Νέα Υόρκη, Βερολίνο, Λονδίνο, Πεκίνο… Κανένα από τα ρολόγια στο λόμπι του ξενοδοχείου «Ουκρανία» (Hotel Ukraine) δεν δείχνει πια την ώρα Μόσχας. Σε λίγο το εμβληματικό απομεινάρι της σοβιετικής αρχιτεκτονικής, με μοναδική θέα στη Μεϊντάν, την πλατεία όπου τις τελευταίες δεκαετίες γράφεται η Ιστορία της χώρας, ίσως δεν είναι καν ουκρανικό, παρότι στην καρδιά του Κιέβου.
Το δεκαεξαώροφο κτίσμα, κρατικό μετά το 1991 και την ανεξαρτησία της χώρας, βγαίνει στο σφυρί, όπως και τα μνημειακά αντικείμενά του. Η απόφαση ιδιωτικοποίησης του πιο διάσημου ξενοδοχείου της πρωτεύουσας ελήφθη τον Απρίλιο από την ουκρανική κυβέρνηση, εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου που έχει αποδεκατίσει τον τουρισμό στη χώρα, αλλά και λόγω του μεγάλου χρέους του (που ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ).
Το τοπόσημο του Κιέβου, που άνθησε στη μετακομμουνιστική Ουκρανία, είναι έκτασης 22.000 τ.μ. και διαθέτει 363 δωμάτια, καθώς και καταφύγιο.
«Ενα καταφύγιο όπως αυτό είναι “συν” για την πώληση», λέει ο Βιτάλι Κοβάλ, πρόεδρος του ταμείου κρατικής περιουσίας, που είναι υπεύθυνο για την πώληση.
«Παραδέχομαι πως, αν δεν βρισκόμασταν σε πόλεμο, θα υπήρχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το ξενοδοχείο», λέει ο ίδιος. «Αλλά το κράτος δεν μπορεί να αφήσει ένα δημόσιο περιουσιακό στοιχείο να παραμένει χρεωμένο. Τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν θα δαπανηθούν για τη συνδρομή του στρατού μας. Για να είμαστε ειλικρινείς, θα θέλαμε να κερδίσει τον διαγωνισμό μια μεγάλη πολυεθνική: Οσο περισσότερες διεθνείς επενδύσεις υπάρχουν στην Ουκρανία, τόσο περισσότερο οι επενδύτριες χώρες θα έχουν συμφέρον να προστατεύσουν τη δική μας. Αυτή η πώληση συνάδει με τη γενική μας φιλοσοφία –να επικεντρωθούμε στον ιδιωτικό τομέα–, αλλά είναι επίσης ένα στοίχημα για την ειρήνη».
Τιμή πώλησης του ιστορικού κτιρίου: «Λίγο πάνω από 1 δισ. γρίβνες», κοινώς 23,5 εκατ. ευρώ.
Χτισμένο κατά το δόγμα Χρουστσόφ
Οσο για το αρχιτεκτονικό στυλ του; «Μπορεί να περιγραφεί ως σοβιετικό-ολοκληρωτικό με μια πινελιά λειτουργισμού (functionalism). Ενα ολοκληρωτικό στυλ είναι άμεσα αναγνωρίσιμο: πρέπει να επιβάλλει τον φόβο. Το ξενοδοχείο βρίσκεται σε έναν λόφο, σαν ένα μεσαιωνικό φρούριο. Το αρχικό του όνομα ήταν Hotel Moskva. Η Μόσχα κυριαρχούσε στο Κίεβο για δεκαετίες. Μπορείτε να δείτε τον συμβολισμό;» σημειώνει η Κατερίνα Λίπα, ιστορικός τέχνης και συγγραφέας του βιβλίου «History of Architectural Styles, Grand and not so Grand».
Το ξενοδοχείο αποτελεί κλασικό δείγμα της μετασταλινικής αισθητικής που επέβαλε ο Νικίτα Χρουστσόφ το 1955. Το διάταγμα που εξέδωσε προέβλεπε την αφαίρεση των εξωραϊστικών στοιχείων –κιονοστοιχίες, γλυπτά, παραστάσεις και άλλα χαρακτηριστικά– της σταλινικής αρχιτεκτονικής.
