Οι τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι που ανακοίνωσαν τη δικαστική απόφαση εις βάρος του τέως προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, επανέλαβαν 34 φορές τη λέξη «ένοχος». Οι New York Times έφτιαξαν ένα ολόκληρο γράφημα με τις κατηγορίες εναντίον του και την ετυμηγορία «guilty». Η πρώην ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον, αγαπημένος στόχος του Τραμπ, ξεκίνησε την ομιλία της το ίδιο βράδυ με ένα στραβό χαμόγελο και την ερώτηση «συνέβη κάτι σήμερα;».
Η αλήθεια είναι ότι την Πέμπτη τα μεσάνυχτα (ώρα Ελλάδας) συνέβη κάτι πρωτόγνωρο στην Ιστορία των ΗΠΑ: Για πρώτη φορά πρώην πρόεδρος της χώρας καταδικάστηκε για ποινικό αδίκημα. Ηταν άλλος ένας τίτλος ντροπής που προστέθηκε στα αρνητικά «παράσημά» του, χωρίς αυτό όμως να επηρεάζει την κάθοδό του στις εκλογές του Νοεμβρίου, αφού το αμερικανικό σύνταγμα δεν απαγορεύει σε καταδίκους να βάζουν υποψηφιότητα ούτε να ασκούν την προεδρία.
Οι προτεραιότητες
Το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσον η ετυμηγορία εις βάρος του θα επηρεάσει την απόφαση των ψηφοφόρων, ειδικά όσων αμφιταλαντεύονται και πιθανότατα θα κρίνουν το αποτέλεσμα της αναμέτρησης. Η πιθανότερη απάντηση είναι πως τα άλλα ζητήματα –η οικονομία, το κόστος ζωής, οι αμβλώσεις και η μετανάστευση– θα είναι τελικά τα βασικά κριτήρια όταν οι πολίτες προσέλθουν στην κάλπη.
Ο Ντέιμον Αντερσον, 27 ετών από το Ουισκόνσιν, δηλώνει εμβρόντητος στο ρεπορτάζ της USAToday, που προσπάθησε να καταγράψει τις αντιδράσεις αναποφάσιστων μετά την απόφαση. Ο νεαρός κάτοικος του Μιλγουόκι δεν είχε ψηφίσει τον Τραμπ το 2016 ή το 2020, αλλά εσχάτως φλέρταρε με αυτή την ιδέα. Υπό το πρίσμα των νέων εξελίξεων, όμως, προτιμά να μην ψηφίσει και του φαίνεται αδιανόητο ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα επιμένει στην υποψηφιότητα Τραμπ. «Δεν μπορούν πλέον να τον κατεβάσουν υποψήφιο, έτσι δεν είναι; Εχει καταδίκη. Δεν μπορεί να γίνει πρόεδρος».
Σύμφωνα με τον πολιτικό συντάκτη των Τάιμς της Νέας Υόρκης (ΝΥΤ), Νέιτ Κον, ο Τραμπ «εξαρτάται από την ψήφο πολλών νέων, μη λευκών ψηφοφόρων, οι οποίοι ενδέχεται να αποδειχθούν λιγότερο πιστοί από όσους βρέθηκαν εξαρχής στο πλευρό του». Σε όλες τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις ένα μικρό, πλην ζωτικής σημασίας για την έκβαση των εκλογών, μέρος των ανεξάρτητων, αναποφάσιστων, μετριοπαθών ψηφοφόρων δήλωνε ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει τον Τραμπ σε περίπτωση καταδίκης. Δεν αποκλείεται η μετακίνηση αυτού του μικρού τμήματος του εκλογικού σώματος να οδηγήσει τελικά στην επανεκλογή του Τζο Μπάιντεν. Τον Οκτώβριο, με βάση έρευνα των ΝΥΤ, το ποσοστό των υποστηρικτών του Τραμπ που δήλωνε ότι θα ψηφίσει τελικά τον Μπάιντεν αν ο τέως πρόεδρος κριθεί ένοχος, ήταν 7%, ένα ποσοστό διόλου αμελητέο.
