Η αποικιοκρατία υποτίθεται ότι «τελείωσε» πριν από δεκαετίες. Αλλοι υποστηρίζουν ότι διελύθη εις τα εξ ων συνετέθη έχοντας εξαντλήσει τον κύκλο της, και άλλοι ότι παραμένει, αποδυναμωμένη μεν και αναμορφωμένη, διαιωνίζοντας πληγές μέσα από απομεινάρια επιρροής.
Στην περίπτωση της Γαλλίας ειδικότερα, η γαλλική αποικιακή αυτοκρατορία (empire colonial français) φέρεται να τελείωσε το 1980, όταν απέκτησε την ανεξαρτησία του το Βανουάτου. Είχαν προηγηθεί, βέβαια, οι μεγάλες ανατροπές των δεκαετιών του 1950 και κυρίως του 1960.
Εν έτει 2024 ωστόσο, ακριβώς 70 χρόνια έπειτα από την έναρξη του Πολέμου της Αλγερίας (ήταν Νοέμβριος του 1954 όταν οι αντάρτες του FLN εξαπέλυσαν εκείνο το πρώτο μπαράζ επιθέσεων που θα έμενε στην ιστορία ως «Toussaint Rouge»), οι γαλλικές Αρχές παρακολουθούν πια με ανησυχία όσα συμβαίνουν… ανατολικά της Αυστραλίας και στέλνουν εκεί στρατό έχοντας εν τω μεταξύ κηρύξει μια από τις υπερπόντιες κτήσεις τους σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης…
Η Νέα Καληδονία είναι ένα σύμπλεγμα νησιών στον νοτιοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, με πληθυσμό περίπου 270.000 κατοίκων.
Αποτελεί υπερπόντια κτήση της Γαλλίας και, ως εκ τούτου, έχει για πρόεδρο τον… Εμανουέλ Μακρόν.
Χάρη στη Νέα Καληδονία και τα λοιπά γαλλικά υπερπόντια εδάφη (βλ. Γαλλική Πολυνησία, Μαρτινίκα, Γουαδελούπη, Ρεϊνιόν, Μαγιότ, Ουαλίς και Φουτουνά, Κλίπερτον κ.ά.), το Παρίσι έχει σήμερα τη δεύτερη μεγαλύτερη ΑΟΖ στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ.
Οι πολίτες της Νέας Καληδονίας έχουν τη γαλλική υπηκοότητα και το δικαίωμα να ψηφίζουν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές (αλλά και στις ευρωεκλογές). Παράλληλα ωστόσο, εκλέγουν κάθε πέντε χρόνια και τους δικούς τους εκπροσώπους που απαρτίζουν το 54μελές Κογκρέσο της Νέας Καληδονίας (Congrès de la Nouvelle-Calédonie). Οι τελευταίες εκλογές στην εν λόγω περιοχή πραγματοποιήθηκαν το 2019 και οι επόμενες επρόκειτο να πραγματοποιηθούν φέτος.
Σύμφωνα με όσα ίσχυαν μέχρι πρότινος, στις εσωτερικές εκλογές της Νέας Καληδονίας είχαν το δικαίωμα να ψηφίζουν όσοι ζούσαν εκεί ως μόνιμοι κάτοικοι πριν από το 1998 και τα παιδιά τους.
Το γαλλικό κοινοβούλιο αποφάσισε ωστόσο πρόσφατα, από το Παρίσι, να αλλάξει το Σύνταγμα δίνοντας δικαίωμα ψήφου συνολικά σε όσους έχουν ζήσει στη Νέα Καληδονία για ένα διάστημα τουλάχιστον δέκα ετών.
Σημειώνεται ότι από τους κατοίκους της Νέας Καληδονίας, οι περισσότεροι (περίπου το 41%) ανήκουν στην εθνοτική ομάδα των αυτόχθονων μελανησιανών Κανάκ. Ωστόσο, εκεί διαβιούν πια και πολλοί ευρωπαϊκής καταγωγής πολίτες (ποσοστό που ξεπερνούσε το 24% στην τελευταία απογραφή του 2019).
Πολλοί Κανάκ –αλλά και γενικότερα όσοι προωθούν αποσχιστικές τάσεις μεγαλύτερης απεξάρτησης από τη Γαλλία– έχουν πια εξεγερθεί ενάντια στις αλλαγές που προωθεί το Παρίσι, καθώς θεωρούν ότι αυτές οι νέες ρυθμίσεις ανοίγουν τον δρόμο για τη μείωση της εκλογικής δύναμης των γηγενών.
Τουλάχιστον πέντε άτομα έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των βίαιων επεισοδίων που σημειώθηκαν στην περιοχή τα τελευταία 24ωρα.
