Σχεδόν έξι μήνες μετά τη σχετική δέσμευση της προέδρου της Κομισιόν προς τους αγρότες και μόλις μία εβδομάδα πριν από τις ευρωεκλογές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σήμερα ότι εισηγείται την εξαίρεση των αγροτών από τις απαιτήσεις πληρωμών στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), σε περιπτώσεις ακραίων μετεωρολογικών συνθηκών.
Η σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν ακολουθεί αιτήματα που είχαν υποβληθεί από αρκετά κράτη-μέλη στις συνεδριάσεις των υπουργών Γεωργίας αλλά και των επαφών που είχε η ίδια η πρόεδρός της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στα τέλη του χρόνου με εκπροσώπους ευρωπαϊκών αγροτικών φορέων και οργανισμών.
Με τη σημερινή ανακοίνωση η Κομισιόν διευκρινίζει τον όρο «χρήσης ανωτέρας βίας» (force majeure), καθώς και τις «εξαιρετικές περιστάσεις» για τον γεωργικό τομέα της Ε.Ε., σε περίπτωση απρόβλεπτων και ακραίων καιρικών φαινομένων. Με την αποσαφήνιση της νομικής ερμηνείας αυτής της έννοιας, στοχεύει να παράσχει βεβαιότητα στους θιγόμενους γεωργούς όσον αφορά τις πληρωμές τους στην ΚΑΠ, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ομοιόμορφη εφαρμογή σε ολόκληρη την Ενωση από τις εθνικές διοικήσεις των κρατών-μελών. Η Επιτροπή υπενθυμίζει παράλληλα ότι η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων για τη μείωση του διοικητικού φόρτου για τους γεωργούς της Ε.Ε.
Η έννοια της «ανωτέρας βίας»
Η έννοια της «ανωτέρας βίας» επιτρέπει στους γεωργούς που δεν μπόρεσαν να εκπληρώσουν όλες τις απαιτήσεις της ΚΑΠ λόγω εξαιρετικών και απρόβλεπτων γεγονότων εκτός του ελέγχου τους (όπως, σοβαρές ξηρασίες ή πλημμύρες) να μη χάσουν την υποστήριξη της ΚΑΠ. Η εφαρμογή της έννοιας αυτής αποφασίζεται από τα κράτη-μέλη βάσει σχετικών αποδεικτικών στοιχείων και υπό το πρίσμα του γεωργικού δικαίου της Ενωσης, τονίζει η Κομισιόν.
Η σημερινή ανακοίνωση διευκρινίζει ότι η έννοια της «ανωτέρας βίας» μπορεί να ισχύει για όλους τους αγρότες που εργάζονται σε οριοθετημένη περιοχή που πλήττεται από σοβαρές και απρόβλεπτες φυσικές καταστροφές ή μετεωρολογικά γεγονότα.
Αυτό σημαίνει ότι οι γεωργοί που βρίσκονται στην πληγείσα περιοχή δεν θα χρειαστεί να συμπληρώσουν μεμονωμένα αιτήματα ή να παράσχουν αποδεικτικά στοιχεία για την εκπλήρωση των προϋποθέσεων «ανωτέρας βίας». Αυτό το διευρυμένο πεδίο εφαρμογής θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο για τους γεωργούς και τις εθνικές αρχές, διευκολύνοντας έτσι την ταχεία ανταπόκριση των κρατών-μελών.
Στην ανακοίνωση καθορίζονται όροι που επιτρέπουν το τεκμήριο ότι όλοι οι γεωργοί που βρίσκονται σε μια περιοχή καλύπτονται από την έννοια αυτή.
Τι απαιτείται από τα κράτη-μέλη
Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να επιβεβαιώσουν με αποδεικτικά στοιχεία μια σοβαρή φυσική καταστροφή ή σοβαρό μετεωρολογικό γεγονός και να οριοθετήσουν τη γεωγραφική περιοχή που έχει πληγεί από το συμβάν και θα πρέπει να διευκρινίζουν ότι οι συνέπειές του δεν θα μπορούσαν να αποφευχθούν με σχετικά προληπτικά μέτρα. Μπορούν να κάνουν χρήση δορυφορικών δεδομένων μιας συγκεκριμένης περιοχής, ενώ για συγκεκριμένα συμβάντα μπορούν να εξετάσουν επιπρόσθετους παράγοντες όπως τύπος και κλίση εδάφους για τον καθορισμό των πληγεισών περιοχών και των επιπτώσεων στους πληθυσμούς τους, χωρίς να απαιτείται μετά η ατομική καταγραφή.
Αυτό θα μπορούσε να συμβαίνει, για παράδειγμα, για τον παγετό, που μπορεί να μην επηρεάζει όλες τις καλλιέργειες με τον ίδιο τρόπο, ή τις συνεχείς βροχοπτώσεις, οι οποίες μπορεί να έχουν διαφορετικές επιπτώσεις σε περιοχές με κλίση ή εδάφη με διαφορετικές ικανότητες κατακράτησης νερού.
«Εργαζόμαστε σκληρά για να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες των αγροτών για λιγότερη γραφειοκρατία και μεγαλύτερη ευελιξία», σημείωσε σε δήλωσή του ο αρμόδιος επίτροπος Γιάννους Βόιτσεσχόφσκι. «Η γεωργία είναι ένα από τα πιο εκτεθειμένα επαγγέλματα στην κλιματική αλλαγή και στις συνέπειές της. Με απρόβλεπτα ακραία κλιματικά γεγονότα, οι αγρότες κινδυνεύουν να χάσουν όλα αυτά για τα οποία έχουν εργαστεί. Η διευκρίνισή μας σήμερα φέρνει τη βεβαιότητα ότι θα μπορούσαν ακόμη να λάβουν τις πληρωμές της ΚΑΠ, ακόμη και αν δεν είναι σε θέση να εκπληρώσουν όλες τις συνήθεις υποχρεώσεις τους. Δεν υπάρχει ανάγκη για πρόσθετη ανησυχία όταν κάποιος ασχολείται με δραματικές φυσικές καταστροφές», σημειώνει χαρακτηριστικά.
