Πτήση MH370 – Δέκα χρόνια από το μεγαλύτερο μυστήριο των ουρανών

«Καληνύχτα, ΜΗ370». Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια από τον ασύρματο του κυβερνήτη της πτήσης των Μαλαισιανών Αερογραμμών που στις 8 Μαρτίου του 2014 είχε απογειωθεί, 41 λεπτά μετά τα μεσάνυχτα, από το αεροδρόμιο της Κουάλα Λουμπούρ με προορισμό το Πεκίνο. Μόλις 44 λεπτά αργότερα, στη 1.25, το Boeing 777 αποκλίνει της πορείας του και, αντί για την κινεζική πρωτεύουσα, κατευθύνεται δυτικά, προς τον Ινδικό ωκεανό και τη Θάλασσα Ανταμάν. Περίπου μία ώρα αργότερα, στις 2.22 π.μ., σημειώνεται η τελευταία επικοινωνία με στρατιωτικό ραντάρ.

Εκτοτε, έχουν περάσει ακριβώς 10 χρόνια και ουδείς γνωρίζει τι απέγινε η πτήση με τους 239 επιβαίνοντες – 227 επιβάτες και 12 μέλη πλήρωμα. Πρόκειται, ασφαλώς, για ένα από τα μεγαλύτερα αεροπορικά μυστήρια στα χρονικά, το οποίο, όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, τροφοδότησε εικασίες, ιδίως από τη στιγμή που καμία έρευνα δεν μπόρεσε να εντοπίσει οτιδήποτε από το Boeing 777, πέρα από κάποια, ελάχιστα, συντρίμμια, που βρέθηκαν στη Μαδαγασκάρη, τη Μοζαμβίκη, τον Αγιο Μαυρίκιο και την Τανζανία.

Πλην του μυστηρίου και των σεναρίων, βέβαια, αυτό που προκαλεί ακόμη μεγάλη αγωνία, οργή, απελπισία και θρήνο είναι ο χαμός τόσων ανθρώπων, των οποίων οι οικείοι αναζητούν απαντήσεις για το τι απέγιναν οι φίλοι και οι συγγενείς τους. Δέκα χρόνια μετά, χωρίς να έχουν στο μεταξύ λάβει καμία απάντηση, δεν είναι σε θέση να ησυχάσουν αν δεν βρουν έστω κάποιο λείψανο των χαμένων ανθρώπων.

Οι επιβαίνοντες

Πλην των πιλότων και του πληρώματος, οι 227 επιβάτες της πτήσης ΜΗ370 ήταν 14 διαφορετικών εθνικοτήτων. Κινέζοι ήταν οι 153, 50 Μαλαισιανοί, ενώ οι υπόλοιποι είχαν διαβατήρια από: Αυστραλία, Καναδά, Γαλλία, Ινδία, Ινδονησία, Ιράν, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Ρωσία, Ταϊβάν, Ουκρανία, ΗΠΑ.

Εχουμε ξεχωρίσει ορισμένες ιστορίες, όπως τις έχει μεταδώσει το BBC.

Οι έρευνες

Οπως φαίνεται, ωστόσο, η Μαλαισία μοιάζει διατεθειμένη να επανεκκινήσει τις έρευνες, έπειτα από πρόταση της εταιρείας θαλάσσιας ρομποτικής Ocean Infinity, η οποία είχε αναστείλει τις έρευνες το 2018 και με την οποία επικοινώνησε η «Κ». Οπως μας ενημέρωσαν, έχουν αποφασίσει ότι δεν θα δώσουν καμία συνέντευξη, ωστόσο έχουν εκδώσει την παρακάτω δήλωση του CEO της εταιρείας, Ολιβερ Πλανκέτ, η οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «Αισθανόμαστε τώρα ότι είμαστε σε θέση να επιστρέψουμε στην έρευνα για το αγνοούμενο αεροσκάφος MH370 και έχουμε υποβάλει πρόταση στην κυβέρνηση της Μαλαισίας. Η εύρεση του MH370 και η εύρεση κάποιας λύσης για όλους όσοι σχετίζονται με την απώλεια του αεροσκάφους ήταν μια σταθερή σκέψη στο μυαλό μας από τότε που αποχωρήσαμε από τον νότιο Ινδικό Ωκεανό το 2018. Ελπίζουμε να επιστρέψουμε στην αναζήτηση σύντομα».

