Στο επίκεντρο των συζητήσεων μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στην Πράγα θα βρεθεί σήμερα, Παρασκευή, η πρόταση του γενικού γραμματέα της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, για ένα νέο πακέτο στρατιωτικής στήριξης προς την Ουκρανία.
Στην εν λόγω πρόταση περιλαμβάνεται η δέσμευση για βοήθεια ύψους 40 δισ. ευρώ ετησίως και η συμφωνία για το πακέτο αυτό αναμένεται να επικυρωθεί τον Ιούλιο στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον.
Οι συζητήσεις πρόκειται να λάβουν χώρα λίγο μετά την αποκάλυψη του Politico ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έδωσε παρασκηνιακά το «πράσινο φως» στο Κίεβο να πλήξει στόχους στο εσωτερικό της Ρωσίας.
Παρ’ όλα αυτά, αβεβαιότητα συνεχίζει να επικρατεί σε ό,τι αφορά το μέλλον της αμερικανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, λόγω της πιθανής επιστροφής στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου.
Το σχέδιο Στόλτενμπεργκ
Για τον λόγο αυτόν ο Στόλτενμπεργκ πρότεινε τη σταθεροποίηση της δυτικής στρατιωτικής βοήθειας προς την εμπόλεμη χώρα σε πιο μακροπρόθεσμο επίπεδο, μαζί με μία δέσμευση για οικονομική βοήθεια.
Τα 32 μέλη του ΝΑΤΟ, ωστόσο, έχουν διαφορετικές απόψεις σε ό,τι αφορά το εν λόγω σχέδιο και οι υπουργοί Εξωτερικών της Συμμαχίας θα επιχειρήσουν να συγκεκριμενοποιήσουν το πλαίσιό του σήμερα στην Πράγα.
Ακολουθούν τα βασικά σημεία της πρότασης Στόλτενμπεργκ, καθώς και τα ζητήματα που μένουν να επιλυθούν πριν από τη Σύνοδο της Ουάσιγκτον στις 9-11 Ιουλίου, σύμφωνα με αξιωματούχους και διπλωμάτες.
Συντονισμός του ΝΑΤΟ
Ο Στόλτενμπεργκ πρότεινε τον συντονισμό του ΝΑΤΟ σε ό,τι αφορά τη διεθνή στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, κάτι που θα καταστήσει πιο άμεσο τον ρόλο της Συμμαχίας στον πόλεμο κατά της ρωσικής εισβολής, χωρίς ωστόσο να περιλαμβάνει την εμπλοκή των ίδιων των δυνάμεών της.
Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να αναλάβει τον συντονισμό της αποστολής όπλων και άλλων προμηθειών από την Ομάδα Επαφής για την Αμυνα στην Ουκρανία (Ukraine Defense Contact Group), μια ad hoc συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στην οποία συμμετέχουν περίπου 50 χώρες. Η εν λόγω ομάδα είναι επίσης γνωστή και ως Ramstein, παίρνοντας το συγκεκριμένο όνομα από μια αμερικανική αεροπορική βάση στη Γερμανία, όπου πραγματοποίησε την πρώτη της συνεδρίαση.
Σύμφωνα με το σχέδιο Στόλτενμπεργκ, η Συμμαχία θα πρέπει επίσης να συντονίσει την εκπαίδευση ουκρανικών δυνάμεων, κάτι στο οποίο τόσο η Ε.Ε. όσο και η Βρετανία εμπλέκονται ήδη σε μεγάλο βαθμό.
Κίνηση «αντι-Τραμπ»
Η κίνηση αυτή γίνεται ευρέως αντιληπτή ως μία προσπάθεια οικοδόμησης ανθεκτικότητας απέναντι σε μια πιθανή επιστροφή του Τραμπ (Trump-proofing), θέτοντας τον συντονισμό κάτω από μία νατοϊκή «ομπρέλα» και δίνοντας στο στρατιωτικό προσωπικό της Συμμαχίας περισσότερη αυτονομία, ώστε να συνεχίσει το έργο της με λιγότερες πολιτικές παρεμβάσεις.
Διπλωμάτες, ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι ένα τέτοιο βήμα θα έχει περιορισμένο αντίκτυπο, καθώς οι ΗΠΑ είναι η κυρίαρχη δύναμη του ΝΑΤΟ και ο κυριότερος προμηθευτής της Ουκρανίας με όπλα. Εάν, λοιπόν, η Ουάσιγκτον επιθυμούσε να μειώσει τη δυτική βοήθεια προς το Κίεβο, θα μπορούσε να το κάνει σε κάθε περίπτωση.
Ο «σκόπελος» Ορμπαν και η διαφωνία για το όνομα
Παράλληλα, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να ξεπεράσει τις ενστάσεις του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος έχει καταστήσει σαφές ότι η χώρα του δεν θα συμμετάσχει σε αυτή τη νέα προσπάθεια, καθώς ισχυρίζεται ότι θα φέρει τη Συμμαχία πιο κοντά σε έναν ολέθριο πόλεμο με τη Ρωσία.
