Τέσσερις εκκρεμείς νομικές υποθέσεις και 91 φερόμενα εγκλήματα δεν βάρυναν, αντιθέτως, έδωσαν φτερά στον πρώην πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Ντόναλντ Τραμπ πέτυχε νίκη, ίσως την πιο ηχηρή της καριέρας του, χθες το βράδυ, στην παγωμένη, με αρκτικές θερμοκρασίες και βουνά από χιόνι, Αϊόβα.
Ηταν μία βραδιά εκλογικών ρεκόρ: ο Τραμπ κέρδισε με υπερδιπλάσια διαφορά συγκριτικά με την αμέσως προηγούμενη μεγαλύτερη διαφορά σε προκριματικές των Ρεπουμπλικανών στην ίδια πολιτεία.
Η επίσημη έναρξη της κούρσας για το χρίσμα, ενόψει των γενικών εκλογών για την προεδρία, που είναι προγραμματισμένες για τις 5 Νοεμβρίου, ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς για το στρατόπεδο του τέως προέδρου.
Οσον αφορά στη δεύτερη θέση, την κέρδισε ο Ντε Σάντις, ο οποίος κατάφερε να βρεθεί μπροστά από τη Χέιλι.
Η νίκη στην Αϊόβα αποτελεί μόλις το πρώτο βήμα στην προκριματική κούρσα, αλλά αποτελεί επίσης και χτύπημα κύρους: η εκλογική βάση των Ρεπουμπλικανών έδειξε να αψηφά τόσο το βαρύ κατηγορητήριο εναντίον του τέως προέδρου, όσο και την ακραία ρητορική του αναδεικνύοντάς τον σε φαβορί.
Η νίκη του τέως προέδρου αποτελεί επίσης μία από τις πιο θεαματικές επιστροφές στην αμερικανική πολιτική ιστορία. Χαμένοι πρώην πρόεδροι σπάνια στέφονται με επιτυχία σε προκριματικές εκλογές.
Ο Τραμπ φαίνεται πως «πέτυχε να επαναφέρει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στη λαϊκιστική, εθνικιστική, μηδενιστική εικόνα που είχε το 2016» αναφέρει το ειδησεογραφικό δίκτυο CNN σε ανάλυσή του για το αποτέλεσμα με τίτλο «Η σαρωτική νίκη του Τραμπ στην Αϊόβα αποτελεί εκπληκτική επίδειξη δύναμης μετά την ντροπιαστική αποχώρηση από την Ουάσιγκτον».
Οκτώ χρόνια μετά τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα γίνεται εκ νέου το εξ ολοκλήρου κόμμα του.
«Η μεγάλη νύχτα θα είναι τον Νοέμβριο, όταν θα πάρουμε πίσω τη χώρα μας» δήλωσε ο Τραμπ στο πρώτο πάρτι νίκης του από τότε που σόκαρε τον κόσμο κερδίζοντας τις εκλογές του 2016.
Πλήθος κόσμου τον υποδέχτηκε φωνάζοντας «Τραμπ, Τραμπ, Τραμπ» κάτω από δύο τεράστιες οθόνες που έγραφαν «Ο Τραμπ κερδίζει την Αϊόβα!».
Χτύπημα νοκ άουτ
Ο Τραμπ κέρδισε περισσότερες ψήφους από όλους τους αντιπάλους του μαζί και κέρδισε επίσης 98 από τις 99 κομητείες.
Πολιτικοί αναλυτές πιστοποιούσαν τον εκλογικό του θρίαμβο, σχεδόν αμέσως μετά την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας.
Κατάφερε να ξεπεράσει τον Ρεπουμπλικανό Μπομπ Ντόουλ, ο οποίος είχε κερδίσει τις προκριματικές της Αϊόβα το 1988 με διαφορά λίγο μεγαλύτερη από 12 μονάδες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του AP, με καταμετρημένο πάνω από το 95% των ψήφων, ο Τραμπ κέρδισε ποσοστό 51,1%, ακολουθούμενος από τον κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον Ντε Σάντις με 21,2% και την πρώην κυβερνήτη της Νότιας Καρολίνας και πρώην πρέσβη του ΟΗΕ Νίκι Χέιλι με 19,1%.
Ενα τέτοιο προβάδισμα σχεδόν βγάζει νοκ άουτ τους αντιπάλους του από τον πρώτο γύρο.
Ο Τραμπ εμφανίστηκε το βράδυ της Δευτέρας σε συνεδριακό κέντρο στο Ντε Μόιν, την πρωτεύουσα της πολιτείας, για να γιορτάσει την ηχηρή του νίκη.