Αισθανόμαστε τώρα ότι είμαστε σε θέση να επιστρέψουμε στην έρευνα για το αγνοούμενο αεροσκάφος MH370 και έχουμε υποβάλει πρόταση στην κυβέρνηση της Μαλαισίας.

Ολα αυτά τα χρόνια έχουν διεξαχθεί πολλές έρευνες, με τουλάχιστον 28 χώρες να εμπλέκονται με κάθε τρόπο στις έρευνες. Στις 24 Μαρτίου 2014, ο τότε πρωθυπουργός της Μαλαισίας, Νατζίμπ Ραζάκ, που σήμερα παραμένει στη φυλακή για σκάνδαλο διαφθοράς ανεξάρτητο από την πτήση, ανακοίνωσε ότι οι έρευνες «δείχνουν» ότι το αεροσκάφος κατέπεσε στον Ινδικό Ωκεανό και όχι στα ανοιχτά του Βιετνάμ, όπου είχαν επικεντρωθεί αρχικώς οι έρευνες.

Μεταξύ 18 Μαρτίου και 28 Απριλίου 2014, τριεθνής επιτροπή από τη Μαλαισία, την Κίνα και την Αυστραλία διεξήγε έρευνες σε μία επιφάνεια 4,6 εκατ. τ. χλμ., ενώ προέβησαν και σε βυθομετρήσεις, δίχως ιδιαίτερα αποτελέσματα. Οι έρευνες στον βυθό οργανώθηκαν υπό την καθοδήγηση του Australian Transport Safety Bureau, με το οποίο επικοινώνησε η «Κ». Η απάντηση που λάβαμε ήταν ότι η αυστραλιανή υπηρεσία δεν έχει εμπλακεί στις έρευνες από το 2017 κι εντεύθεν, οπότε και είχε υποβάλει την τελευταία της αναφορά.

Ολα αυτά τα χρόνια έχουν διεξαχθεί πολλές έρευνες, με τουλάχιστον 28 χώρες να εμπλέκονται με κάθε τρόπο στις έρευνες.

Η Ocean Infinity, το 2018, είχε αποφασίσει να βάλει το δικό της λιθαράκι στην έρευνα, λέγοντας, μάλιστα, στη μαλαισιανή κυβέρνηση ότι θα πληρωθεί μόνον αν βρεθεί οτιδήποτε σχετικά με την ΜΗ370. Ούτε και τότε, βεβαίως, οι έρευνες είχαν οδηγήσει σε οποιοδήποτε ασφαλές συμπέρασμα, με αποτέλεσμα τα τελευταία έξι χρόνια να επικρατεί σιωπή και ακινησία σχετικά με το θέμα.

Την ίδια χρονιά, και έπειτα από τις εν πολλοίς άκαρπες έρευνες, η μαλαισιανή κυβέρνηση οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι οι έρευνες –στις οποίες συμμετείχαν δεκάδες πλοία, αεροσκάφη, μηχανήματα και ερευνητές– πρέπει να ανασταλούν μέχρι νεοτέρας. Κατά τις επίσημες δηλώσεις, τα συμπεράσματα των ερευνών κατέληγαν ότι το αεροσκάφος άλλαξε πορεία χειροκίνητα και όχι από τον αυτόματο πιλότο, χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί «παράνομη παρέμβαση από τρίτο παράγοντα». Την ίδια στιγμή, απέκλεισαν το σενάριο ότι ο κυβερνήτης και ο συγκυβερνήτης κατέρριψαν το αεροπλάνο, αποκλείοντας ως αιτία τη μηχανική βλάβη.

Ολα αυτά τα χρόνια, κατά τα συνωμοσιολογικά ειωθότα, τα σενάρια έδιναν κι έπαιρναν…

Τα σενάρια και οι θεωρίες συνωμοσίας

Το πρώτο που ήρθε στο μυαλό όλων ήταν ότι επρόκειτο για αεροπειρατεία και τρομοκρατική ενέργεια. Τα βλέμματα όλων στράφηκαν στους δύο Ιρανούς επιβάτες που ταξίδευαν με πλαστά διαβατήρια από την Αυστρία και την Ιταλία. Με αυτά τα δεδομένα, η σπέκουλα δεν έλειψε, με ορισμένους –μεταξύ αυτών και ο Ρούπερτ Μέρντοχ– να λένε ότι τζιχαντιστές είχαν βάλει στόχο την Κίνα ή ότι το αεροσκάφος μπορεί να βρίσκεται κρυμμένο στο Πακιστάν, «όπως ο Μπιν Λάντεν».

