Αλλάζει τα δεδομένα στη Μέση Ανατολή η πρόταση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και απελευθέρωση των ομήρων.
Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης επικαλούμενα τον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ανέφεραν τη Δευτέρα ότι η πρώτη φάση σχεδίου που προωθείται από τις ΗΠΑ για τη λήξη του πολέμου στη Γάζα, θα μπορούσε να ξεκινήσει χωρίς απαραίτητη συμφωνία για το τι θα ακολουθήσει.
Σύμφωνα με αναφορές σε κεκλεισμένων των θυρών κοινοβουλευτική συνεδρίαση, που δεν επιβεβαιώθηκαν αμέσως από Ισραηλινούς αξιωματούχους, το Ισραήλ «βλέπει» τη δυνατότητα να εισέλθει σε αρχική εκεχειρία στη Γάζα, αν και έχει αποκλείσει τον τερματισμό του πολέμου, όπως απαιτεί η Χαμάς.
Κίνηση του προέδρου των ΗΠΑ
Εν αναμονή επίσημων ανακοινώσεων, πολιτικοί αναλυτές επιχειρούσαν να προβλέψουν τον αντίκτυπο της πρότασης του Αμερικανού προέδρου.
Είναι πλέον σαφές ότι ο κόσμος βλέπει αυτή την προσπάθεια τερματισμού του πολέμου στη Γάζα ως «συμφωνία του Μπάιντεν», ανέφερε ο Μπεν Σάμιουελς, σε ανάλυσή του στην ισραηλινή Haaretz σήμερα Δευτέρα.
Κάτι που, όπως προσθέτει ο Σάμιουελς, σηματοδοτεί τη «μεγαλύτερη προσωπική δημόσια ‘έκθεση’ του Αμερικανού προέδρου από την έναρξη της σύγκρουσης».
Η κίνηση, λόγω του ειδικού της βάρους, καθώς προέρχεται από τον στενότερο σύμμαχο του Ισραήλ, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων στο Ισραήλ και αναστάτωση στο εσωτερικό, με τον Σάμιουελς να κάνει λόγο για «πρόταση-σοκ».
Οι ακροδεξιοί κυβερνητικοί εταίροι του Μπέντζαμιν Νετανιάχου αντέδρασαν έντονα απειλώντας τον να μην πει «ναι».
Ωστόσο στις ΗΠΑ εκφράστηκαν προσδοκίες ότι το Ισραήλ θα αποδεχθεί την πρόταση και θα ξεκινήσει παύση μαχών στη Γάζα για έξι εβδομάδες, εάν και η Χαμάς πει «ναι», ενώ ο ΟΗΕ έκανε λόγο για «ευκαιρία», καλώντας τις δύο πλευρές να την αδράξουν.
Τη Δευτέρα, το Ισραήλ εξακολούσε να «ζυγίζει» τις συνέπειες ενδεχόμενης αποδοχής ή απόρριψης του σχεδίου που θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα στη Μέση Ανατολή.
Εκεχειρία ή πολιτική επιβίωση
«Ο Νετανιάχου ενδέχεται να κληθεί να επιλέξει μεταξύ εκεχειρίας και επιβίωσης της κυβέρνησής του», ανέφεραν οι ΝΥΤ σε ανάλυση όπου περιγράφεται το υψηλό προσωπικό πολιτικό κόστος που θα μπορούσε να έχει η αποδοχή της πρότασης Μπάιντεν για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Ο Νετανιάχου, συντηρητικός πολιτικός και ο μακροβιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ, «ακροβατεί» ανάμεσα στις προσωπικές του επιδιώξεις και στο εθνικό συμφέρον, υπογραμμίζει η Ιζαμπελ Κέρσνερ στην εν λόγω ανάλυση των ΝΥΤ.
Η επιβίωση της σκληροπυρηνικής κυβέρνησής του θα μπορούσε να υπονομευθεί από μία συμφωνία για επιστροφή των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα, με αντάλλαγμα παραχωρήσεις στη Χαμάς.
Παρόλο που η εκεχειρία θα έθετε παράλληλα τη χώρα του σε νέα πορεία δίνοντας τέλος στην αυξανόμενη διεθνή της απομόνωση και προσφέροντας κρίσιμους πόρους στους Παλαιστινίους της Γάζας, που αντιμετωπίζουν την απειλή λιμού και ανθρωπιστικής καταστροφής.
