεύθηκε προεκλογικά να ενισχύσει την αμυντική θωράκιση της νήσου. «Τσάι και Λάι επιδιώκουν να εγγυηθούν την εθνική κυριαρχία της Ταϊβάν απορρίπτοντας τη συμφωνία του 1992 μεταξύ της τότε κυβέρνησης του Κουομιντάνγκ και του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, όταν οι δύο πλευρές αναγνώρισαν ότι η Κίνα είναι ενιαία και κάθε πλευρά θα μπορούσε να διατηρεί τη δική της ερμηνεία του όρου αυτού», λέει ο Τσανγκ Τσουν Χάο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Τουνχάι της Ταϊβάν.
Κύριος αντίπαλος του Λάι είναι ο δήμαρχος της Νέας Ταϊπέι, έξω από την πρωτεύουσα, Χου Γιουν Ιχ. Ο 66χρονος υποψήφιος του συντηρητικού και φιλικού προς το Πεκίνο Κουομιντάνγκ (ΚΜΤ) συγκεντρώνει 30% στις δημοσκοπήσεις. Ο πρώην αστυνομικός Χου εξελέγη δήμαρχος το 2018 και το 2022. Παρότι δεν διαθέτει εμπειρία εξωτερικής πολιτικής, ο Χου, που κατάγεται από εργατική οικογένεια, απολαύει μεγάλης δημοτικότητας σε μεγάλη γκάμα ψηφοφόρων.
Αν και αντιτίθεται στην ανακήρυξη ανεξαρτησίας της Ταϊβάν, ο Χου απορρίπτει την ίδια ώρα το μοντέλο του Πεκίνου για «μία χώρα, δύο συστήματα», το οποίο εφαρμόσθηκε στο Χονγκ Κονγκ και στο Μακάο όταν οι δύο περιοχές επανεντάχθηκαν στην Κίνα στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
«Σε αντίθεση με τον Λάι και το ΔΠΚ, που χαρακτηρίζουν την Κίνα απειλή για την Ταϊβάν, ο Χου και το ΚΜΤ αποδέχονται την Αρχή της Μίας Κίνας, αν και αποφεύγουν να αποσαφηνίσουν εάν η Δημοκρατία της Κίνας (επίσημο όνομα της Ταϊβάν) ή η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας είναι η πραγματική Κίνα», λέει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Σουτσάο της Ταϊβάν, Τσεν Φαν Γιου.
Το αουτσάιντερ
Ο τρίτος υποψήφιος, ο πρώην δήμαρχος της πρωτεύουσας Ταϊπέι, Κο Ουέν Τζε, εμφάνισε τις εκλογές ως δίλημμα μεταξύ της «νέας πολιτικής» και των «παλαιών δυνάμεων». Επικεφαλής του Λαϊκού Κόμματος, το οποίο ίδρυσε το 2019, ο Κο θεωρείται αουτσάιντερ, καθώς βρίσκεται στην πολιτική λιγότερο από μία δεκαετία. Ο πρώην χειρουργός εξελέγη για πρώτη φορά το 2014 ως ανεξάρτητος με τη στήριξη του ΔΠΚ. Εκτοτε, αποστασιοποιήθηκε από το κόμμα της προέδρου Τσάι, ενώ προσπάθεια συνασπισμού του με τον Χου ναυάγησε τον Νοέμβριο. Ο Κο εμφανίζει τον εαυτό του ως τεχνοκράτη, ο οποίος ευαγγελίζεται «μετριοπαθή και λογική στάση απέναντι στην Κίνα».