World seems transfixed by 777 disappearance. Maybe no crash but stolen, effectively hidden, perhaps in Northern Pakistan, like Bin Laden.

— Rupert Murdoch (@rupertmurdoch) March 15, 2014

777crash confirms jihadists turning to make trouble for China. Chance for US to make common cause, befriend China while Russia bullies.

— Rupert Murdoch (@rupertmurdoch) March 9, 2014

Αλλοι έκαναν λόγο για επανάληψη της τρομοκρατικής επίθεσης της Βόρειας Κορέας, η οποία είχε προβεί σε αεροπειρατεία το 1969 σε πτήση από τη Νότια Κορέα, αναφέροντας ότι και τώρα συνέβη το ίδιο. Στο ίδιο πλαίσιο, οι θεωρίες συνωμοσίας επικεντρώθηκαν σε αεροπειρατεία από τις ΗΠΑ, ενώ άλλοι θεωρούσαν ότι οι επιβαίνοντες ζουν, αλλά βρίσκονται σε ένα μέρος όπου δεν πιάνουν τα κινητά τους. Εννοείται πως σενάρια «έδειχναν» ως υπαιτίους αεροπειρατείας τους τρεις Ρώσους επιβάτες.

Σενάρια, επίσης, ήθελαν ως υπεύθυνο της εξαφάνισης του αεροσκάφους τον κυβερνήτη Ζάχαρι Αχμάντ Σαχ, στο σπίτι του οποίου είχε βρεθεί αυτοσχέδιος προσομοιωτής πτήσεων, στον οποίο βρέθηκαν στοιχεία που έδειχναν σενάρια αλλαγής πορείας ενός αεροσκάφους. Αυτό που χειροτέρεψε τα πράγματα έτι περαιτέρω ήταν ότι η σύζυγος και τα παιδιά του κυβερνήτη είχαν εγκαταλείψει το σπίτι τους μία ημέρα νωρίτερα, αλλά αυτό αποδόθηκε στην κακή κατάσταση του ζεύγους, εξαιτίας παράλληλης σχέσης που διατηρούσε ο κυβερνήτης.

Προφανώς, στα σενάρια εντάσσονται και οι πιθανότητες υποξίας στους επιβαίνοντες, φωτιά στο αεροσκάφος ή στο φορτίο του, κάτι που πιθανόν οδήγησε τους πιλότους σε αναζήτηση του κοντινότερου αεροδρομίου, που εκείνη τη στιγμή ήταν ένα αεροδρόμιο στη βόρεια Μαλαισία.

Εγκλημα του κυβερνήτη, φωτιά, υποξία, αεροπειρατεία, λανθασμένη κατάρριψη; Τα σενάρια και οι θεωρίες συνωμοσίες δεν έχουν πάψει να τροφοδοτούνται ούτε στιγμή.

Αλλη θεωρία ήθελε την από λάθος κατάρριψη του αεροσκάφους εξαιτίας της κοινής στρατιωτικής άσκησης ΗΠΑ-Ταϊλάνδης που διεξαγόταν στην περιοχή εκείνες τις ημέρες. Μία από τις υποθέσεις θέλει τα αμερικανικά στρατεύματα να θεώρησαν ότι το αεροσκάφος επρόκειτο να διενεργήσει τρομοκρατική επίθεση στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία, όπου οι ΗΠΑ διατηρούσαν στρατιωτική βάση.

Ασφαλώς, δεν έλειψαν και οι θεωρίες για κυβερνοεπίθεση εναντίον του αεροσκάφους, κάτι που η Boeing είχε απορρίψει, λέγοντας ότι τα συστήματα των αεροσκαφών της δεν επιτρέπουν τέτοιες κακόβουλες ενέργειες.

Πάντως, οι έως τώρα απαντήσεις των ειδικών αποκλείουν το ενδεχόμενο να ευθύνεται ο πιλότος, ενώ διατηρούν στο τραπέζι το σενάριο να παρενέβη τρίτος παράγοντας που οδήγησε στην εξαφάνιση του αεροσκάφους, όπως το να βρέθηκαν ο κυβερνήτης και ο συγκυβερνήτης, Φαρίκ Αμπντούλ Χαμίντ, υπό ομηρίαν.