Επικριτές του Νετανιάχου τον περιγράφουν ως όμηρο των ακροδεξιών του εταίρων, οι οποίοι απειλούν να αποσύρουν την υποστήριξή τους από τον κυβερνητικό συνασπισμό του οποίου ηγείται, εάν επιτρέψει οποιαδήποτε παραχώρηση προς τη Χαμάς.
Την ίδια στιγμή, ο Μπένι Γκαντς και ο Γκάντι Αϊζενκοτ, δύο πρώην στρατιωτικοί αρχηγοί που εντάχθηκαν στην κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης στη διάρκεια του πολέμου, προειδοποίησαν επίσης ότι θα αποσύρουν την υποστήριξη του κεντρώου κόμματος Εθνικής Ενότητας προς την κυβέρνηση, εάν ο Νετανιάχου δεν παρουσιάσει «σαφή πορεία προς τα εμπρός» μέχρι τις 8 Ιουνίου.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν αρχίσει επίσης να οργανώνονται για να ανατρέψουν την κυβέρνηση.
Εν τω μεταξύ, ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας Γιόαβ Γκάλαντ επανέλαβε τη Δευτέρα τη δέσμευση της κυβέρνησής του να διαλύσει τη Χαμάς ως κυβερνητική και στρατιωτική αρχή, στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας για τη λήξη του πολέμου στη Γάζα, όπως ανέφερε το γραφείο του.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν, ο Γκάλαντ «συζήτησε επίσης το θέμα της δυνατότητας ανάδειξης μιας τοπικής, κυβερνητικής εναλλακτικής λύσης» στην ισλαμιστική μαχητική ομάδα, όπως ανέφερε η ανακοίνωση του υπουργείου Αμυνας.
«Χαιρέτισε» η Χαμάς με επιφυλάξεις
Η Χαμάς, από την πλευρά της, χαιρέτισε τη «συμφωνία Μπάιντεν». Ωστόσο, ανώτερος αξιωματούχος της οργάνωσης, ο Σάμι Αμπού Ζούχρι, δήλωσε χθες, Κυριακή, ότι «η Χαμάς είναι πολύ μεγάλη για να παρακαμφθεί ή να παραμεριστεί από τον Νετανιάχου ή τον Μπάιντεν».
Η Χαμάς βλέπει «θετικά» την τελευταία προσφορά για συμφωνία ομηρίας, επανέλαβε σήμερα, Δευτέρα, ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Σάμεχ Σούκρι. «Περιμένουμε τώρα την ισραηλινή απάντηση», πρόσθεσε ο ίδιος.
Το Σάββατο, άλλος αξιωματούχος της Χαμάς, ο Οσάμα Χαμντάν, είχε δηλώσει στο Al Jazeera: «Η ομιλία του Μπάιντεν περιελάμβανε θετικές ιδέες, αλλά θέλουμε αυτό να υλοποιηθεί στο πλαίσιο μιας συνολικής συμφωνίας που θα ικανοποιεί τα αιτήματά μας».
Η Χαμάς ζητά τον τερματισμό της επίθεσης στη Γάζα, απόσυρση όλων των Ισραηλινών δυνάμεων, ελεύθερη μετακίνηση των Παλαιστινίων και βοήθεια για την ανοικοδόμηση.
Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν απορρίψει αυτή την προοπτική θεωρώντας ότι θα αποτελούσε ουσιαστικά επιστροφή στην κατάσταση που επικρατούσε πριν από τις 7 Οκτωβρίου, όταν η Χαμάς είχε τον έλεγχο στη Γάζα.
Τι προβλέπει η «συμφωνία Μπάιντεν»
Η πρώτη φάση με βάση το πλαίσιο-πρόταση του Αμερικανού προέδρου προβλέπει εκεχειρία και επιστροφή των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς στη Γάζα.
Στη συνέχεια, οι δύο πλευρές θα διαπραγματευθούν παύση των εχθροπραξιών και πέρασμα σε μία δεύτερη φάση κατά την οποία θα απελευθερωθούν και οι υπόλοιποι όμηροι, όπως εξήγησε ο Μπάιντεν.
Η Χαμάς φαίνεται πως θα συνεχίσει να παίζει ρόλο στις διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου και του Κατάρ, παρά την επιμονή του Ισραήλ να συνεχίζει την εκστρατεία του μέχρις ότου «εξαλειφθεί» η ισλαμιστική ομάδα που υποστηρίζεται από το Ιράν.
