Το ορόσημο της έναρξης του μήνα του Ραμαζανίου στις 11 Μαρτίου αποδείχθηκε ότι εν τέλει δεν προκάλεσε τις δραματικές εξελίξεις που αρχικά αναμένονταν στο μέτωπο της Γάζας ή στην πορεία των διαπραγματεύσεων για εκεχειρία. Η πρώτη εβδομάδα του ιερού μήνα των μουσουλμάνων ανέδειξε ότι οι παράγοντες που διαχειρίστηκαν την τοπική πραγματικότητα, διά της επίγνωσης του εφικτού, κατάφεραν να μην προκαλέσουν –τουλάχιστον προς το παρόν– όσα χειρότερα αναμένονταν να συμβούν. Αντιθέτως, οι αισιόδοξες προβλέψεις του περιβάλλοντος Μπάιντεν περί επικείμενης επίτευξης εκεχειρίας διαψεύσθηκαν ακόμη μια φορά.
Ετσι, η πρώτη μέρα του Ραμαζανίου αποδείχθηκε μία απόλυτα συνηθισμένη εργάσιμη Δευτέρα για όλους τους παίκτες του συνεχιζόμενου δράματος: οι ισραηλινές χερσαίες επιχειρήσεις συνεχίστηκαν, στοχευμένες κατά συγκεκριμένων τοπικών παραγόντων της Χαμάς στη νότια Γάζα. Παράλληλα, στρατός και μυστικές υπηρεσίες φρόντισαν να γνωστοποιήσουν ότι ενέκριναν το τελικό σχέδιο εισβολής στη Ράφα. Από την άλλη, η φαινομενική διακοπή της συμμετοχής της Χαμάς στις διαπραγματεύσεις του Καΐρου, αντικαταστάθηκε από δηλώσεις αξιωματούχων της, που καλούσαν σε ολική ανάφλεξη, στέλνοντας το εξής σαφές μήνυμα: η εκεχειρία θα είναι επιθυμητή μόνο σε περίπτωση που θα οδηγήσει σε τερματισμό του πολέμου, αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων, προστασία των ηγετικών μελών της οργάνωσης ή εξασφάλιση θεσμικού ρόλου στη διακυβέρνηση της μεταπολεμικής Γάζας. Η στάση της Χαμάς βασίζεται στο ότι η ανοχή της διεθνούς κοινότητας έναντι του Ισραήλ θα εξαντληθεί όσο θα μεταδίδονται εικόνες εξαθλίωσης των αμάχων.
Από την άλλη, η αιγυπτιακή διπλωματία για πολλοστή φορά απέδειξε ότι γνωρίζει να διαβάζει σωστά τον χάρτη. Γνωρίζοντας ότι θα χρειαστούν άλλοι δύο μήνες μέχρι να λειτουργήσει η αμερικανική αποβάθρα που θα καταλήγει ο ανθρωπιστικός θαλάσσιος διάδρομος, συμβιβάστηκε σε μία λύση που εξυπηρετεί προς το παρόν τόσο τον πρόεδρο Σίσι όσο και τον πρωθυπουργό Νετανιάχου. Συγκεκριμένα, όταν το περασμένο Σάββατο (9.3) ήταν πια ζήτημα ωρών να διαψευσθούν και πάλι οι προσδοκίες του Μπάιντεν περί εκεχειρίας, η Αίγυπτος προέβαλε ότι άσκησε πιέσεις στον Ισραηλινό υποστράτηγο Γιασάν Αλιάν, συντονιστή επιχειρήσεων σε Γάζα και Δυτική Οχθη, προκειμένου το Ισραήλ να θέσει σε λειτουργία χερσαία ανθρωπιστική δίοδο από το Ισραήλ προς τη βόρεια Γάζα. Το Ισραήλ με τη σειρά του άφησε να φανεί ότι επιδεικνύει διαλλακτικότητα, «υποχωρώντας» στις αιγυπτιακές πιέσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που συνέβη ήταν να επιβληθούν τα τετελεσμένα που το Ισραήλ προετοιμάζει ήδη από την αρχή του πολέμου: να επιτευχθεί ο πλήρης διαχωρισμός της βόρειας Γάζας από τον νότο, προκειμένου να μετατραπεί σταδιακά σε μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ασφαλείας.
Η νέα χερσαία δίοδος αρχίζει από το ισραηλινό έδαφος, διασχίζει το παλαιστινιακό χωριό Τζοχούρ-Αλ-Ντεκ στη Γάζα και καταλήγει στις ακτές της βόρειας Γάζας. Η νέα δίοδος εγκαινιάστηκε την περασμένη Τρίτη (12.3) από έξι οχήματα του World Food Program του ΟΗΕ, που μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια στη βόρεια Γάζα – σηματοδοτώντας την έναρξη μιας πρακτικά ευκολότερης εναλλακτικής έναντι του πολυδάπανου και πρακτικά δύσκολου θαλάσσιου διαδρόμου της «Αμάλθειας».
Αυτό που δεν ειπώθηκε είναι ότι κατά μήκος της νέας αυτής χερσαίας διόδου έχει ήδη εγκατασταθεί από το Ισραήλ τεχνολογικός εξοπλισμός, ικανός να ελέγχει πλήρως την κίνηση προσώπων και οχημάτων από το νότιο προς το βόρειο τμήμα της Γάζας. Ενα πρόσθετο στοιχείο, που δεν επισημάνθηκε δημοσίως, είναι ότι τα οχήματα του ΟΗΕ που εγκαινίασαν την ανθρωπιστική δίοδο δεν ανήκαν στην UNRWA, η οποία, σύμφωνα με τους Ισραηλινούς, είχε τον δικό της ιδιαίτερο ρόλο στα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου. Τέλος, εκτός από το Ισραήλ, ικανοποιημένη από την άρτι εγκαινιασθείσα ισραηλινή χερσαία ανθρωπιστική δίοδο είναι και η Αίγυπτος. Οσο ελεγχόμενη κι αν είναι η πληροφόρηση που προέρχεται από το περιβάλλον του προέδρου Σίσι, πρόσφατες δηλώσεις του νομάρχη του βορείου Σινά επιβεβαίωσαν τις φήμες, ότι τουλάχιστον 10.000 Παλαιστίνιοι πρόσφυγες βρίσκονται ήδη στην Αίγυπτο. Υπ’ αυτήν την έννοια, η απομόνωση της βόρειας Γάζας και η αυξημένη ροή ανθρωπιστικού υλικού πιστεύεται ότι θα ανακόψει το προσφυγικό ρεύμα προς Σινά, τουλάχιστον προς το παρόν.
Ο κ. Γαβριήλ Χαρίτος διδάσκει Ιστορία των Πολιτικών Σχέσεων Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ.