Από την άλλη πλευρά βέβαια, πολλοί αναζητούν τις βαρύτερες αιτίες της τρέχουσας έντασης στα σοβαρά οικονομικά προβλήματα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπο σημαντικό μέρος του πληθυσμού.
Υπενθυμίζεται ότι στη Νέα Καληδονία έχουν κατ’ επανάληψη διεξαχθεί δημοψηφίσματα (τα έτη 1987, 2018, 2020, 2021) τα οποία έχουν όμως πει «όχι» στην ανεξαρτησία από τη Γαλλία.
Οσα συμβαίνουν, πια, στη Νέα Καληδονία έχουν ιδιαίτερη αξία καθώς μιλάμε για μια περιοχή με σημαντική γεωγραφική θέση και ακόμη σημαντικότερους φυσικούς πόρους.
Η Νέα Καληδονία είναι μια από τις περιοχές με τη μεγαλύτερη παραγωγή νικελίου στον κόσμο (το 2023 την ξεπέρασαν μόνο η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες και η Ρωσία) και το νικέλιο είναι, με τη σειρά του, «πολύτιμο» ως συστατικό των μπαταριών που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρικά οχήματα.
Η Νέα Καληδονία λειτουργεί όμως παράλληλα και ως γαλλική (και ως εκ τούτου δυτική/ευρωπαϊκή) βάση στον Ινδο-Ειρηνικό, σε μια περίοδο όξυνσης του σινοδυτικού ανταγωνισμού (βλ. AUKUS). Ως μια γαλλική βάση με ΑΟΖ 1,36 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων…
Η σημασία που αποδίδουν οι Γάλλοι στην εν λόγω περιοχή αναδεικνύεται μέσα από τις ουκ ολίγες σχετικές εκθέσεις των γαλλικών υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας (βλ. ενδεικτικά France’s Defence Strategy in the Indo-Pacific, France and Security in the Indo-Pacific, France’s Partnerships in the Indo-Pacific, The Indo-Pacific region: a priority for France, Indo-Pacific: 8 questions to understand on France’s regional strategy) αλλά και μέσα από τη φράση «Η Γαλλία είναι ένα έθνος του Ινδικού-Ειρηνικού» που φιγουράρει ως εισαγωγική εξαγγελία σε πολλές από αυτές τις εκθέσεις.
Οταν ο Μακρόν επισκέφθηκε ναυτική βάση της Νήσου Γκάρντεν στη δυτική Αυστραλία τον Μάιο του 2018, μίλησε για την ανάγκη διαμόρφωσης ενός άξονα Γαλλίας-Ινδίας-Αυστραλίας κάνοντας μάλιστα ειδική μνεία στη Νέα Καληδονία.
«Μαύρο» στο TikTok
Ακριβώς έξι χρόνια μετά, η Γαλλία στέλνει πια ένοπλες δυνάμεις στην εν λόγω περιοχή, σχεδόν 17.000 χιλιόμετρα μακριά από το Παρίσι, με στόχο την αποκατάσταση της τάξης. Παράλληλα δε, επιβάλλει απαγόρευση κυκλοφορίας και μπλοκάρει την πρόσβαση των κατοίκων στο (κινεζικής προέλευσης) TikTok το οποίο έχει –όπως καταγγέλλεται– συμβάλει ως πλατφόρμα στην εξάπλωση της βίας. Το «μαύρο» στο TikTok είναι, ωστόσο, κάτι το οποίο γίνεται για πρώτη φορά από χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με αποτέλεσμα να δημιουργείται έτσι ένα –κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο– προηγούμενο.
Κίνα και Αζερμπαϊτζάν
Χώρες όπως η Κίνα και το Αζερμπαϊτζάν (το οποίο μάλλον «τα έχει μαζεμένα» στους Γάλλους λόγω Αρμενίας) έχουν επιχειρήσει κι εκείνες τα τελευταία χρόνια να αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή στην εν λόγω περιοχή. Οι μεν Κινέζοι κυρίως διά της οικονομικής/εμπορικής οδού, απορροφώντας μεγάλο μέρος των καληδονιανών εξαγωγών, προχωρώντας σε επενδύσεις, επιχειρώντας εξαγορές κ.ά. Οι δε Αζέροι πολιτικά, διοργανώνοντας διασκέψεις (για παράδειγμα στο Μπακού τον Ιούλιο του 2023) και συστήνοντας ομάδα (βλ. Baku Initiative Group – GIB) «ενάντια στη γαλλική αποικιοκρατία και νεοαποικιοκρατία» με τη συμμετοχή αποσχιστικών δυνάμεων από τις υπερπόντιες γαλλικές κτήσεις της Μαρτινίκας, της Νέας Καληδονίας, της Γαλλικής Πολυνησίας, της Γαλλικής Γουιάνας καθώς και από την Κορσική…