Ταυτόχρονα, οι ερευνητές δεν κατάφεραν να εντοπίσουν κανένα ελάττωμα στο αεροσκάφος, απορρίπτοντας την ίδια στιγμή ότι υπέστη επίθεση εξ αποστάσεως.

«Μία και μοναδική ερμηνεία»

«Μία και μοναδική ερμηνεία μπορεί να εξηγήσει τη διαδρομή του αεροπλάνου. Και αυτή είναι η εξής: για δικούς του λόγους –ψυχολογικούς, ψυχιατρικούς, θρησκευτικούς και δεν ξέρω τι άλλο– ο κυβερνήτης, ουσιαστικά, λίγο πριν βγει από τον εναέριο χώρο της Μαλαισίας καταφέρνει και μένει μόνος στο cockpit, δηλαδή αποχωρεί, για οποιονδήποτε λόγο, ο συγκυβερνήτης, και από εκείνο το σημείο πλέον ο κυβερνήτης κλειδώνεται στο cockpit, οπότε δεν μπορεί να μπει πλέον κανείς μέσα και έχει αποκλειστικά την ευθύνη της διακυβέρνησης», λέει στην «Κ» ο εν ενεργεία κυβερνήτης της Πολιτικής Αεροπορίας και δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. 

Ο ίδιος εικάζει ότι ο κυβερνήτης έκλεισε το transponder, την τηλεπικοινωνία δηλαδή, που βοηθά στον εντοπισμό της θέσης του αεροσκάφους. «Το αεροπλάνο εκείνη τη στιγμή πετούσε σε περιοχή εκτός κάλυψης ραντάρ, η οποία κάλυψη είναι περίπου 200 μίλια από την ακτή. Αυτή είναι εμβέλεια των ραντάρ».

Για δικούς του λόγους –ψυχολογικούς, ψυχιατρικούς, θρησκευτικούς και δεν ξέρω τι άλλο– ο κυβερνήτης, ουσιαστικά, λίγο πριν βγει από τον εναέριο χώρο της Μαλαισίας καταφέρνει και μένει μόνος στο cockpit.

Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος θεωρεί επίσης ότι ενδεικτικά είναι τα στοιχεία από τη συσκευή που στέλνει δορυφορικά σήματα –ανά 5, 10 ή 20 λεπτά, αναλόγως τις ρυθμίσεις του κατασκευαστή– στη διαχειρίστρια (Μαλαισιανές Αερογραμμές) και στην κατασκευάστρια εταιρεία (Boeing) σχετικά με την κατάσταση των κινητήρων. «Αυτό το σύστημα δεν μπορεί να απενεργοποιηθεί από το cockpit. Είναι προγραμματισμένο, όσο πετά το αεροπλάνο, να στέλνει τέτοια σήματα. Τα διαθέσιμα αυτά σήματα δείχνουν ότι το αεροσκάφος τελευταία φορά έστειλε σήμα από τον νότιο Ινδικό Ωκεανό».

Ενα σενάριο που υποστηρίζει ο έμπειρος πιλότος, μιλώντας στην «Κ», είναι να σώθηκαν τα καύσιμα του αεροπλάνου, καθώς διέθετε καύσιμα αρκετά για την απόσταση Κουάλα Λουμπούρ-Πεκίνο συν καύσιμα για αεροδρόμιο εναλλαγής, σε απόσταση το πολύ μίας ώρας από τον προορισμό, και αναμονή προσγείωσης, σε περίπτωση που το Πεκίνο έστελνε σήμα ότι δεν υπάρχει διαθέσιμος αεροδιάδρομος.

«Το πιο βασικό όμως συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε για το τι ακριβώς συνέβη», λέει ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, «είναι το δεδομένο ότι αν το αεροπλάνο κατέπεσε στη θάλασσα, θα βρίσκαμε συντρίμμια. Δεν βρήκαμε όμως. Γιατί τα συντρίμμια διασπείρονται σε μεγάλη έκταση, αλλά κάποια στιγμή θα βγουν σε κάποια παραλία, έπειτα από έναν, δύο, τρεις μήνες, από τα θαλάσσια ρεύματα».

Θεωρώ, λοιπόν, και νομίζω αρκετοί ακόμα, ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ελεγχόμενη προσθαλάσσωση από τον κυβερνήτη που πειράτευσε το ίδιο του το αεροπλάνο […]. Ετσι ώστε ως ένα κομμάτι, χωρίς να σπάσει, άρα δίχως συντρίμμια, με όλους τους επιβαίνοντες να βυθιστεί σε 2.500-3.000 μέτρα άβυσσο και να μην τους βρει ποτέ κανείς.

