ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ποικίλες αντιδράσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκαλεί πρόταση οδηγίας της Κομισιόν με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια σχετικά με την «ξένη επιρροή» σε πολιτικές εκστρατείες, η οποία κατατέθηκε στη διάρκεια συνάντησης των μονίμων αντιπροσώπων (Coreper) στην Ε.Ε., την περασμένη εβδομάδα, λίγες δηλαδή ημέρες πριν από τις ευρωεκλογές.
Η πρόθεση της Κομισιόν να προτείνει κοινούς κανόνες και τη δημιουργία ενός κεντρικού συστήματος καταγραφής μέσων ενημέρωσης και ΜΚΟ, που δέχονται χρηματοδότηση από τρίτες χώρες εκτός Ε.Ε., εκτιμάται επί της αρχής θετικά, αλλά αρκετά κράτη-μέλη με προεξάρχουσα τη Γερμανία εκφράζουν σκεπτικισμό και επιφυλάξεις, τόσο για το πλαίσιο των προτεινόμενων κανόνων, όσο και κυρίως για τη χρονική στιγμή.
Επί της ουσίας, το Βερολίνο όπως και αρκετές άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες –όπως τονίζουν στην «Κ» ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές– θεωρούν ότι η εν λόγω πρόταση μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με τον «νόμο περί ξένης επιρροής», που έχουν υιοθετήσει η Μόσχα και πρόσφατα η Τιφλίδα, με σκοπό τη «φίμωση» των αντιπολιτευόμενων φωνών και που έχει καταδικάσει η Ε.Ε. προειδοποιώντας μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα, τη Γεωργία με εκτροχιασμό της ευρωπαϊκής προοπτικής της.
Η γερμανική πλευρά εκτιμά ότι αν και ο στόχος της πρότασης είναι να ενισχυθεί η δημοκρατία εντός της Ε.Ε., ο σκοπός τελικά δεν επιτυγχάνεται. Σύμφωνα με κάποιες ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, το Βερολίνο αντιτάχθηκε στο σύνολο της οδηγίας, ζητώντας νέα, διαφορετική προσέγγιση του ζητήματος από την επόμενη Κομισιόν.
Και η Ουγγαρία αντιδρά στην προτεινόμενη οδηγία, αλλά όχι για τους ίδιους λόγους. Η Βουδαπέστη θεωρεί μάλλον υποκριτική τη στάση των Βρυξελλών, όταν πριν από λίγο καιρό η ίδρυση από την κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπαν ενός γραφείου προστασίας εθνικής κυριαρχίας, μιας υπηρεσίας που ελέγχει την αντιπολίτευση και ΜΚΟ, που χρηματοδοτούνται από ξένες χώρες, προκάλεσε σύγκρουση Ουγγαρίας – Κομισιόν.
Αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε. εκφράζουν σκεπτικισμό για το πλαίσιο των προτεινόμενων κανόνων και κυρίως για τη χρονική στιγμή.
Η διαφορετική αφετηρία των αντιδράσεων –που προκαλεί η εν λόγω πρόταση της Κομισιόν– δημιουργεί εύλογα ερωτήματα σε διάφορους διπλωματικούς κύκλους στις Βρυξέλλες για την «ταύτιση» Βερολίνου – Βουδαπέστης, όπως τουλάχιστον αποτυπώνεται σε δημοσίευμα των Financial Times, που αποκάλυψε χθες την υπόθεση αυτή.
Πάντως, το προσχέδιο της οδηγίας «των εναρμονισμένων κανόνων στην εσωτερική αγορά σχετικά με τη διαφάνεια της εκπροσώπησης συμφερόντων για λογαριασμό τρίτων χωρών» κατατέθηκε για πρώτη φορά τον περασμένο Δεκέμβριο, με στόχο να βελτιωθούν οι κανόνες διαφάνειας για την ξένη χρηματοδότηση ΜΚΟ και ομάδων λόμπινγκ, που επιχειρούν να εξυπηρετήσουν «συμφέροντα» εκ μέρους μη ευρωπαϊκών χωρών στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Αφορμή για την πρόταση στάθηκε το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς του Ευρωκοινοβουλίου, το Qatargate, όταν ευρωβουλευτές κατηγορήθηκαν το 2022 για δωροδοκία από χώρες του Κατάρ και του Μαρόκου.
Πρόσφατες αποκαλύψεις για ρωσική επιρροή στις ευρωεκλογές με εμπλοκή ευρωβουλευτών (σ.σ. από την ακροδεξιά ευρωομάδα) σε υποθέσεις κατασκοπείας θα λειτουργούσαν θετικά έναντι της πρότασης, αν δεν υπήρχαν αρκετά ερωτήματα διαφόρων κυβερνήσεων ως προς το πλαίσιό της, αλλά και την εναρμόνιση των υπηρεσιών που υπάρχουν ήδη σε κάποια κράτη-μέλη με σκοπό τον έλεγχο εισροής ξένου χρήματος σε οργανισμούς και κόμματα.
Η πλειονότητα κρατών-μελών αντιτάχθηκε μάλιστα στην αρχή της πλήρους εναρμόνισης προτείνοντας ελάχιστα κοινά πρότυπα, σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, ενώ τρεις χώρες εξέφρασαν επιφυλάξεις για τη δημιουργία κοινού συστήματος καταγραφής (σ.σ. μέσω διαδικτυακής πύλης). Αλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υπογράμμισαν τον κίνδυνο η πρόταση οδηγίας να οδηγήσει στον «στιγματισμό» των παρόχων αυτών των υπηρεσιών και των τρίτων χωρών που εκπροσωπούν, ενώ άλλα κράτη-μέλη επισήμαναν τη σημασία της πρότασης, υπογραμμίζοντας ωστόσο την ανάγκη περαιτέρω επεξεργασίας της, σχετικά με τον επιδιωκόμενο στόχο και την επίτευξή του. Κάποιες ευρωπαϊκές χώρες ζήτησαν, εξάλλου, περαιτέρω επικοινωνία σχετικά με το κριτήριο του ορισμού της δραστηριότητας επιρροής.
Από την πλευρά της, η Κομισιόν εκτιμά ότι η πρότασή της δεν στοχεύει στην επιβολή περιορισμών και απαγορεύσεων, αλλά στη δημιουργία κοινών κανόνων διαφάνειας, ώστε να γίνονται δημόσια γνωστές εντός της Ε.Ε. πληροφορίες τέτοιου είδους δραστηριοτήτων. Παρ’ όλα αυτά η πρόταση οδηγίας, σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, δεν περνάει –όπως φαίνεται– με την απαιτούμενη δηλαδή ειδική πλειοψηφία και παραπέμπεται για περαιτέρω επεξεργασία στην επόμενη Κομισιόν.
