Από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στη Γάζα, η 19χρονη φοιτήτρια στο Κάιρο, Ναγέρα Αχμέντ, σταμάτησε να συχνάζει στα Starbucks της περιοχής της. Η αμερικανική αλυσίδα καφέ έχει εμφανιστεί σε αρκετές λίστες καλεσμάτων για μποϊκοτάζ λόγω φερόμενης στήριξης στο Ισραήλ.
«Εγώ και οι φίλοι μου, πηγαίναμε συνέχεια στα Starbucks, τώρα είναι ντροπή αν σε δουν σε ένα από αυτά. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε. Γιατί να αγοράσω από αυτές τις δυτικές εταιρείες;», είπε χαρακτηριστικά η Αχμέντ. Πρόκειται για μια καταναλωτική τάση που παρατηρείται πολύ έντονα, εδώ και μήνες, σε χώρες της Μέσης Ανατολής και πέραν αυτής. Πολλοί καταναλωτές αποφεύγουν συνειδητά τους δυτικούς κολοσσούς, οι οποίοι βλέπουν τις πωλήσεις των προϊόντων τους να έχουν μειωθεί αισθητά.
Πρόσφατα, ο διευθύνων σύμβουλος της McDonald’s, Κρις Κεμπζίνσκι ανέφερε ότι η εταιρεία βρίσκεται αντιμέτωπη με «σημαντικές επιχειρηματικές επιπτώσεις στη Μέση Ανατολή λόγω παραπληροφόρησης». Εν τω μεταξύ, οι μετοχές της Americana Restaurants International (η εταιρεία franchise στη Μέση Ανατολή για τα KFC, Pizza Hut, Krispy Kreme και Hardee’s) υποχώρησαν έως και 27% στο χρηματιστήριο της Σαουδικής Αραβίας τους μήνες μετά την έναρξη του πολέμου. Αναλυτές αναμένουν πλήγμα στα κέρδη της εταιρείας λόγω του μποϊκοτάζ.
Στο Κάιρο, μια απλή καθημερινή ημέρα, δεκάδες καταστήματα των Starbucks και McDonald’s που συνήθως ήταν πολύβουα, είναι πλέον εντελώς άδεια.
Στην Ιορδανία, πολλά καταστήματα των δύο αλυσίδων παραμένουν ακόμα σε μεγάλο βαθμό άδεια, παρόλο που τα μποϊκοτάζ ξεκίνησαν τον Οκτώβριο. Οι περαστικοί βλέπουν συνήθως άδεια σκαμπό και πάγκους με εργαζόμενους. Τα σούπερ μάρκετ έχουν επίσης τοποθετήσει ετικέτες σε προϊόντα ορισμένων γνωστών δυτικών εμπορικών σημάτων, ενημερώνοντας τους καταναλωτές ότι περιλαμβάνονται στη λίστα του μποϊκοτάζ.
Στο Κουβέιτ, τα συνήθως γεμάτα καταστήματα των Starbucks, ειδικά σε πολυσύχναστες περιοχές, έχουν δει ελάχιστους πελάτες από τις αρχές Οκτωβρίου. Το μποϊκοτάζ έχει ενισχύσει τις πωλήσεις των εγχώριων καταστημάτων καφέ.
Στη μεγαλύτερη οικονομία της Μέσης Ανατολής, τη Σαουδική Αραβία, οι επιπτώσεις στις πωλήσεις είναι πιο δύσκολο να εκτιμηθούν. Η κυβέρνηση ασκεί ασφυκτικό έλεγχο σε κάθε τύπο ακτιβισμού. Ετσι, μετά το ξέσπασμα του πολέμου υπήρξαν ελάχιστες δημόσιες εκκλήσεις για μποϊκοτάζ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, σύμφωνα με αυτοψία του Bloomberg, πολλά καταστήματα αμερικανικών αλυσίδων στο Ριάντ ήταν σε μεγάλο βαθμό άδεια.
Τα μποϊκοτάζ στη Μέση Ανατολή «είναι τελικά μια μορφή διαμαρτυρίας χαμηλού κινδύνου σε μια περιοχή με πολύ χαμηλή ανοχή στον ακτιβισμό», δήλωσε ο Ρόμπερτ Μογκιελνίτσκι, μελετητής στο Ινστιτούτο Αραβικών Κρατών του Κόλπου στην Ουάσιγκτον.
«Στροφή» σε εγχώριες επιχειρήσεις
Ο καθηγητής Πολιτικής της Μέσης Ανατολής στο London School of Economics, Φαγουάζ Γκέργκες, εκτιμά ότι τα μποϊκοτάζ είναι εξαιρετικά εντυπωσιακά επειδή είναι διακρατικά και εφαρμόζονται κατά βάση από νεανικούς πληθυσμούς. «Μέχρι στιγμής έχουν θέμα, καθώς οι νέοι που είναι οι μεγάλοι καταναλωτές τους, έχουν συνείδηση του τι συμβαίνει και αισθάνονται πολύ ενεργοί», δήλωσε ο Γκέργκες. Η αντίληψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες στηρίζουν και ευνοούν το Ισραήλ «επηρεάζει πραγματικά αυτές τις εταιρείες».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Kalinowski Equity Research, Μαρκ Καλινόφσκι, το πλήγμα που έχουν δεχθεί ορισμένες δυτικές εταιρείες στη Μέση Ανατολή ίσως επηρεάσει μελλοντικά το ενδεχόμενο επέκτασης άλλων κολοσσών σε κράτη της περιοχής. Ωστόσο, εκτιμάται ότι εμπορικά σήματα όπως τα McDonald’s θα περιορίσουν τον αντίκτυπο του μποϊκοτάζ στα συνολικά αποτελέσματα της κερδοφορίας τους.
Στο μεταξύ, οι καταναλωτές στέφονται σε τοπικές επιχειρήσεις. Ο Μόαθ Φάουρι, ιδρυτής της Astrolabe, μιας ιορδανικής αλυσίδας καφέ, κόβει όσο το δυνατόν περισσότερο τα αμερικανικά και γαλλικά προϊόντα σε επτά υποκαταστήματά του στο Αμμάν. Ο ίδιος αναφέρει ότι η επιχείρησή του άνθισε μετά τα μποϊκοτάζ, με τις πωλήσεις να αυξάνονται κατά 30% σε ορισμένα υποκαταστήματα.
Στην Αίγυπτο, η Spiro Spathis, μια αιωνόβια τοπική μάρκα αναψυκτικών, η οποία προσπαθούσε να ανταγωνιστεί τους δυτικούς κολοσσούς είδε τις πωλήσεις της να εκτοξεύονται στα ύψη τους τελευταίους τρεις μήνες, σύμφωνα με τον εμπορικό διευθυντή της εταιρείας, Γιούσεφ Ατουάν.
«Ξαφνικά βομβαρδιστήκαμε με παραγγελίες από σούπερ μάρκετ, εστιατόρια. Οι πελάτες πήγαιναν σε εστιατόρια και είτε ζητούσαν τη μάρκα μας είτε τουλάχιστον αρνούνταν να πιουν εκείνα που βρίσκονται στη λίστα του μποϊκοτάζ», ανέφερε ο Ατουάν.