Συνεχάρη τους αντιπάλους του, με ένα σχεδόν χλευαστικό μήνυμα: «Θέλω να συγχαρώ τον Ρον και τη Νίκι που περνούν καλά μαζί».
Η μάχη για τη δεύτερη θέση
Η μάχη για τη δεύτερη θέση έφερε νικητή τον Ρον Ντε Σάντις, ο οποίος ξεπέρασε τις προσδοκίες με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις που είχαν δημοσιοποιηθεί το Σάββατο.
Ηταν ο μοναδικός από τους υποψηφίους που τις τελευταίες ημέρες πριν από τις κάλπες τόλμησε να ασκήσει ευθεία και έντονη κριτική στον προπορευόμενο Τραμπ. Κάτι για το οποίο το εκλογικό σώμα τον αντάμειψε.
Ακόμα και έτσι όμως, το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό για τον ίδιο και όσους τον στήριξαν.
Πριν από λίγους μήνες έλεγε: «Θα κερδίσουμε στην Αϊόβα» και πριν από μερικές εβδομάδες: «Θα τα πάμε καλά στην Αϊόβα».
Η πραγματικότητα είναι ότι σε μία λευκή, συντηρητική και θρησκευόμενη πολιτεία, η οποία ευνοεί το πολιτικό του προφίλ, ο Ντε Σάντις απέτυχε, πέφτοντας σχεδόν 30 μονάδες πίσω από τον Τραμπ και αφήνοντας οριακά πίσω του τη Χάλεϊ.
«Χάρη στην υποστήριξή σας, παρά τα όσα εξαπέλυσαν εναντίον μας, πήραμε το εισιτήριό μας από την Αϊόβα» δήλωσε ο Ντε Σάντις στην πρώτη εμφάνισή του ενώπιον των οπαδών του.
Η Χέιλι ήλπιζε να έρθει δεύτερη και να αποκτήσει δυναμική ανόδου, ενόψει του επόμενου εκλογικού ραντεβού στο Νιου Χάμσαϊρ, όπου πηγαίνει με καλές προοπτικές.
Οντας στην τρίτη θέση, αλλά χωρίς μεγάλη απόσταση να την χωρίζει από τον Ντε Σάντις, θα είχε κάποιες πιθανότητες επιτυχίας εάν το προβάδισμα του Τραμπ δεν ήταν τεράστιο.
Ο επιχειρηματίας Βίβεκ Ραμασουάμι βρέθηκε στην τέταρτη θέση, συγκεντρώνοντας ποσοστό 7,7% των ψήφων, ενώ η υποστήριξη για τους υποψηφίους Ράιαν Μπίνκλεϊ (πάστορας – επιχειρηματίας – πολιτικός) και Εϊσα Χάτσινσον (πρώην κυβερνήτης του Αρκάνσας) έπεσε κάτω από το 1%.
Ο Ραμασουάμι ανακοίνωσε την απόσυρσή του από την προκριματική κούρσα μετά την αποτυχία του. Ρίχνοντας την πετσέτα, υποστήριξε τον Τραμπ, με τον οποίο θα εμφανιστεί σε συγκέντρωση στο Νιου Χάμσαϊρ εντός της εβδομάδας.
Χωρίς παρουσία στην Αϊόβα οι Δημοκρατικοί;
Οι Δημοκρατικοί της Αϊόβα απέχουν από τη διαδικασία μετά την αποτυχημένη ψηφοφορία του 2020 η οποία διήρκεσε μέρες και δεν θεωρήθηκε ποτέ απολύτως αξιόπιστη.
Ο πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος κατέγραψε θλιβερή εμφάνιση στη συγκεκριμένη πολιτεία πριν από τέσσερα χρόνια, πίεσε ώστε οι πρώτες ψηφοφορίες να διεξαχθούν σε πολιτείες που θα αντιπροσώπευαν καλύτερα το κόμμα του και τη χώρα.
Οι Δημοκρατικοί της Αϊόβα γνωστοποίησαν πως θα στείλουν ταχυδρομικώς τα ψηφοδέλτιά τους, καθώς και ότι τα αποτελέσματα δεν πρόκειται να δημοσιοποιηθούν πριν από τον Μάρτιο. Τη Δευτέρα συναντήθηκαν για εργασίες του κόμματος, αλλά όχι για να ψηφίσουν.