Μέχρι τώρα οι περισσότερες από τις πολιτείες – κλειδιά, οι οποίες αναμένεται να κρίνουν τον ένοικο του Λευκού Οίκου, κλίνουν οριακά προς την πλευρά του Τραμπ. Πολιτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι το 6% του εκλογικού σώματος σε έξι πολιτείες (Αριζόνα, Τζόρτζια, Μίσιγκαν, Νεβάδα, Πενσιλβάνια και Ουισκόνσιν) είναι αυτό που θα καθορίσει τον επόμενο πρόεδρο, καθώς μια έβδομη, η Βόρεια Καρολίνα, θεωρείται πως γέρνει προς τους Ρεπουμπλικανούς, ενώ οι υπόλοιπες 43 είναι είτε σταθερά είτε πιθανά υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου. Τα επιτελεία των δύο υποψηφίων αναμένεται δηλαδή να ρίξουν τις δυνάμεις και τα κονδύλια που έχουν στη διάθεσή τους σε αυτές τις έξι πολιτείες. Μόνο στο Ουισκόνσιν ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει προβάδισμα 2% έναντι του Τραμπ, ενώ στις υπόλοιπες υπολείπεται του Ρεπουμπλικανού αντιπάλου του από 3% έως 12%!
Αυτοθυματοποίηση
Οποιαδήποτε πρόβλεψη για τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων τον Νοέμβριο είναι προς το παρόν παρακινδυνευμένη. Ο Τραμπ αναμένεται να παίξει τον προσφιλή ρόλο του μάρτυρα, που καταδιώκεται από ένα αέναο κυνήγι μαγισσών και να βάλει τους υποστηρικτές του στη θέση του. «Αν μπορούν να το κάνουν αυτό σ’ εμένα, μπορούν να το κάνουν στον καθένα», διακήρυξε ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ στην πρώτη του ομιλία μετά τη δίκη. «Δεν είναι ευχάριστος ο ρόλος μου, αλλά κάποιος πρέπει να τον παίξει».
Το 6% του εκλογικού σώματος σε έξι πολιτείες (Αριζόνα, Τζόρτζια, Μίσιγκαν, Νεβάδα, Πενσιλβάνια και Ουισκόνσιν) είναι αυτό που θα καθορίσει τον επόμενο πρόεδρο.
Την επικοινωνιακή στρατηγική του εξήγησε στο New Yorker ο βραβευμένος με Πούλιτζερ, Ντέιβιντ Ρέμνικ: «Η θυματοποίησή του, λέει στους υποστηρικτές του, είναι η δική σας θυματοποίηση. Είμαι εσείς! Η εκδίκησή μου θα είναι η δική σας. Καθώς συνεχιζόταν η δίκη κατάφερε να εκμεταλλευτεί οικονομικά αυτό το αφήγημα. Η συγκέντρωση δωρεών αυξήθηκε, ειδικά από τους μικρούς δωρητές. Οπως ανέφερε το Politico, η δικαστική του περιπέτεια ίσως είναι το πιο αποτελεσματικό του εργαλείο».
Πράγματι, την επομένη της καταδίκης το επιτελείο του συγκέντρωσε 34,8 εκατ. δολάρια, καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Σε πρόσφατη έρευνα των ΝΥΤ οι συμμετέχοντες εμφανίστηκαν εξάλλου διχασμένοι κατά πόσον μια δίκη του Τραμπ μπορεί να είναι δίκαιη ή όχι. Υπάρχει δηλαδή πρόσφορο έδαφος για τον ίδιο και τους συνεργάτες του να πείσουν μερίδα του εκλογικού σώματος ότι η διαδικασία ήταν αμφισβητούμενης αξιοπιστίας.
Το εντυπωσιακότερο στοιχείο είναι πως οι αλλεπάλληλες δίκες εις βάρος του οδηγούν τελικά σε συσπείρωση του κόμματός του γύρω από το πρόσωπό του, ακόμη και των εσωκομματικών του αντιπάλων, όπως της πρώην κυβερνήτη της Νότιας Καρολίνας Νίκι Χέιλι, που διεκδίκησε κι εκείνη το χρίσμα, αλλά και του επικεφαλής της ρεπουμπλικανικής μειοψηφίας στη Γερουσία, Μιτς Μακόνελ, με τον οποίο είχε έρθει σε σύγκρουση λόγω της αμφισβήτησης του αποτελέσματος το 2020 και της επιδρομής στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021.
