Για το μεγαλύτερο μέρος του τρέχοντος έτους η παραλλαγή JN.1 του κορωνοϊού ευθυνόταν για τη συντριπτική πλειονότητα των κρουσμάτων COVID-19. Ομως τώρα μια υποπαραλλαγή που ονομάζεται KP.2 κερδίζει έδαφος. Η παραλλαγή, που αντιπροσώπευε μόλις το 1% των περιπτώσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες στα μέσα Μαρτίου, τώρα αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 25%.
Η KP.2 ανήκει σε ένα υποσύνολο παραλλαγών της COVID, που οι επιστήμονες έχουν ονομάσει χαριτολογώντας FLiRT, από τα γράμματα στα ονόματα των μεταλλάξεών τους. Είναι απόγονοι της JN.1 και η KP.2 είναι πολύ πολύ κοντά στη JN.1, λέει ο δρ Ντέιβιντ Χο, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ομως, ο Χο έχει διεξαγάγει πρώιμες εργαστηριακές δοκιμές σε κύτταρα που υποδεικνύουν ότι οι μικρές διαφορές στην πρωτεΐνη ακίδας της KP.2 μπορεί να την καθιστούν πιο ικανή στο να αποφεύγει τις ανοσοποιητικές άμυνες και έτσι να γίνεται ελαφρώς πιο μεταδοτική από την JN.1.
Παρόλο που τα κρούσματα αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να αυξάνονται, οι ερευνητές και οι γιατροί παρακολουθούν στενά εάν η παραλλαγή θα οδηγήσει σε νέο κύμα το καλοκαίρι.
«Δεν νομίζω ότι κανείς περιμένει ότι απαραίτητα θα αλλάξουν ξαφνικά τα πράγματα», σημειώνει ο δρ Μαρκ Σάλα, υποδιευθυντής του Κέντρου Northwestern Medicine Comprehensive COVID-19 στο Σικάγο. «Αλλά η KP.2 θα είναι πιθανότατα η νέα μας κανονικότητα», λέει.
Οι ειδικοί λένε ότι θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδες για να δουν αν η KP.2 θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των κρουσμάτων COVID και σημειώνουν ότι έχουμε μόνο περιορισμένη γνώση για τον τρόπο εξάπλωσης του ιού. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) δεν παρακολουθούν πλέον τον αριθμό των κρουσμάτων και οι γιατροί λένε ότι λιγότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα τεστ COVID.
Οι μικρές διαφορές στην πρωτεΐνη ακίδας της μπορεί να την καθιστούν πιο ικανή στο να αποφεύγει τις ανοσοποιητικές άμυνες και έτσι να γίνεται ελαφρώς πιο μεταδοτική.
Ωστόσο, αυτά που γνωρίζουμε είναι καθησυχαστικά: παρά τη μεταβολή στις παραλλαγές, τα στοιχεία του CDC δείχνουν ότι υπάρχουν μόνον ελάχιστα επίπεδα του ιού στα λύματα σε εθνικό επίπεδο και οι επισκέψεις στα επείγοντα, καθώς και οι νοσηλείες, μειώθηκαν μεταξύ αρχών Μαρτίου και τέλους Απριλίου.
«Δεν θέλω να πω ότι γνωρίζουμε ήδη τα πάντα για την KP.2», λέει ο δρ Ζιγιάντ αλ Αλί, επικεφαλής έρευνας και ανάπτυξης στο Κέντρο Υγείας των βετεράνων στο Σεντ Λούις, αλλά αυτή τη στιγμή δεν βλέπω καμία σημαντική ένδειξη για κάτι ανησυχητικό.
Εμβόλια και νοσήσεις
Οι ειδικοί λένε ότι ακόμη κι αν περάσατε την JN.1, μπορεί να ξαναμολυνθείτε με την KP.2, ιδίως αν έχουν περάσει κάποιοι μήνες ή και περισσότερο από την τελευταία φορά που προσβληθήκατε από COVID.
Η KP.2 θα μπορούσε να προσβάλλει ακόμη και άτομα που έκαναν το πιο ενημερωμένο εμβόλιο, λέει ο Χο, δεδομένου ότι το εμβόλιο αυτό στοχεύει στην XBB.1.5, μια παραλλαγή που διαφέρει σημαντικά από την JN.1 και τους απογόνους της.
