Υπάρχει ένα αλάνθαστο σημάδι αναμπουμπούλας στη Βρετανία: ο Νάιτζελ Φάρατζ. Ξέρεις ότι θα εμφανιστεί όταν τα πράγματα είναι ανεξέλεγκτα. Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα έλεγε ότι δεν θα είναι υποψήφιος. Δέκα ημέρες προεκλογικής περιόδου ήταν αρκετές για να αντιληφθεί ότι το χάος που επικρατεί στη Δεξιά τού προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ώστε να ρίξει την όγδοη ζαριά του και να βγει, επιτέλους, βουλευτής.
Μέσα σε λίγες ώρες, το χρώμα της προεκλογικής εκστρατείας άλλαξε. Ενα μιλκσέικ προσγειώθηκε στον Φάρατζ, το παραδοσιακό πια για εκείνον βάπτισμα στο μπούγιο της προεκλογικής εκστρατείας (είχε συμβεί και το 2019). Λίγες ώρες αργότερα, ήρθε και ένα δημοσκοπικό μιλκσέικ στον Ρίσι Σούνακ: η άφιξη του Φάρατζ σημαίνει ότι το κόμμα του (Reform) μπορεί πλέον να έρθει δεύτερο σε ψήφους, αφήνοντας τρίτους τους Συντηρητικούς. Η συζήτηση για το αν ο Φάρατζ μπορεί να γίνει μια μέρα αρχηγός των Τόρις αναθερμάνθηκε.
Ο Φάρατζ διάλεξε για την ανακοίνωσή του την ημέρα που ο Σούνακ έκανε προεκλογική καμπάνια για να κρατήσει το Χένλεϊ, έδρα που ψηφίζει Συντηρητικούς εδώ και 114 χρόνια. Οσο ο πρωθυπουργός μιλούσε σε ψηφοφόρους δίπλα στον Τάμεση, ένα πλοιάριο περνούσε συμπτωματικά και βασανιστικά αργά πίσω του, με χαρούμενους Φιλελεύθερους Δημοκράτες να του κουνάνε σημαιάκια. Το κωμικό στιγμιότυπο, ένα ακόμη με πρωταγωνιστή τον Σούνακ, έγινε αμέσως viral. Μπορείς να δεις τις δημοσκοπήσεις και να βγάλεις τα συμπεράσματά σου για το ποιος θα κερδίσει τις εκλογές, αλλά μερικές φορές είναι τα μικρά στιγμιότυπα που μεταφέρουν αλάνθαστα το κλίμα.
Υπάρχει παντού μια ανοιχτή, απενοχοποιημένη απαξίωση του Σούνακ από τους ίδιους τους Συντηρητικούς. Τη Δευτέρα, για παράδειγμα, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι θα αλλάξει τον νόμο περί ισότητας, ώστε το φύλο να ορίζεται μόνο ως βιολογικό. «Εμείς ξέρουμε τι είναι γυναίκα. Ο Κιρ Στάρμερ όχι», έγραψαν αμέσως οι Τόρις στον επίσημο λογαριασμό τους στο Χ. Λίγο αργότερα, ο υποψήφιος Συντηρητικός βουλευτής Ελιοτ Κόλμπερν (Καρσάλτον, νότιο Λονδίνο) αναπαρήγαγε το tweet, με ένα emoji να καλύπτει με την παλάμη το μάτι του, και το εξής σχόλιο για το κόμμα: «Πάλι τα ίδια, και αναρωτιόμουν πόση ώρα θα άντεχαν».
