ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σχεδόν δύο εβδομάδες πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές, οι υποψήφιοι από πέντε διαφορετικά ευρωπαϊκά κόμματα για την προεδρία της Κομισιόν διασταύρωσαν για τρίτη και τελευταία φορά τα ξίφη τους χθες για το μέλλον της Ευρώπης γύρω από τα θέματα οικονομίας, άμυνας, περιβάλλοντος και μετανάστευσης.
Παρά το γεγονός ότι δεν παρέστησαν εκπρόσωποι της δεξιάς, εθνικιστικής ευρωομάδας των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) –εφόσον δεν έχουν κοινό υποψήφιο– και της αντίστοιχης ακροδεξιάς της Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID), καθώς δεν προσεκλήθη χθες εκπρόσωπός της, στη διάρκειας 105 λεπτών συζήτηση πάντως κυριάρχησε η σταθερά ανοδική πορεία των δύο αυτών πολιτικών ευρωομάδων, αλλά και οι πιθανές μετεκλογικές συμμαχίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Στη σκηνή που στήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ενωση (EBU) στο ημικύκλιο του Ευρωκοινοβουλίου, η επικεφαλής υποψήφια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήταν κατά σειρά πρώτη, ανάμεσα στους πέντε, που επιχείρησαν σε διάφορα σημεία να τη «στριμώξουν» σε σχέση με τις προθέσεις του κόμματός της να συνεργαστεί με την ευρωομάδα του ECR, όπου ανήκει το κόμμα της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, αλλά και ακροδεξιά κόμματα όπως το ισπανικό Vox, καθώς και το υπερσυντηρητικό πολωνικό PiS, που οδήγησε τη Βαρσοβία σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες για το κράτος δικαίου.
Μία από τις κορυφαίες στιγμές του χθεσινού αδιάφορου, έως εκείνη την ώρα, ντιμπέιτ, άλλωστε, ήταν η ευθεία ερώτηση που δέχθηκε από την Ανελί Μπεκ, δημοσιογράφο που συντόνιζε τη συζήτηση, για το εάν η Μελόνι και το κόμμα της Αδέλφια της Ιταλίας πληρούν τα κριτήριά της. «Εχω συνεργαστεί πολύ καλά με την Τζόρτζια Μελόνι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπως κάνω με όλους τους επικεφαλής των κρατών και κυβερνήσεων· αυτή είναι η αρμοδιότητά μου ως προέδρου της Κομισιόν», τόνισε η Φον ντερ Λάιεν και εν συνεχεία οχυρώθηκε πίσω από τις γνωστές «κόκκινες γραμμές» της για μετεκλογικές συνεργασίες, επαναλαμβάνοντας ότι θα συζητήσει με κάθε κόμμα που είναι: υπέρ της Ευρώπης, της Ουκρανίας και του κράτους δικαίου.
Ερωτηθείσα εάν αυτό σημαίνει ότι θα συνεργαστεί με το ECR, η υποψήφια πρόεδρος σημείωσε: «Θα είμαι ξεκάθαρη, δεν είναι αυτό που είπα. Μιλάω για μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Θέλω να δω σε ποια ομάδα θα βρεθούν. Και μετά θα εργαστούμε με εκείνες τις ομάδες που είναι ξεκάθαρα φιλοευρωπαϊκές, υπέρ της Ουκρανίας, εναντίον του Πούτιν και υπέρ του κράτους δικαίου». Από την πλευρά του, ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) Νικολά Σμιτ υπογράμμισε ότι οι ακροδεξιές δυνάμεις δεν είναι δημοκρατικές και επέκρινε τη Φον ντερ Λάιεν για την άρνησή της να αποκλείσει μελλοντική συνεργασία με το ECR.
Στο επίκεντρο οι προθέσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να συνεργαστεί με το ECR, όπου ανήκει και το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι.
Η δεξιά «στροφή» της Ευρώπης απασχόλησε και άλλα σημεία της χθεσινής συζήτησης. Η υποψήφια των Πρασίνων Τέρι Ράιντκε επέκρινε την ευρωομάδα του Renew ότι συμμαχεί με την Ακροδεξιά στην Ολλανδία, μια και το φιλελεύθερο VVD, κόμμα του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, θα σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με τον ακροδεξιό Γκερτ Βίλντερς. Ο εκπρόσωπος των Φιλελεύθερων (Renew) Σάντρο Γκότζι, ενώ σχολίασε ότι πρόκειται για «τεράστιο λάθος», ωστόσο παρέπεμψε στις σχετικές αποφάσεις που θα λάβει το κόμμα για αποκλεισμό του VVD, αμέσως μετά τις ευρωεκλογές.
Σε δύο σημεία φάνηκε να υπάρχει σύγκλιση απόψεων των περισσότερων υποψηφίων: σχετικά με την Ακροδεξιά, καθώς συμφώνησαν ότι τα κόμματα που την απαρτίζουν «θέλουν να διαλύσουν την Ευρώπη εκ των έσω», αλλά και έναντι της Ρωσίας –με την εξαίρεση του Βάλτερ Μπάγερ της Αριστεράς, ο οποίος ζήτησε να βρεθεί άμεσα ειρηνική λύση στην Ουκρανία–, όπως και την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας.
Δύο επιλογές
Ο Σάντρο Γκότζι επανέλαβε την πρόταση περί αμυντικών ευρωομολόγων για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, θέση με την οποία συμφώνησε ο υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών Νικολά Σμιτ, ενώ η Φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι υπάρχουν δύο επιλογές: εθνικές συνεισφορές ή αύξηση νέων ευρωπαϊκών κονδυλίων. Τόνισε, πάντως, ότι τάσσεται υπέρ της πρότασης που κατέθεσαν οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Πολωνίας, Μητσοτάκης και Τουσκ, υπέρ μιας «κοινής ευρωπαϊκής ασπίδας άμυνας».
Η συζήτηση αρκετές φορές επικεντρώθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης των επενδύσεων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά και την πράσινη μετάβαση, με την υποψήφια των Πρασίνων Ράιντκε να χειροκροτείται συχνά από το κοινό για τις θέσεις της, ιδιαίτερα όταν επισήμανε ότι «η κλιματική κρίση δεν μπορεί να περιμένει», ζητώντας παράλληλα βελτίωση των σχετικών ευρωπαϊκών προτάσεων.
Το μεταναστευτικό υπήρξε επίσης θέμα «αιχμής», με τον υποψήφιο των Σοσιαλιστών Νικολά Σμιτ να επικρίνει εκ νέου τη Φον ντερ Λάιεν για τις αμφιλεγόμενες συμφωνίες με αφρικανικές χώρες.
