Ολοι το περίμεναν, αν και οι περισσότεροι το απεύχονταν: ο Τζο Μπάιντεν και ο Ντόναλντ Τραμπ σάρωσαν στις προκριματικές εκλογές της Σούπερ Τρίτης για το προεδρικό χρίσμα των κομμάτων τους, όπου, όπως συμβαίνει κάθε τέσσερα χρόνια, ψήφισαν οι πολίτες 15 πολιτειών που αντιστοιχούν στον μισό αμερικανικό πληθυσμό. Το ξεκαθάρισμα του πολιτικού τοπίου, σε συνδυασμό με τη συνακόλουθη απόσυρση από την κούρσα της Νίκι Χέιλι, τελευταίας αντιπάλου του Ντόναλντ Τραμπ, εγγυάται ότι, πλην συγκλονιστικού απροόπτου, οι εκλογές της 5ης Νοεμβρίου του 2024 θα είναι αγώνας-ρεβάνς της επεισοδιακής αναμέτρησης του 2020.
Πάρα πολλοί, στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο, δυσκολεύονται να καταλάβουν πώς η ισχυρότερη δημοκρατία του κόσμου δεν κατάφερε να βρει άλλους υποψηφίους από έναν 81χρονο πρόεδρο που δεν εμπνέει εμπιστοσύνη για τις φυσικές και πνευματικές αντοχές του και έναν 77χρονο πρώην πρόεδρο, ο οποίος θα λογοδοτήσει τους επόμενους μήνες για 91 αδικήματα σε τέσσερις δίκες, οι οποίες θα μπορούσαν να τον καταδικάσουν να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του στη φυλακή.
Μόνος, ουσιαστικά, υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών, ο Μπάιντεν δεν είχε πρόβλημα να επικρατήσει συντριπτικά και στις 15 πολιτείες που ψήφισαν χθες. Μοναδική εξαίρεση υπήρξε η Αμερικανική Σαμόα, μια λιλιπούτεια αμερικανική περιοχή (όχι πολιτεία) στον Νότιο Ειρηνικό, όπου επικράτησε ένας παγκοσμίως άγνωστος επιχειρηματίας.
Από την πλευρά του, ο Τραμπ επικράτησε σε 14 από τις 15 πολιτείες, αφήνοντας στη Χέιλι τη νίκη της παρηγοριάς στο Βερμόντ, μια παραδοσιακά προοδευτική πολιτεία στα σύνορα με το γαλλόφωνο Κεμπέκ του Καναδά, με πληθυσμό μόλις 640.000 άτομα. Σε αρκετές περιπτώσεις η νίκη του ήταν σαρωτική (60 μονάδες διαφορά με τη Χέιλι στο Τέξας, 61 στην Καλιφόρνια, 70 στην Αλαμπάμα, 76 στην Αλάσκα). Ωστόσο, τα ποσοστά του στα εύπορα προάστια των αστικών κέντρων, στους πτυχιούχους ανώτατης εκπαίδευσης και στους μετριοπαθείς ή ανεξάρτητους ψηφοφόρους ήταν αισθητά μικρότερα από τον μέσο όρο.
Αποσύρεται από την κούρσα η Νίκι Χέιλι, χωρίς να δεσμευθεί ότι θα στηρίξει τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο.
Στη χθεσινή δήλωσή της, όπου ανακοίνωσε ότι τερματίζει την εκστρατεία της, η Χέιλι συνεχάρη τον Τραμπ και του ευχήθηκε καλή τύχη, αλλά απέφυγε να δεσμευθεί ότι θα τον υποστηρίξει στη μάχη του Νοεμβρίου. Επικαλέστηκε τη συμβουλή της Μάργκαρετ Θάτσερ «μην ακολουθείς το πλήθος, να έχεις τη δική σου άποψη» και υπογράμμισε ότι τώρα είναι η ώρα να κάνει τις επιλογές του ο Τραμπ ώστε να συσπειρώσει τους Ρεπουμπλικανούς που αποστασιοποιούνται. «Δεν μετανιώνω για τίποτα», διακήρυξε. Στον αντίποδα, ο επικεφαλής της ρεπουμπλικανικής μειοψηφίας στη Γερουσία, Μιτς Μακόνελ, ο τελευταίος στην ηγεσία του κόμματος, παρείχε την έστω ανόρεχτη δημόσια υιοθέτηση της υποψηφιότητάς του. Υπενθυμίζεται πως στο παρελθόν είχε καταγγείλει τον «ντροπιαστικό» ρόλο του Τραμπ στην επιδρομή στο Καπιτώλιο την 6η Ιανουαρίου του 2021.
Για τον Δημοκρατικό πρόεδρο, αγκάθι αποτέλεσε η «αδέσμευτη» ψήφος στην πολιτεία της Μινεσότα, που έφτασε στο 20% του συνόλου, όπως και το 13% των Δημοκρατικών ψηφοφόρων της Βόρειας Καρολίνας που επέλεξε τον «κανένα υποψήφιο». Η αρχή είχε γίνει στο Μίσιγκαν, όπου το 13% των Δημοκρατικών είχε ρίξει «αδέσμευτη» ψήφο, ανταποκρινόμενο σε καμπάνια των Αραβοαμερικανών και των αριστερών του κόμματος που καταδικάζουν τη φιλοϊσραηλινή πολιτική Μπάιντεν στη Γάζα. Το γεγονός ότι στη Μινεσότα, όπου η αραβοαμερικανική κοινότητα είναι περιορισμένη, το ποσοστό των ανταρτών έφτασε στο 20%, υποδηλώνει το πρόβλημα με τους νέους ψηφοφόρους και την αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών.
Το σοβαρότερο πρόβλημα του Μπάιντεν είναι η ηλικία του. Πρόσφατη δημοσκόπηση του Reuters έφερε τα τρία τέταρτα των πολιτών να τον θεωρούν πολύ μεγάλο για να επανεκλεγεί. Στην ίδια δημοσκόπηση, το ένα τέταρτο των Ρεπουμπλικανών και οι μισοί ανεξάρτητοι δήλωσαν ότι δεν θα ψηφίσουν τον Τραμπ αν έχει καταδικαστεί για ποινικά αδικήματα. Σύμφωνα με τα exit polls των χθεσινών εκλογών, η οικονομία και το μεταναστευτικό στα σύνορα με το Μεξικό είναι τα κυρίαρχα ζητήματα.
Σήμερα ο Αμερικανός πρόεδρος θα έχει μια ευκαιρία να απευθυνθεί σε πανεθνικό ακροατήριο, καθώς θα εκφωνήσει την τελευταία, ετήσια, ομιλία του για την Κατάσταση του Εθνους ενώπιον των δύο σωμάτων του Κογκρέσου. Ο Λευκός Οίκος είχε προσκαλέσει στη σύνοδο την Ολένα Ζελένσκα, σύζυγο του Ουκρανού προέδρου, και τη Γιούλια Ναβάλναγια, χήρα του Ρώσου αντικαθεστωτικού Αλεξέι Ναβάλνι. Ωστόσο η μεν Ζελένσκα απέφυγε την πρόσκληση (σύμφωνα με ουκρανικά μέσα, λόγω του εθνικιστικού παρελθόντος του Ναβάλνι), η δε Ναβάλναγια επικαλέστηκε κόπωση.