Αυτό που προκαλεί εντύπωση από τις εκτιμήσεις του πιλότου είναι ο τρόπος προσθαλάσσωσης, που καταδεικνύει, όπως λέει ο ίδιος, ότι ούτε φωτιά υπήρξε ούτε αεροπειρατεία. «Οταν ένα αεροσκάφος κάνει προσθαλάσσωση, διατηρεί το σύστημα των τροχών σε πάνω θέση, διότι, αν έχει τις ρόδες κάτω, εκείνες θα χτυπήσουν στο νερό και το αεροπλάνο από την πρόσκρουση θα σπάσει. Οι ρόδες παραμένουν, λοιπόν, κλειστές, ώστε η άτρακτος να πάρει τη μορφή πλοίου και να προσθαλασσωθεί ομαλά. Ταυτόχρονα, σε μια τέτοια περίπτωση, αυτό που πρέπει να κάνει ο κυβερνήτης, για να προσθαλασσωθεί με χαμηλή ταχύτητα, είναι να κατεβάσει τα flaps, δηλαδή επιμηκύνουμε τα φτερά. Θεωρώ, λοιπόν, και νομίζω αρκετοί ακόμα, ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ελεγχόμενη προσθαλάσσωση από τον κυβερνήτη που πειράτευσε το ίδιο του το αεροπλάνο, έφαγε όλα τα καύσιμα και ουσιαστικά οι επιβάτες και το πλήρωμα δεν κατόρθωσαν ποτέ να μπουν στον θάλαμο διακυβέρνησης λόγω της θωρακισμένης πόρτας. Ετσι, το αεροπλάνο, ως ένα κομμάτι, χωρίς να σπάσει, άρα δίχως συντρίμμια, με όλους τους επιβαίνοντες να βυθιστεί σε 2.500-3.000 μέτρα άβυσσο και να μην τους βρει ποτέ κανείς».

Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος αποκλείει το ενδεχόμενο αεροπειρατείας ή φωτιάς κατά τη διάρκεια της πτήσης, σύμφωνα με τα στοιχεία από την ενδεχόμενη προσθαλάσσωση του αεροσκάφους.

Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος θεωρεί ότι αυτό επιβεβαιώνεται από ένα και μοναδικό εύρημα που εντοπίστηκε στη Νότια Αφρική, στην περιοχή της Μαδαγασκάρης, στη νήσο La Réunion. «Εκεί, λοιπόν, βρέθηκε μια μικρή αεροτομή, η οποία είχε το serial number του αεροπλάνου, το ονομαζόμενο “flatteron”, που είναι το τελευταίο κομμάτι που έχουν τα flaps όταν τα οδηγούμε σε μέγιστο άνοιγμα».

Στην ερώτησή μας πώς γίνεται έπειτα από τόσα εκατομμύρια τ.χλμ. θαλάσσιων ερευνών να μη βρέθηκε τίποτα, ο πιλότος μάς λέει «ότι το αεροσκάφος δεν διαλύθηκε στην επιφάνεια της θάλασσας για να βρεις βαλίτσες, κοντέινερ, σίδερα, μαξιλάρια, καρέκλες. Αυτά θα τα βρίσκαμε αν το αεροπλάνο είχε διαλυθεί. Κάτι τέτοιο θα είχε συμβεί εξαιτίας βίαιης πτώσης, όπως αν είχε πάρει φωτιά ή αν είχε βρεθεί υπό αεροπειρατεία».

Πάντως, όπως μας λέει ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, τα βάθη σε εκείνο το σημείο είναι από 2,5-8.000 μέτρα και ο βυθός είναι γεμάτος χαράδρες. «Κανένα βαθυσκάφος μέχρι στιγμής δεν μπορεί να φτάσει εκεί κάτω».

Σε αυτό, πάντως, ποντάρει και η πρόταση της Ocean Infinity: ότι από το 2018 έως σήμερα έχει αναπτύξει τεχνολογίες που ενδέχεται να εντοπίσουν κάτι περισσότερο απ’ όσα, ελάχιστα, έχει μέχρι ώρας ξεβράσει η θάλασσα. Οπερ έδει δείξαι…