Beauté et justesse d’une petite histoire dans la grande Histoire. L’Hôtel Ukraina, aux 1ères loges des souffles démocratiques du pays, est à vendre. Merci @ArianeChemin. Pour tous ceux qui sont tombés un jour sous le charme des balcons de l’Ukraina, et pour les autres aussi. pic.twitter.com/F1LqEqrLdB
— Isabelle Gollentz (@IsaGtz1) May 26, 2024
Μάλιστα, ως αποτέλεσμα των νέων εντολών και εν μέσω επικρίσεων, ενστάσεων, επανασχεδιασμών, η ανέγερση του ξενοδοχείου ολοκληρώθηκε μετά από επτά χρόνια, με χαρακτηριστική καθυστέρηση –αν σκεφτεί κανείς πως το ογκώδες Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας ολοκληρώθηκε σε μόλις τέσσερα χρόνια, παρότι τριπλάσιο σε μέγεθος.
Από τις δόξες στην παρακμή του πολέμου
To Hotel «Moskva», μετέπειτα «Ukrayina», έγινε τόπος φιλοξενίας ολιγαρχών και κομματικών αξιωματούχων. Ενα μέρος για δεξιώσεις, διακριτικές συναντήσεις, πολιτικές διαπραγματεύσεις, παρασκηνιακά δείπνα. Ηταν γεμάτο από κατασκόπους της KGB. Πλέον, στους χώρους του συναντά κανείς ξένους δημοσιογράφους, εργαζομένους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, νομικούς, διπλωμάτες, στρατιωτικούς.
Κάποτε, τα συνέδρια, τα πάρτι γενεθλίων και οι γάμοι ήταν κοινό θέαμα στις αίθουσές του, όμως πλέον έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. «Ωστόσο, τα συνέδρια σταδιακά επανήλθαν», λέει η Οξάνα Τκας, από την ομάδα διαχείρισης, «αν και με πολύ διαφορετική θεματολογία». Τώρα αφορούν «την καταπολέμηση της οικοκτονίας σε καιρό πολέμου, τη νομοθεσία για την υιοθέτηση ορφανών, την πρόοδο στον μεταπολεμικό σχεδιασμό και τη μετατραυματική ανασυγκρότηση».
Στις 26 Φεβρουαρίου του 2022, δύο ημέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το προσωπικό του κατάλαβε τον επαπειλούμενο όλεθρο που είχε διώξει και τον τελευταίο επισκέπτη του ξενοδοχείου. Ολοι αντιλαμβάνονταν πως αυτό το κτίριο με θέα την Khrechtchatyk, την κεντρική λεωφόρο του Κιέβου, αποτελούσε ιδανικό τρόπαιο για τις ρωσικές στήλες. «Ο εχθρός ήθελε να καταλάβει την πρωτεύουσα και να παρελάσει στο Khrechtchatyk», θυμάται ο διευθυντής του ξενοδοχείου, Μπόχνταν Βασίλιφ. «Οι φήμες έλεγαν ότι ομάδες σαμποτέρ στην πόλη ετοιμάζονταν να την καταλάβουν και εμείς αναλάβαμε εκ περιτροπής να την προστατεύσουμε».
Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, για λίγους μήνες έμεινε κλειστό, περιχαρακωμένο παντού από σακιά με άμμο. Τον Ιούνιο του 2022, άνοιξε ξανά τις πύλες του, όμως, ούτε οι πελάτες του ούτε ο αριθμός τους ήταν πλέον ο ίδιος.
Πλέον, μόνο ασυνήθιστο δεν είναι να δειπνεί κανείς μόνος του κάτω από τους πολυελαίους τής αμυδρά φωτισμένης τραπεζαρίας των 450 τετραγωνικών μέτρων, υπό την –αναπόφευκτα– διεθνή μουσική υπόκρουση.
«Πριν από το 2022, κάθε ημέρα έφταναν στο Κίεβο 50.000 άνθρωποι, πολλοί από αυτούς αεροπορικώς», θυμάται ο διευθυντής του ξενοδοχείου. «Τώρα δεν είναι περισσότεροι από 2.000. Οι τιμές των δωματίων μας έχουν πέσει από τα 80 ευρώ στα 50 ευρώ και η πελατεία μας είναι πλέον στη συντριπτική πλειονότητά της άνδρες».
Πηγή: Le Monde