Ο Μπάιντεν χαιρέτισε αρκετές προτάσεις για κατάπαυση του πυρός κατά τους προηγούμενους μήνες, με παρόμοιο πλαίσιο με της Παρασκευής, οι οποίες κατέρρευσαν. Ωστόσο καμία δεν έφερε την προσωπική του σφραγίδα στον βαθμό που συμφαίνει με την τελευταία.
Τον Φεβρουάριο ανακοίνωσε ότι το Ισραήλ είχε συμφωνήσει να σταματήσει τις μάχες μέχρι το Ραμαζάνι, τον ιερό μήνα των μουσουλμάνων που άρχισε στις 10 Μαρτίου, κάτι που δεν επιτεύχθηκε.
Το κύριο σημείο εμπλοκής ήταν και πάλι η επιμονή του Ισραήλ να συζητήσει μόνο προσωρινή παύση των μαχών μέχρι να καταστραφεί η Χαμάς.
Η Χαμάς, η οποία επίσης δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης, τονίζει ότι θα απελευθερώσει τους ομήρους μόνο εφόσον υπάρξει συμφωνία για μόνιμο τερματισμό του πολέμου.
«Χάσμα» από το πρώτο στο δεύτερο στάδιο
Στην ομιλία του ο Μπάιντεν τόνισε ότι η πρότασή του «δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μία καλύτερη “επόμενη ημέρα” στη Γάζα, χωρίς τη Χαμάς στην εξουσία».
Δεν διευκρίνισε ωστόσο πώς θα επιτευχθεί αυτό, ενώ παράλληλα αναγνώρισε ότι «υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες προς διαπραγμάτευση για να γίνει το πέρασμα από την πρώτη στη δεύτερη φάση».
Σύμβουλος του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου επιβεβαίωσε χθες, Κυριακή, ότι το Ισραήλ αποδέχθηκε συμφωνία-πλαίσιο για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα που προωθείται τώρα από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, αν και τη χαρακτήρισε «ελαττωματική» και τόνισε ότι χρειάζεται πολύ περισσότερη δουλειά.
Σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα Sunday Times, ο Οφιρ Φολκ, επικεφαλής σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Νετανιάχου, τόνισε ότι η πρόταση του Μπάιντεν «την οποία αποδεχτήκαμε, δεν αποτελεί μία καλή συμφωνία, αλλά θέλουμε πολύ να απελευθερωθούν οι όμηροι, όλοι τους».
«Υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν», ανέφερε, προσθέτοντας ότι οι ισραηλινοί όροι, μεταξύ των οποίων «η απελευθέρωση των ομήρων και η εξάλειψη της Χαμάς», δεν έχουν αλλάξει.
«Πίεση» με τηλεφωνήματα και δημόσιες δηλώσεις
Αργότερα την Κυριακή, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε ότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν είχε ξεχωριστές τηλεφωνικές συνομιλίες σχετικά με την πρόταση με τον Γκάλαντ και τον Μπένι Γκαντς, κεντρώο υπουργό που συμμετέχει στην κυβέρνηση Νετανιάχου, στο πλαίσιο έκτακτου συνασπισμού.
Στο τηλεφώνημα με τον Γκαντς, ο Μπλίνκεν «τόνισε ότι η Χαμάς θα πρέπει να δεχθεί τη συμφωνία χωρίς καθυστέρηση», όπως ανέφερε το υπουργείο σε ανακοίνωσή του.
Σε ξεχωριστή ανακοίνωση, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισήμανε ότι στην επικοινωνία με τον Γκάλαντ, ο Μπλίνκεν «επαίνεσε την ετοιμότητα του Ισραήλ να συνάψει συμφωνία» και «υπογράμμισε ότι η πρόταση θα προωθήσει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ».
Θα ανοίξει τον δρόμο, μεταξύ άλλων, όπως ανέφερε, «για την εξομάλυνση των σχέσεών του με χώρες της περιοχής».
Μιλώντας στο ABC News το πρωί της Κυριακής, ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι δήλωσε ακόμα ότι οι ΗΠΑ έχουν «κάθε προσδοκία» ότι το Ισραήλ θα «πει ναι» στην προτεινόμενη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, εάν η Χαμάς την αποδεχθεί.
Ο Κίρμπι ανέφερε ακόμη ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι η Χαμάς έχει υποβαθμιστεί στρατιωτικά σε βαθμό που πλέον δεν είναι σε θέση να επαναλάβει επίθεση όπως εκείνη που πραγματοποίησαν ένοπλα μέλη της στις 7 Οκτωβρίου.
