Η μάλλον απροσδόκητη εξέλιξη της πρόθεσης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για έκδοση ενταλμάτων σύλληψης όχι μόνο για την ηγεσία της Χαμάς αλλά και για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, και άλλα μέλη της κυβέρνησης του Τελ Αβίβ έχει δώσει νέα διάσταση τόσο στον πόλεμο που μαίνεται στη Μέση Ανατολή όσο και στις σχέσεις των ΗΠΑ με το ΔΠΔ, αλλά μπορεί να έχει και μελλοντικές συνέπειες για το Ισραήλ.
«Οι σημερινές αιτήσεις για εντάλματα σύλληψης είναι το αποτέλεσμα μιας ανεξάρτητης και αμερόληπτης έρευνας από το Γραφείο μου», έγραψε ο εισαγγελέας Καρίμ Χαν σε μια εκτενή δήλωση που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
«Με γνώμονα την υποχρέωσή μας να διερευνήσουμε εξίσου ενοχοποιητικά και αθωωτικά στοιχεία, η υπηρεσία μου εργάστηκε επίπονα για να διαχωρίσει τους ισχυρισμούς από τα γεγονότα και να παρουσιάσει νηφάλια συμπεράσματα βάσει αποδεικτικών στοιχείων στο Προανακριτικό Τμήμα».
Οι αιτήσεις για εντάλματα σύλληψης θα πρέπει πρώτα να εγκριθούν από μια επιτροπή τριών δικαστών (από τη Ρουμανία, το Μπενίν και το Μεξικό) στο ΔΠΔ προτού μπορέσουν να εφαρμοστούν. Δεν είναι εγγυημένο ότι θα συμφωνήσουν να εκδώσουν τα εντάλματα.
«Η εισαγγελία δεν είναι ανόητη. Δεν θα μπερδεύονταν σε αυτό το στάδιο σε μια τόσο σημαντική υπόθεση που όλοι προσέχουν. Πιστεύω λοιπόν ότι οι δικαστές θα συμφωνήσουν για τα εντάλματα», δήλωσε στον Guardian η Ιβα Βούκουσιτς, νομική εμπειρογνώμονας στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης.
Το τριμελές πάνελ θα δεχτεί μεγάλη πίεση, μεταξύ άλλων από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Περίπου 12 γερουσιαστές έγραψαν στον κ. Χαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα προειδοποιώντας το γραφείο του: «Στοχοποιήστε το Ισραήλ και θα σας στοχοποιήσουμε». Ο κ. Νετανιάχου επέκρινε σφοδρά τον κ. Χαν, μιλώντας για «ηθική αγανάκτηση ιστορικών διαστάσεων».
Συνέπειες από τα εντάλματα
Τι θα συμβεί εάν το ΔΠΔ εκδώσει τα εντάλματα; Εάν εκδοθούν, θα ήταν δύσκολο για τους ηγέτες του Ισραήλ και της Χαμάς να ταξιδέψουν σε χώρες υπό τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ. Περίπου 124 χώρες έχουν υπογράψει το καταστατικό της Ρώμης, μια συνθήκη που τις απαιτεί να παραδίδουν άτομα με ενεργά εντάλματα σύλληψης του ΔΠΔ που πάτησαν το πόδι τους στην επικράτειά τους. Τα μέρη υπό τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ περιλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού ημισφαιρίου -με αξιοσημείωτη εξαίρεση τις ΗΠΑ- και την Ευρώπη και την Ωκεανία, καθώς και τμήματα της Αφρικής και της Ασίας.
Η κίνηση θα ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τους Ισραηλινούς ηγέτες, οι οποίοι μεταβαίνουν συχνά σε δυτικές πρωτεύουσες που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του ΔΠΔ.
Ο τελευταίος παγκόσμιος ηγέτης για τον οποίο εκδόθηκε ένταλμα για τη σύλληψή του ήταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος κατηγορήθηκε για ενορχήστρωση της αναγκαστικής απέλασης Ουκρανών παιδιών. Το ένταλμα σύλληψης τον ανάγκασε να ακυρώσει ένα ταξίδι στη Νότια Αφρική τον Ιούλιο του 2023.
Ενα ένταλμα σύλληψης θα είχε μικρή επίδραση στην ικανότητα των στρατιωτικών της Χαμάς να ταξιδέψουν. Πιστεύεται ότι κρύβονται στη Γάζα. Χιλιάδες Ισραηλινοί στρατιώτες τους αναζητούν ενεργά τους δύο άνδρες στον απόηχο της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου που σκότωσε 1.200 ανθρώπους στο Ισραήλ.
Πάντως ένα ένταλμα σύλληψης του ΔΠΔ θα ήταν πιο περίπλοκο για τον Ισμαΐλ Χανίγια, τον πολιτικό ηγέτη της Χαμάς με έδρα το Κατάρ, ο οποίος θα έπρεπε να επανεξετάσει τις συναντήσεις με άλλους Αραβες ηγέτες στην περιοχή. Ωστόσο, οι χώρες της συνεργασίας του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ, δεν έχουν υπογράψει το καταστατικό της Ρώμης.
Θα μπορούσαν να αναμένονται άλλα εντάλματα του ICC; Ο κ. Χαν είπε στη δήλωσή του τη Δευτέρα ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν περισσότερα. Το γραφείο του ερευνά καταγγελίες για σεξουαλική βία που διαπράχθηκε από τη Χαμάς και «τον βομβαρδισμό μεγάλης κλίμακας που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί τόσους πολλούς θανάτους, τραυματισμούς και δεινά αμάχων στη Γάζα».
Πιθανή καταδίκη
Σε περίπτωση καταδίκης όχι μόνο της Χαμάς αλλά και του Ισραήλ για εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας, οι συνέπειες μπορεί να είναι πολλαπλές. Οπως επισημαίνουν ειδικοί στο αραβικό δίκτυο Al Jazeera, τυχόν καταδίκη θα εντείνει τη διεθνή απομόνωση του Ισραήλ, αλλά και θα απομακρύνει τη δυνατότητα σύναψης κάποιας μορφής συμφωνίας για επίλυση του Μεσανατολικού, τόσο βραχυπρόθεσμα, για μια κατάπαυση του πυρός, όσο και μακροπρόθεσμα για τη λύση του ζητήματος.
Σύμφωνα με το περιοδικό ΤΙΜΕ, τυχόν καταδίκη της ισραηλινής ηγεσίας μπορεί να ενισχύσει τις ακραίες φωνές εντός του Ισραήλ, αλλά και να δημιουργήσει μεγαλύτερο χάσμα στις σχέσεις της Ουάσιγκτον με το ΔΠΔ, για το οποίο ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είπε ότι δεν έχει δικαιοδοσία για τη σύγκρουση του Ισραήλ με τη Χαμάς.
Με πληροφορίες από TIME, CNN, Al Jazeera, The Guardian
