Αποτελεί διαχρονική παράδοση για τους προϊσταμένους να γκρινιάζουν για την υποτιθέμενη τεμπελιά των υφισταμένων τους. Ωστόσο, καλό είναι να μην το κάνεις αυτό δημοσίως, και η Κίνα δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, η Τσου Τζινγκ, επικεφαλής επικοινωνίας της Baidu, ενός τοπικού τεχνολογικού γίγαντα, πήγε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να υπερασπιστεί την εξαντλητική κουλτούρα εργασίας της εταιρείας. Η καταιγίδα που προέκυψε ανέδειξε την αυξανόμενη δυσαρέσκεια μεταξύ των νεαρών εργαζομένων στην Κίνα για τις ώρες εργασίας που συνηθίζονται στη χώρα της Απω Ανατολής, σύμφωνα με ρεπορτάζ του βρετανικού περιοδικού The Economist.
Σε βίντεο, το οποίο σύντομα έγινε viral, η κα Τσου είπε ότι δεν ήταν δική της ευθύνη αν οι σχέσεις ή η υγεία της ομάδας της επηρεάζονταν από τη δουλειά τους, δηλώνοντας «δεν είμαι η μητέρα τους». Σε ένα άλλο πρόσθεσε ότι μια γυναίκα που επιλέγει να περνά χρόνο με τον «σύζυγο και τα παιδιά της» δεν πρέπει να περιμένει προαγωγή ή αύξηση. Ισχυρίστηκε ότι δεν μετάνιωσε που ξέχασε τα γενέθλια του μεγαλύτερου γιου της ούτε σε ποια τάξη ήταν ο μικρότερος γιος της στο σχολείο επειδή «επέλεξε να γίνει γυναίκα καριέρας».
«Κρατήστε το τηλέφωνό σας ανοιχτό 24 ώρες το 24ωρο, πάντα έτοιμο να απαντήσετε», ήταν η συμβουλή της σε όσους είναι αρκετά τυχεροί ώστε να βρεθούν στη δουλειά της…
Κατακραυγή
Η κατακραυγή δεν άργησε να έρθει. Στις 9 Μαΐου η κα Τσου απηύθυνε δημόσια συγγνώμη, υποσχόμενη να «βελτιώσω τον τρόπο που επικοινωνώ» και «να νοιαστώ περισσότερο για τους συναδέλφους μου». Μια μέρα αργότερα παραιτήθηκε. Ο Ρόμπιν Λι, διευθύνων σύμβουλος της Baidu, αναγκάστηκε να παρέμβει, λέγοντας σε μια συνάντηση του προσωπικού ότι τα σχόλιά της δεν αντικατοπτρίζουν τις αξίες της εταιρείας. Πολλοί Κινέζοι χρήστες του Διαδικτύου διαφώνησαν.
Κάποιος σημείωσε ότι η κ. Τσου απλώς «είπε δημοσίως όσα άλλοι λένε κατ’ ιδίαν». Τέτοιες συμπεριφορές είναι ευρέως διαδεδομένες μεταξύ των διευθυντών των τεχνολογικών κολοσσών της χώρας. Πριν από λίγο καιρό, μια δουλειά σε μια από αυτές τις εταιρείες θεωρούνταν το απόγειο για τους αποφοίτους της χώρας. Η απόκτηση ενός ρόλου σε εταιρείες όπως η Baidu, η Alibaba ή η Tencent σήμαινε κύρος, μεγάλο μισθό, γενναιόδωρα προνόμια και προσοδοφόρα δικαιώματα αγοράς μετοχών. Ακόμη και οι εξαιρετικά εξαντλητικές ώρες δεν πτόησαν τους αιτούντες. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας αυτο-υποτιμούν τον εαυτό τους ως «τούβλα», παρομοιάζοντας τους εαυτούς τους με σκληρούς εργάτες, ενώ καυχιόνταν για τα προνόμια της δουλειάς τους.
Οι συμπεριφορές άρχισαν να αλλάζουν σιγά σιγά το 2019 αφού ο Τζακ Μα, ο διάσημος συνιδρυτής της Alibaba, γιόρτασε την «ευλογία» αυτού που αποκάλεσε την εβδομάδα εργασίας «996»—εργαζόταν από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ, έξι ημέρες την εβδομάδα. Αυτό πυροδότησε ένα κύμα διαδικτυακής σύγκρουσης. Πριν από πολύ καιρό οι εργαζόμενοι είχαν ήδη αρχίσει να μιλούν για βάρδιες «007»—24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα.