Αλλα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. έχουν εκφράσει τη δυσφορία τους για το γεγονός ότι η Ουγγαρία μπλοκάρει επιμόνως τη βοήθεια προς την Ουκρανία, κάτι που, όπως υποστηρίζουν, ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα της Ρωσίας.
Αμφιλεγόμενο είναι ακόμη και το ζήτημα του… ονόματος της μελλοντικής αυτής προσπάθειας του ΝΑΤΟ. Ειδικότερα, η Γερμανία διαφωνεί με τον όρο «αποστολή», από φόβο ότι θα έδινε την εντύπωση πως το ΝΑΤΟ προχωρά σε πόλεμο με τη Ρωσία.
Οικονομικές δεσμεύσεις
Ο Στόλτενμπεργκ προτείνει επίσης στα μέλη της Συμμαχίας να λάβουν μια μεγάλη, πολυετή οικονομική δέσμευση για στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, έτσι ώστε η χώρα να έχει περιθώρια για καλύτερο μελλοντικό σχεδιασμό και, παράλληλα, το ΝΑΤΟ να στείλει ένα μήνυμα τόσο στο Κίεβο όσο και στη Μόσχα ότι η Δύση θα παραμείνει πιστή στις δεσμεύσεις της για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο γ.γ. της Συμμαχίας πρότεινε στα κράτη-μέλη να δεσμευτούν στην παροχή βοήθειας ύψους 40 δισ. ευρώ ετησίως για «όσο χρειαστεί», όπως δήλωσε μια πηγή από το ΝΑΤΟ χθες, Πέμπτη, σημειώνοντας ότι το συγκεκριμένο ποσό ανταποκρίνεται σε εκείνο που παρέχουν κάθε χρόνο τα μέλη του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή το 2022.
Αξιωματούχοι είχαν προηγουμένως κάνει λόγο για ένα ποσό 100 δισ. ευρώ κατά την επόμενη πενταετία, αλλά ο Στόλτενμπεργκ δεν έχει αναφέρει δημόσια κάποιο συγκεκριμένο αριθμό.
Αυτό το μέρος του σχεδίου έχει συναντήσει αντιστάσεις και σκεπτικισμό μεταξύ ορισμένων συμμάχων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι χώρες δεν μπορούν να δεσμευτούν σε συγκεκριμένα χρηματικά ποσά σε βάθος τόσων ετών, ιδιαίτερα όταν υπάρχει η πιθανότητα μελλοντικές εκλογές να αλλάξουν τις πολιτικές στο ζήτημα της Ουκρανίας.
Ασαφείς παραμένουν οι υπόλοιπες λεπτομέρειες, όπως ο τρόπος που θα υπολογιστεί το συνολικό ποσό και το ύψος της συνεισφοράς τής κάθε χώρας.
Ο ελέφαντας στο δωμάτιο
Στη Σύνοδο του Βίλνιους το περασμένο έτος, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ξάφνιασε τους ηγέτες του ΝΑΤΟ με ένα έντονο ξέσπασμά του στα social media, όταν κατέστη σαφές πως η χώρα του δεν θα λάμβανε επίσημη πρόσκληση ένταξης στη Συμμαχία.
Η επίσημη γραμμή του ΝΑΤΟ είναι ότι η Ουκρανία θα ενταχθεί κάποια στιγμή στη Συμμαχία, όχι όμως όσο βρίσκεται σε πόλεμο.
«Το μέλλον της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ», δήλωσαν οι ηγέτες των κρατών-μελών στη Σύνοδο του Βίλνιους.
Από τότε, αρκετοί σύμμαχοι έχουν συνάψει διμερείς συμφωνίες για την παροχή όπλων και άλλων μορφών στήριξης προς το Κίεβο, προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα που παραμένει έως ότου η Ουκρανία μπει στη νατοϊκή οικογένεια, με αποτέλεσμα να ισχύει το Αρθρο 5, μια δέσμευση συλλογικής άμυνας που στηρίζεται στην ιδέα «ένας για όλους και όλοι για έναν».
Η Ουκρανία, ωστόσο, καθώς και κάποιες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης εντός του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να πιέζουν για μία επίσημη πρόσκληση ένταξης ή τουλάχιστον για μια πιο ξεκάθαρη διαδρομή προς αυτήν. Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον εξετάζουν εάν θα πρέπει να βρουν έναν νέο όρο αντί για «πρόσκληση».
«Η ένταξη της Ουκρανίας θα παραμείνει ο ελέφαντας στο δωμάτιο», αναφέρει στρατιωτική πηγή.
Ενώ οι Ανατολικοευρωπαίοι πιέζουν για μια πιο γρήγορη ένταξή της, οι ΗΠΑ και η Γερμανία εμφανίζονται πιο επιφυλακτικές.
Με πληροφορίες από Reuters, Politico