Η πρώιμη μορφή μιας εργασίας που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο από ερευνητές στην Ιαπωνία, έδειξε ότι η KP.2 μπορεί πιο εύκολα από την JN.1 να μολύνει άτομα που έκαναν και το πιο πρόσφατο εμβόλιο COVID (η έρευνα δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομότιμους και δεν έχει δημοσιευθεί). Ενας εκπρόσωπος του CDC δήλωσε ότι ο Οργανισμός συνεχίζει να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της KP.2.
Ωστόσο, το εμβόλιο παρέχει κάποια προστασία, ειδικά έναντι σοβαρής νόσησης, λένε οι γιατροί, το ίδιο και οι προηγούμενες νοσήσεις. Προς το παρόν δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η KP.2 θα προκαλούσε πιο σοβαρή νόσηση από άλλα στελέχη, ανέφερε ο εκπρόσωπος του CDC. Ομως, τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, οι έγκυοι ή οι ανοσοκατεσταλμένοι εξακολουθούν να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών από την COVID.
Αυτές οι ομάδες ειδικότερα ίσως πρέπει να κάνουν το επικαιροποιημένο εμβόλιο, εάν δεν το έχουν κάνει ακόμη, επισημαίνει ο δρ Πίτερ Τσιν Χονγκ, λοιμωξιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο. Το CDC έχει συστήσει στα άτομα ηλικίας άνω των 65, που έχουν ήδη λάβει μία δόση του επικαιροποιημένου εμβολίου, να κάνουν μία επιπλέον δόση τουλάχιστον τέσσερις μήνες αργότερα.
«Παρόλο που βρισκόμαστε στο χαμηλότερο ποσοστό θανάτων και νοσηλειών που έχουμε δει, εξακολουθώ να αντιμετωπίζω ασθενείς με COVID», προσθέτει. «Και όλοι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό· πρόκειται για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που δεν έχουν κάνει το τελευταίο εμβόλιο».
Συμπτώματα και long COVID
Οι γιατροί υποστηρίζουν ότι τα συμπτώματα τόσο της KP.2 όσο και της JN.1, που εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό ποσοστό των περιπτώσεων, είναι πιθανότατα παρόμοια με αυτά που παρατηρούνται σε άλλες παραλλαγές. Περιλαμβάνουν πονόλαιμο, ρινική καταρροή, βήχα, πονοκέφαλο και πόνους στο σώμα, πυρετό, ρινική συμφόρηση, κόπωση και, σε σοβαρές περιπτώσεις, δυσκολία στην αναπνοή. Λιγότεροι παρουσιάζουν πλέον απώλεια γεύσης και όσφρησης απ’ ό,τι στην αρχή της πανδημίας.
Ο Τσιν Χονγκ λέει ότι οι ασθενείς συχνά εκπλήσσονται που η διάρροια, η ναυτία και ο εμετός μπορούν επίσης να είναι συμπτώματα της COVID και συχνά συγχέουν αυτά τα συμπτώματα ως ένδειξη νοροϊού.
Για πολλούς που έχουν ήδη νοσήσει από COVID, η επαναμόλυνση είναι συχνά εξίσου ήπια ή πιο ήπια από την πρώτη φορά. Παρόλο που η εμφάνιση συνδρόμου long COVID είναι λιγότερο συχνή τώρα απ’ ό,τι στην αρχή της πανδημίας, οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξής του, σχολιάζει ο Φικάντου Ταφέσε, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο Υγείας και Επιστήμης του Ορεγκον. Ωστόσο, οι ερευνητές προσπαθούν ακόμη να προσδιορίσουν τον βαθμό στον οποίο εμφανίζεται – είναι ένα από τα πολλά ζητήματα που προσπαθούν να ξεδιαλύνουν οι επιστήμονες, καθώς ο ιός συνεχίζει να εξελίσσεται.
«Αυτή είναι η φύση του ιού», τονίζει ο Ταφέσε. «Συνεχίζει να μεταλλάσσεται».