Οι θάνατοι ορισμένων νεαρών Κινέζων εργαζομένων στον τομέα της τεχνολογίας προκάλεσαν περαιτέρω διαμάχες. Το 2020, ένας 22χρονος εργάτης στην Pinduoduo, μια κινεζική εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου, πέθανε ενώ επέστρεφε σπίτι από το γραφείο τις πρώτες πρωινές ώρες.
Το 2022 ένας 25χρονος ελεγκτής περιεχομένου στη Bilibili, μια εφαρμογή που μοιάζει με το YouTube, πέθανε ενώ δούλευε τις διακοπές της Κινεζικής Πρωτοχρονιάς. Αργότερα τον ίδιο μήνα, ένας 28χρονος μηχανικός στο ByteDance (ο κατασκευαστής του TikTok και της κινέζικης αδελφής-εφαρμογής του, Douyin) πέθανε ξαφνικά κάνοντας γυμναστική. Η Bilibili αρνήθηκε ότι ο υπάλληλός της εργαζόταν υπερωρίες την εβδομάδα πριν από τον θάνατό του, αλλά υποσχέθηκε να προσλάβει επιπλέον 1.000 μηχανικούς. Η ByteDance δεν σχολίασε το ωράριο των εργαζομένων της. Μια εσωτερική έρευνα του προσωπικού της εταιρείας αμέσως μετά το περιστατικό έδειξε ότι πάνω από το 70% έκλεισε την εργασία μετά τις 9 το βράδυ, με σχεδόν το 40% να μένει και μετά τις 10 το βράδυ καθημερινά…
Αλλαγή σκηνικού
Πιο πρόσφατα, η επιβράδυνση της οικονομίας οδήγησε πολλούς τεχνολογικούς γίγαντες να μειώσουν το κόστος. Τα προνόμια εξαφανίστηκαν ενώ οι αυξήσεις μισθών και οι προαγωγές έχουν σταματήσει. Αρκετές εταιρείες έχουν κάνει σαρωτικές απολύσεις. Οι εργαζόμενοι με δικαιώματα προαίρεσης μετοχών σε ορισμένες εταιρείες έχουν δει την αξία τους να εξαφανίζεται. Μια ρυθμιστική καταστολή από την κυβέρνηση της Κίνας σε ορισμένες εταιρείες τεχνολογίας δεν βοήθησε.
Ολα αυτά έχουν διαβρώσει την ελκυστικότητα της εργασίας για τις πιο δυναμικές εταιρείες της Κίνας. Σχεδόν οι μισοί από τους πτυχιούχους πανεπιστημίου της χώρας φιλοδοξούν τώρα να εργαστούν σε κρατικές επιχειρήσεις, από 36% το 2020, σύμφωνα με έρευνα της Zhaopin, μιας εταιρείας προσλήψεων.
Οι κρατικές επιχειρήσεις έχουν τη φήμη ότι είναι αργές και κορεσμένες. Αλλά είναι επίσης γνωστά ως «σιδερένια μπολ ρυζιού» που προσφέρουν διά βίου απασχόληση. Περισσότεροι από τους μισούς από τους ερωτηθέντες στην έρευνα ανέφεραν τη σταθερότητα ως τον πιο σημαντικό παράγοντα κατά την επιλογή εργασίας. Αυτό είναι κάτι που οι τεχνολογικοί γίγαντες της χώρας δυσκολεύονται να προσφέρουν.
Ο βαθμός στον οποίο η τοξική κουλτούρα πολλών από αυτές τις εταιρείες ενοχλεί την κεντρική κυβέρνηση της Κίνας είναι ασαφής. Το 2021 το ανώτατο δικαστήριο της χώρας έκρινε ότι το πρόγραμμα «996» ήταν παράνομο.
Τα σχόλια της κας Τσου, ωστόσο, υποδηλώνουν ότι τέτοιες ώρες εργασίας θέλουν οι μεγάλες εταιρείες ακόμη από πολλούς εργαζόμενους στον τομέα της τεχνολογίας. Το μήνυμά της φαίνεται επίσης συνεπές με τη σκέψη του Σι Τζινπίνγκ, του ηγέτη της Κίνας, ο οποίος κάλεσε τη νεολαία της να «καταπιεί την πίκρα».
Αντίθετα, ένας αυξανόμενος αριθμός κορεσμένων εργαζομένων «παραδίδεται», επιλέγοντας την απάθεια παρά τη φιλοδοξία στην καριέρα τους. Με τον καιρό, η ζημιά από προϊσταμένους όπως η κα Τσου πιθανόν να γίνει πιο ξεκάθαρο, εκτιμά ο Economist.
Πηγή: The Economist