Παράλληλα, ενδεικτικές για τις διεθνείς συμμαχίες που θα συνάψει σε περίπτωση εκλογικής του νίκης είναι οι δηλώσεις συμπαράστασης από ηγέτες, όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, ο Ιταλός ακροδεξιός Ματέο Σαλβίνι αλλά και το Κρεμλίνο. «Ο Ντόναλντ Τραμπ που γνωρίζω είναι ένας έντιμος άνθρωπος. Ως πρόεδρος έβαζε πάντα την Αμερική πάνω απ’ όλα, εξασφάλισε τον σεβασμό σε όλο τον κόσμο και χρησιμοποίησε αυτόν τον σεβασμό για να οικοδομήσει την ειρήνη. Αφήστε τους Αμερικανούς να βγάλουν την ετυμηγορία τους τον Νοέμβριο. Συνέχισε τον αγώνα, πρόεδρε!» έγραψε στο Χ ο πρώτος.
Η τακτική Μπάιντεν
«Ολα αυτά γίνονται από τον Μπάιντεν και τους ανθρώπους του», κατήγγειλε ο Τραμπ μιλώντας από τον ουρανοξύστη που φέρει το όνομά του στο Μανχάταν. Το επιτελείο Μπάιντεν, όμως, ακολουθεί προσεκτική στάση, αφού γνωρίζει ότι η όξυνση και η πόλωση ευνοούν τον Τραμπ. Αν ο πρόεδρος μιλούσε αμέσως μετά την απόφαση, θα τροφοδοτούσε το συνωμοσιολογικό αφήγημα του αντιπάλου του ότι η δίωξή του είναι πολιτική. «Υπάρχει μόνο ένας τρόπος να κρατήσουμε τον Ντόναλντ Τραμπ μακριά από το Οβάλ γραφείο. Η κάλπη», ήταν η πρώτη αντίδραση του Λευκού Οίκου, ενώ στελέχη των Δημοκρατικών επαναλάμβαναν απλώς πως το συμπέρασμα είναι ότι ο νόμος είναι ίδιος για όλους. Αυτή η αφοσίωση στους θεσμούς και το κράτος δικαίου έχει στόχο να υπογραμμίσει στα μάτια των ψηφοφόρων ποιο είναι το πραγματικό διακύβευμα στην επικείμενη αναμέτρηση.
Εκκρεμούν άλλες 3 δίκες
Τρεις υποθέσεις εκκρεμούν εις βάρος του Τραμπ, οι οποίες θεωρείται απίθανο να ολοκληρωθούν πριν από τις εκλογές. Οι δύο πρώτες εκδικάζονται σε ομοσπονδιακά δικαστήρια στη νότια Φλόριντα και την Ουάσιγκτον και η τρίτη σε πολιτειακό στην Τζόρτζια.
Τα απόρρητα έγγραφα
H δίκη για την προβληματική διαχείριση και αποθήκευση απορρήτων εγγράφων επρόκειτο να αρχίσει στις 20 Μαΐου, αλλά η δικαστής που προΐσταται της διαδικασίας την ανέβαλε επ’ αόριστον. Ο Τραμπ μέσω των συνηγόρων του έχει ζητήσει να τεθεί στο αρχείο η υπόθεση, επικαλούμενος εκδικητική προσαγωγή και προεδρική ασυλία.
Οι εκλογές του 2020
Η δεύτερη υπόθεση αφορά το σχέδιο Τραμπ να εμποδίσει την παράδοση της εξουσίας μετά τις εκλογές του 2020. Στο πλαίσιο της παραπομπής του από δικαστήριο της Ουάσιγκτον, του απαγγέλθηκαν τέσσερις κατηγορίες τον περασμένο Αύγουστο. Ο Τραμπ έχει προσφύγει στο ανώτατο δικαστήριο, ισχυριζόμενος ότι προστατεύεται από προεδρική ασυλία και η απόφαση του σώματος αναμένεται να εκδοθεί εντός των προσεχών εβδομάδων.
Οι εκλογές στην Τζόρτζια
Ο Τραμπ αντιμετωπίζει 10 κατηγορίες σε πολιτειακό επίπεδο, που απορρέουν από την προσπάθειά του να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα του 2020 στην Τζόρτζια. Η διαδικασία καθυστερεί μετά την ανακάλυψη ότι η εισαγγελέας στην υπόθεση, Φάνι Ουίλις, προσέλαβε για την έρευνα έναν ειδικό εισαγγελέα με τον οποίο διατηρούσε ερωτική σχέση.