Επισήμως, η διαδικασία των προκριματικών αρχίζει για τους Δημοκρατικούς στις 3 Φεβρουαρίου, στη Νότια Καρολίνα, και στη συνέχεια μεταφέρεται στη Νεβάδα.
Πολιτική επιλογή
Οι δυνάμεις που παρατάχθηκαν εναντίον του Τραμπ είναι σημαντικές, όχι μόνο ως προς τη χρηματοδότησή τους και τα δίκτυα της βάσης τους, αλλά και για την ιδεολογία που εκπροσωπούν. Οι ψηφοφόροι έκαναν πολιτική επιλογή και όχι απλώς επιλογή προσώπων.
Μεταξύ άλλων, κλήθηκαν να δώσουν τη δική τους ετυμηγορία για τις ποινικές υποθέσεις εναντίον του Τραμπ.
Ο πρώην πρόεδρος υποστηρίζει ότι οι διώξεις σε βάρος του είναι πολιτικές και οι Ρεπουμπλικανοί της Αϊόβα έδειξαν ότι συμφωνούν μαζί του και τον στηρίζουν.
Οι εκλογές του 2024 εξελίσσονται σε δημοψήφισμα για την πολιτική και το νομικό σύστημα, σύμφωνα με πολιτικές αναλύσεις.
Oι αντίπαλοι του Τραμπ στις προκριματικές εκλογές (με εξαίρεση τον πρώην κυβερνήτη του Νιου Τζέρσεϊ Κρις Κρίστι, ο οποίος εγκατέλειψε την κούρσα την περασμένη εβδομάδα) προτίμησαν να μιλήσουν σχεδόν για οτιδήποτε άλλο πέραν των νομικών υποθέσεων του πρώην προέδρου.
Αντίθετα ο Τραμπ δεν ντράπηκε ποτέ, κατά την προεκλογική εκστρατεία, να συζητήσει για τις νομικές του περιπέτειες. Οι ψηφοφόροι, αρχής γενομένης από τους Ρεπουμπλικανούς της Αϊόβα, μπορούν να έχουν άποψη για το ζήτημα.
Παρά την πιθανή ατολμία τους στην ανάδειξη των αδυναμιών του κύριου αντιπάλου τους, ο Ντε Σάντις και η Χάλεϊ δεν υπήρξαν οι ίδιοι αδύναμοι αντίπαλοι. Ωστόσο, όπως δείχνει η Αϊόβα, ακόμη και οι ισχυροί αντίπαλοι δεν «αγγίζουν» τον Τραμπ.
Η Αϊόβα, που τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται σε προπύργιο των Ρεπουμπλικανών, είναι ενδεικτική ως προς το πού κινούνται πολιτικά οι ψηφοφόροι του κόμματος συνολικά, σε όλες τις πολιτείες, παρόλο που κάποιοι ισχυρίζονται πως πιθανόν αποτελεί εξαίρεση.
Ψευδο-κυριαρχία αλλά και αλλαγή
Η υπόσχεση του τέως προέδρου να κερδίσει δεύτερη θητεία, η οποία θα είναι αφιερωμένη στην «τιμωρία» των εχθρών του, ο χαρακτηρισμός των πολιτικών αντιπάλων ως «παρασίτων» και η ρητορική μίσους με ισχυρισμούς ότι οι μετανάστες «δηλητηριάζουν το αίμα» της Αμερικής, που θυμίζουν δικτάτορες της δεκαετίας του 1930, δεν πτόησαν τους Ρεπουμπλικανούς της Αϊόβα.
Αντ’ αυτού, ο πρόεδρος που κατηγορείται πως επιχείρησε να παραμείνει στην εξουσία παρά το εκλογικό αποτέλεσμα σε βάρος του και την ήττα στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, με αποκορύφωμα την επίθεση της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο (αντιμετωπίζει δύο ποινικές δίκες που απορρέουν από αυτές τις ενέργειες), είναι ο ίδιος που αποφάσισαν πως θέλουν πίσω στον Λευκό Οίκο στις χθεσινές προκριματικές.
Πολλοί από τους ψηφοφόρους του πιθανόν θεωρούν ότι δεν έχασε το 2020 και είναι ο νόμιμος πρόεδρος. Η ψευδο-κυριαρχία βοήθησε σημαντικά τον Τραμπ στην Αϊόβα.
Ταυτόχρονα όμως το γεγονός ότι είναι εκτός εξουσίας τού επιτρέπει, παραδόξως, να συμμετάσχει στις εκλογές και ως ο υποψήφιος της «αλλαγής».
Με πληροφορίες από AP, Reuters, CNN, BBC