Στο περιοδικό Spectator, ο πρώην Συντηρητικός βουλευτής Νικ Μπόουλς (Στάμφορντ, ανατολικά Μίντλαντς) έγραψε ότι είναι ώρα οι Βρετανοί να ψηφίσουν Εργατικούς. «Εχω ζήσει πολλούς πολιτικούς από πολύ κοντά και είναι ξεκάθαρο ότι στην κορυφή του Εργατικού Κόμματος βρίσκονται άνθρωποι σοβαροί, ικανοί και ακέραιοι. Με χαρά θα τους εμπιστευθώ για τα επόμενα πέντε χρόνια». Μεγαλύτερη σημασία δεν έχει τι λέει ένας πρώην βουλευτής του κόμματος, αλλά η εικονογράφηση του ιστορικού δεξιού περιοδικού. Εχουν βάλει τη σκιώδη υπουργό Εσωτερικών Ιβέτ Κούπερ, μία από τις πιο σοβαρές πολιτικούς της Βρετανίας, να τραβάει σέλφι με φόντο την αφίσα του Στάρμερ. Σαν η εικονογράφηση να επικυρώνει τον ισχυρισμό του βουλευτή ότι οι σοβαροί βρίσκονται απέναντι.
Υπάρχει ακόμη και Συντηρητικός βουλευτής που κατεβαίνει με τα χρώματα και τα λογότυπα των Εργατικών, για να εκμεταλλευθεί το μομέντουμ τους. Ο Ρόμπερτ Λάργκαν (Χάι Πικ, στη βόρεια Αγγλία) έχει βάλει κόκκινα χρώματα στο προφίλ του, το όνομα των Labour να δεσπόζει, και το σύνθημα: «Εργατικοί για Λάργκαν». Υποτίθεται ότι ο βουλευτής αναφέρεται στους Εργατικούς ψηφοφόρους της εκλογικής του περιφέρειας, που δήθεν τον εμπιστεύονται. Εύκολα όμως το διαβάζεις ως «Λάργκαν για Εργατικούς», σε σημείο που η αστυνομία άρχισε να διερευνά πιθανή παραπλάνηση του εκλογικού σώματος.
Οταν μιλάς με μετριοπαθείς δεξιούς πολιτικούς ή ψηφοφόρους, διαπιστώνεις ότι θέλουν δύο πράγματα: Πρώτον, να αποστασιοποιηθούν από το σημερινό κόμμα (τον αδέξιο Σούνακ, τους ακραιφνείς α λα Λιζ Τρας ή τους ασυνάρτητους τύπου Μπόρις). Δεύτερον, να τελειώνουν με τις εκλογές ώστε να κάνουν μια επανεκκίνηση. «Τις εκλογές τις κερδίζεις πάντα από το Κέντρο», δήλωσε την Τετάρτη ο υπουργός Οικονομικών Τζέρεμι Χαντ, προειδοποιώντας τον Σούνακ ότι η απάντηση στον Φάρατζ δεν είναι να γίνεις Φάρατζ ο ίδιος.
Οχι ότι ο Σούνακ έχει και πολλές επιλογές πλέον. Το πραγματικό διακύβευμα στις εκλογές είναι το εύρος της πλειοψηφίας του Στάρμερ, αν δηλαδή θα έχουμε μια πρωτοφανή συντριβή για τους Τόρις. Από την περασμένη Παρασκευή, οι δημοσκοπήσεις έχουν αρχίσει να δείχνουν τους Εργατικούς να πλησιάζουν τις 450 και 500 από τις 650 έδρες, αριθμοί πρωτοφανείς στη μεταπολεμική Βρετανία. Υπάρχει και το ενδεχόμενο μιας χλιαρής πλειοψηφίας, που θα στιγματίσει τον Στάρμερ ως κατώτερο μιας περίστασης που σπάνια είχε υπάρξει τόσο συντριπτικά επωφελής για το κόμμα του. Με τον Φάρατζ πια στο κόλπο, το δεύτερο σενάριο φαίνεται, πάντως, ακόμη πιο μακρινό.
* Ο κ. Θύμιος Τζάλλας είναι δημοσιογράφος και ζει στο Λονδίνο. Εχει εργαστεί σε think tanks και στη βρετανική Βουλή.