«Δεν είπαμε ότι δεν αποτελούν πλέον βιώσιμη απειλή για τον ισραηλινό λαό», τόνισε, «αλλά δεν έχουν τη στρατιωτική δυνατότητα να κάνουν αυτό που έκαναν».
«Ο Νετανιάχου κρέμεται από μία κλωστή»
Η νέα παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή ήρθε σε μία περίοδο που αυξάνεται η κριτική για την αμερικανική υποστήριξη προς το Ισραήλ και εν μέσω εκκλήσεων η Ουάσιγκτον να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση ώστε οι δύο πλευρές να σημειώσουν πρόοδο στις διαπραγματεύσεις.
Η κριτική αυξάνεται και προς τον Νετανιάχου, καθώς οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον έχουν κατηγορήσει ότι παρατείνει τον πόλεμο για να αποφύγει τις εκλογές και τον δημόσιο απολογισμό για τις αποτυχίες των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών, καθώς και για την πολιτική που οδήγησε στην επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
«Πολλά κρέμονται πλέον από μία κλωστή για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, ο οποίος βρίσκεται σε σταυροδρόμι τόσο πολιτικό όσο και στρατηγικό», όπως αναφέρει η Κέρσνερ στους ΝΥΤ.
Η θέση του Μπάιντεν προφανώς έχει αλλάξει, καθώς, έπειτα από την αρχική του υποστήριξη προς την επίθεση του Ισραήλ, πέρασε στην αποδοκιμασία για τον υψηλό αριθμό των νεκρών αμάχων της επιχείρησης και πλέον στο σχέδιο των τριών σταδίων για τον τερματισμό του πολέμου.
Μέχρι στιγμής, φάνηκε ότι η ομιλία του Αμερικανού προέδρου από μόνη της δεν ήταν αρκετή για να οδηγήσει σε παύση των μαχών, ωστόσο ήδη υποχρέωσε το Ισραήλ να αντιπροτείνει εναλλατική λύση διακυβέρνησης στη Γάζα, ενώ αύξησε την πίεση προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Σημειώνεται ότι ο Μπάιντεν δεν επανέλαβε παλαιότερες προειδοποιήσεις για διακοπή της αποστολής όπλων στο Ισραήλ, εάν η χώρα προχωρήσει σε ευρείας κλίμακας επίθεση στη Ράφα, όπου συνεχίζονται οι χερσαίες επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού.
Μάχες στη Ράφα
Το Σαββατοκύριακο μάχες μαίνονταν στην πόλη της νότιας Γάζας, η οποία δέχθηκε παράλληλα έντονες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές.
Πλέον, πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από τη Ράφα, όπως ανακοίνωσε η Παλαιστινιακή Υπηρεσία Προσφύγων των Ηνωμένων Εθνών (UNRWA).
Την Κυριακή, αξιωματούχοι από την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τις ΗΠΑ ολοκλήρωσαν συνάντηση στο Κάιρο, χωρίς συμφωνία για την επαναλειτουργία του κρίσιμου περάσματος της πόλης, όπως μετέδωσε το κρατικό τηλεοπτικό κανάλι της Αιγύπτου Al-Qahera News.
Το πέρασμα της Ράφα, κύριας «πύλης» για να φτάσει η ανθρωπιστική βοήθεια στον παλαιστινιακό θύλακο μέσω Αιγύπτου είναι κλειστό από τότε που το Ισραήλ κατέλαβε την παλαιστινιακή πλευρά του, στις αρχές Μαΐου.
Από την Ισπανία, όπου βρίσκεται για συνομιλίες σχετικά με τα σύνορα της Γάζας και την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους από τη Μαδρίτη, ο Αιγύπτιος ΥΠΕΞ Σούκρι τόνισε ότι το Κάιρο απορρίπτει οποιαδήποτε ισραηλινή παρουσία στο συνοριακό πέρασμα της Ράφα.
«Είναι δύσκολο για το πέρασμα της Ράφα να συνεχίσει να λειτουργεί χωρίς παλαιστινιακή διοίκηση», τόνισε ο Σούκρι.
Νωρίτερα σήμερα, Ισραηλινός που αγνοούνταν από την επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου από Παλαιστίνιους ενόπλους της Χαμάς εντοπίστηκε νεκρός στο συνοριακό χωριό όπου ζούσε, σύμφωνα με αναφορές στα ισραηλινά Μέσα. Ο ισραηλινός στρατός επιβεβαίωσε την ταυτοποίηση της σορού του Ντόλεβ Γεχούντ.
Με πληροφορίες από Reuters, AP, NYT, BBC
