ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Στις σειρήνες του εύκολου λαϊκισμού των ακροδεξιών και εθνικιστικών κομμάτων φαίνεται πως υποκύπτουν ολοένα και περισσότεροι νέοι Ευρωπαίοι, κάποιοι εκ των οποίων μάλιστα θα ψηφίσουν για πρώτη φορά στις επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές. Πρόκειται για τη γενιά 17-24, που ενημερώνεται κυρίως μέσω TikTok, αδιαφορεί γενικά για την πολιτική, αλλά θέλγεται τελικά από τα μηνύματα εθνολαϊκισμού και συντηρητικών αξιών με τα οποία κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ακροδεξιοί πολιτικοί στην Ευρώπη.
Πριν από λίγες ημέρες, βίντεο –που φέρεται να τραβήχτηκε έξω από νάιτ κλαμπ στο μικρό νησί της Γερμανίας, Κάμπεν– κυκλοφόρησε ευρέως στο TikTok και στην πλατφόρμα X καθώς έδειχνε νέους και νέες να τραγουδούν σε ξέφρενους ρυθμούς την επιτυχία του Ιταλού ντιτζέι Τζίτζι ντ’ Αγκοστίνο «L’ amour toujours», αλλά με πειραγμένους στίχους: «Εξω οι ξένοι, η Γερμανία για τους Γερμανούς, έξω οι ξένοι». Παρά το γεγονός ότι προκλήθηκαν πολιτικές αντιδράσεις και ξεκίνησε αστυνομική έρευνα, η σκηνή πριν από λίγα χρόνια θα φαινόταν αδιανόητη ειδικά στη Γερμανία και κυρίως από νέους. Οι ακριβώς προηγούμενες γενιές (Ζ, Millennials) στήριζαν κατά κύριο λόγο προοδευτικά κόμματα, όπως οι Πράσινοι.
Ωστόσο, πρόσφατες δημοσκοπήσεις σε όλη την Ευρώπη –ενόψει των ευρωεκλογών– καταδεικνύουν πλέον στροφή των νέων ψηφοφόρων –κυρίως ανδρών– προς την Ακροδεξιά, που δεν έλκυε ποτέ, τουλάχιστον μαζικά, ηλικίες κάτω των 30 ετών. Με την εξαίρεση της Γαλλίας, υπάρχουν επίσης διαφορές στις εκλογικές προτιμήσεις προς την Ακροδεξιά μεταξύ νεαρών ανδρών και γυναικών.
Στη Γαλλία, ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό –που κυμαίνεται από 32% έως 36% στην ηλικιακή ομάδα 18-24 (άνδρες – γυναίκες)– στηρίζει τον Εθνικό Συναγερμό (RN) της Μαρίν Λεπέν. Οι δημοσκόποι εκτιμούν ότι οι νέοι ελκύονται από τον 28χρονο επικεφαλής του κόμματος της Λεπέν, Ζορντάν Μπαρντελά, που διεξάγει την καμπάνια του κυρίως μέσω του TikTok. Στην Ολλανδία, το 31% των νέων ψηφοφόρων –κυρίως ανδρών– τάσσεται υπέρ του κόμματος Ελευθερία (PVV) του Γκερτ Βίλντερς, που κέρδισε τον περασμένο Νοέμβριο τις εκλογές και μόλις σχημάτισε κυβέρνηση υποσχόμενος την πιο αυστηρή μεταναστευτική πολιτική στη χώρα. Στη Γερμανία, δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ψηφοφόροι ηλικίας 14-29 ετών σε ποσοστά που κυμαίνονται από 14% έως 22% στηρίζουν την AfD, ενώ κανένα άλλο κόμμα δεν έχει τόσο μεγάλο ποσοστό στήριξης σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.
Αναλυτές διαπιστώνουν ότι τα ακροδεξιά κόμματα στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, Vox και Chega αντιστοίχως, ελκύουν νέους άνδρες με βασικό πολιτικό αφήγημα ότι τάσσονται εναντίον του συστήματος. Και η AfD έχει υιοθετήσει παρόμοιο αφήγημα και γι’ αυτό στηρίζεται κυρίως από νέους, που φαίνεται ότι ενοχλούνται από τη woke ιδεολογία και απορρίπτουν το «σύστημα» που συμβολίζει ο κυβερνητικός συνασπισμός των Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων. Η ολοένα και μεγαλύτερη στήριξη προς την AfD από νεαρούς Γερμανούς φάνηκε άλλωστε και στις περιφερειακές εκλογές πέρυσι, όταν δηλαδή το 15% των ψηφοφόρων –που ασκούσαν το εκλογικό τους δικαίωμα για πρώτη φορά– ψήφισε Ακροδεξιά στο ομόσπονδο κρατίδιο της Εσσης, στα δυτικά της Γερμανίας, και το 16% στη Βαυαρία. Η στροφή προς τα δεξιά είχε εξηγηθεί από αναλυτές τότε ως αντίδραση μιας γενιάς που κλονίστηκε από τα lockdowns της πανδημίας COVID-19 και τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, τον πληθωρισμό και την κλιματική κρίση. Οι ίδιες έρευνες έδειξαν, εξάλλου, μείωση του ενδιαφέροντος των νέων για την κλιματική αλλαγή και μεγαλύτερη ανησυχία για το κόστος ζωής.
Στον αντίποδα της τάσης αυτής, νέες γυναίκες ψηφοφόροι, σύμφωνα με ανάλυση που δημοσίευσε το Politico, εξακολουθούν να στηρίζουν τους Πρασίνους και αριστερά κόμματα. Τόσο στη Γερμανία όσο και στο Βέλγιο, νέες γυναίκες ψηφοφόροι στρέφονται προς προοδευτικά κόμματα, αλλά συγχρόνως εμφανίζονται πιο αναποφάσιστες σε σχέση με τους άνδρες. Στην Ιταλία, πάντως, η Ακροδεξιά δεν φαίνεται να ελκύει τους νέους ψηφοφόρους. Το 2022, τα Αδέλφια της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι κατόρθωσαν να κερδίσουν την ψήφο όλων των ηλικιακών ομάδων εκτός των νέων πολιτών.
