Σημαντικά κενά στην ευρωπαϊκή αεράμυνα φέρνουν στο φως εσωτερικοί υπολογισμοί του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τους οποίους η Γηραιά Ηπειρος διαθέτει ένα πολύ μικρό μέρος των εναέριων δυνάμεων που απαιτούνται για να προστατεύσει το ανατολικό τμήμα της.
Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έφερε ξανά στο προσκήνιο τη σημασία της αεράμυνας, ενώ το Κίεβο συνεχίζει να απευθύνει εκκλήσεις στη Δύση για περισσότερα οπλικά συστήματα και πυραύλους προκειμένου να προστατεύσει τις ουκρανικές πόλεις, τα στρατεύματα και τις ενεργειακές υποδομές απέναντι στους καθημερινούς ρωσικούς βομβαρδισμούς.
Βασική προτεραιότητα για το ΝΑΤΟ
Οπως δήλωσαν ωστόσο στους Financial Times άτομα με γνώση απόρρητων σχεδίων άμυνας του περασμένου έτους, οι χώρες του ΝΑΤΟ είναι σε θέση να παράσχουν λιγότερο από το 5% των δυνάμεων αεράμυνας που κρίνονται απαραίτητες προκειμένου να προστατευθούν τα μέλη της Συμμαχίας στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη ενάντια σε μια πλήρους κλίμακας επίθεση.
Ενας ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι η ικανότητα αντιμετώπισης πυραυλικών και εναέριων επιθέσεων αποτελεί «μεγάλο μέρος του σχεδίου για την άμυνα της Ανατολικής Ευρώπης ενάντια σε μια εισβολή», προσθέτοντας ότι «αυτή τη στιγμή, δεν διαθέτουμε κάτι τέτοιο».
Οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ θα συναντηθούν σήμερα, Πέμπτη, στην Πράγα για διήμερες συνομιλίες με στόχο την προετοιμασία της Συνόδου των ηγετών της Συμμαχίας τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον, όπου η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας θα αποτελέσει κεντρικό ζήτημα στην ατζέντα.
«Από τα μεγαλύτερα κενά» η αεράμυνα
Κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες και στρατιωτικοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να έχει την ικανότητα να επιτεθεί σε ένα μέλος του ΝΑΤΟ μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Σε μια μεγάλη έκθεση για την Αμυνα το περασμένο έτος, η βρετανική κυβέρνηση αναφέρει ότι η «πρόκληση της προστασίας… απέναντι σε εναέριες επιθέσεις» είναι «η πιο δύσκολη» που αντιμετωπίζει «εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια».
Η εντατική χρήση πυραύλων, drones και καταστροφικών «βομβών ολίσθησης» της σοβιετικής εποχής από τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία καθιστά ακόμη πιο επείγουσες τις προσπάθειες των μελών του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες μετά από δεκαετίες περικοπών στον στρατιωτικό προϋπολογισμό.
«[Η αεράμυνα] είναι ένα από τα μεγαλύτερα κενά που έχουμε», δήλωσε στους Financial Times ένας δεύτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ. «Δεν μπορούμε να το αρνηθούμε».
Αντικρουόμενες προτάσεις στην Ε.Ε.
Η αποτυχία των ευρωπαϊκών χωρών του ΝΑΤΟ τους τελευταίους μήνες να στείλουν επιπλέον εξοπλισμό αεράμυνας στην Ουκρανία μαρτυρά ότι η Γηραιά Ηπειρος διαθέτει περιορισμένα αποθέματα συστημάτων, που είναι μάλιστα ακριβά και δύσκολα στην κατασκευή.
Εχει μάλιστα πυροδοτήσει μια σειρά από αλλεπάλληλες πρωτοβουλίες για την εύρεση μακροπρόθεσμων λύσεων. Πέρυσι, η Γερμανία ξεκίνησε την πρωτοβουλία «Sky Shield] μαζί με περισσότερες από 12 χώρες της Ε.Ε. με στόχο την ανάπτυξη ενός κοινού συστήματος αεράμυνας, χρησιμοποιώντας αμερικανική και ισραηλινή τεχνολογία.
Η Γαλλία, ωστόσο, επέκρινε ανοιχτά αυτή την πρόταση και πρότεινε μια δική της λύση, η οποία όμως υποστηρίχθηκε από έναν μικρότερο αριθμό συμμάχων.
Η επιστολή Μητσοτάκη και Τουσκ
Την περασμένη εβδομάδα, η Ελλάδα και η Πολωνία κάλεσαν την Κομισιόν να βοηθήσει στην ανάπτυξη και ενδεχομένως και στην οικονομική ενίσχυση ενός πανευρωπαϊκού συστήματος αεράμυνας, με την πρόεδρο της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να εμφανίζεται πρόθυμη να στηρίξει την εν λόγω πρόταση.
Κάποιες κυβερνήσεις της Ε.Ε. έχουν προτείνει τη χρηματοδότηση των αμυντικών σχεδίων μέσω κοινού χρέους.
Σε μια επιστολή που εστάλη στην πρόεδρο της Κομισιόν, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πολωνός ομόλογός του, Ντόναλντ Τουσκ, περιέγραψαν την αεράμυνα ως μια «σημαντική αδυναμία για την ασφάλειά μας», προσθέτοντας ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία «μας έχει [διδάξει] μαθήματα που δεν μπορούμε πια να αγνοήσουμε».
Περιορισμένα αποθέματα
Η αύξηση στον αριθμό των φθηνών επιθετικών drones μεγάλης εμβέλειας, όπως εκείνα που χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία κατά της Ουκρανίας, έχει εντείνει ακόμη περισσότερο αυτές τις ανησυχίες.
«Τα πλήγματα μεγάλης εμβέλειας δεν είναι πλέον κάτι που μπορεί να πραγματοποιήσει μόνο μια υπερδύναμη», είπε ένας δυτικός αμυντικός αξιωματούχος.
Από την πλευρά του, αξιωματούχος του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι οι στόχοι σε ό,τι αφορά τις ικανότητες καθώς και τα σχέδια άμυνας «είναι απόρρητα». Τόνισε ωστόσο ότι οι πύραυλοι και άλλα συστήματα αεράμυνας «αποτελούν βασικές προτεραιότητες», προσθέτοντας μάλιστα ότι «τα αποθέματα έχουν μειωθεί».
«Τα νέα αμυντικά σχέδια του ΝΑΤΟ αυξάνουν επίσης σημαντικά τις απαιτήσεις σε ό,τι αφορά την ποσότητα και την ετοιμότητα των εναέριων και των πυραυλικών μέσων άμυνας», είπε ο αξιωματούχος, σημειώνοντας επίσης ότι υπάρχουν χώρες που επενδύουν σε νέα μέσα αεράμυνας, όπως στα μαχητικά αεροσκάφη.
«Είμαστε λοιπόν βέβαιοι ότι η αποτρεπτική ικανότητα του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας παραμένει ισχυρή», δήλωσε.
Αμέσως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν το σύστημα αεράμυνας Patriot για να προστατεύσουν ένα αεροδρόμιο στη νότια Πολωνία, το οποίο είχε μετατραπεί σε κέντρο μεταφοράς δυτικών όπλων προς το Κίεβο.
Αξιωματούχοι αναφέρουν πάντως ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν διαθέτουν πολλά τέτοια συστήματα, με αποτέλεσμα να είναι σημαντικά περιορισμένη η ικανότητά τους να τα αναπτύξουν σε περιοχές εκτός των συνόρων τους.
Τι θα σήμαινε μια ενιαία ευρωπαϊκή αεράμυνα
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα έξι αντιτορπιλικά Type 45 του Πολεμικού Ναυτικού είναι εξοπλισμένα με συστήματα άμυνας κατά βαλλιστικών πυραύλων, αλλά τα πλοία έχουν κάποιες σχεδιαστικές ατέλειες.
Ο βρετανικός στρατός διαθέτει επίσης έξι υπερσύγχρονα χερσαία συστήματα αεράμυνας Sky Sabre, αλλά η ικανότητα αναχαίτισης πυραύλων έχει βεληνεκές μόλις περίπου 40 χιλιόμετρα, ενώ δύο από τα συστήματα αυτά βρίσκονται στο εξωτερικό.
«Η ικανότητα του Ηνωμένου Βασιλείου στην αεράμυνα είναι εντελώς ανεπαρκής», δήλωσε ο Τζακ Γουάτλινγκ, ανώτερος ερευνητής στη δεξαμενή σκέψης Royal United Services Institute στο Λονδίνο.
Η πλήρης ενοποίηση των διαφόρων συστημάτων αεράμυνας της Ευρώπης θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιστάθμιση του ελλείμματος δημιουργώντας ένα πυκνό πλέγμα αισθητήρων και εργαλείων αναχαίτισης σε ολόκληρη τη Γηραιά Ηπειρο.
Ωστόσο, «οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού των υποδομών διοίκησης και ελέγχου του ΝΑΤΟ για την αεράμυνα δεν άρχισαν ποτέ», αναφέρει ο Γουάτλινγκ.
Πηγή: Financial Times
