Ποιος θα είναι ο κερδισμένος και ποιος ο χαμένος των ευρωεκλογών; Τι απασχολεί τους Ευρωπαίους και ποιες αλλαγές θα δούμε στην πολιτική της Ε.Ε.; Η «Κ» αναλύει το περίγραμμα της 9ης Ιουνίου με την αρωγή της ανώτερης συνεργάτιδας Πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων – ECFR, Σούζι Ντένισον.
Η Ακροδεξιά θα βγει ενισχυμένη, αλλά η Κεντροδεξιά θα είναι η μεγαλύτερη δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο – Γιατί «πέφτει στο τραπέζι» για ευρωπαϊκά όργανα το όνομα του Μητσοτάκη.
– Πώς θα ψηφίσουν αυτή τη φορά οι Ευρωπαίοι; Ποια είναι τα κριτήρια;
– Με δύο πολέμους να βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη στη γειτονιά τους, η ασφάλεια είναι πολύ ψηλά στο μυαλό τους. Εχει εδραιωθεί στη συνείδηση των ψηφοφόρων ότι η Ευρώπη χρειάζεται να επενδύσει περισσότερο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, εν μέσω των αμφιβολιών ότι μπορεί να βασίζεται στις εγγυήσεις ασφάλειας των ΗΠΑ, λόγω της προοπτικής να επιστρέψει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Το άλλο στοιχείο είναι ασφαλώς η οικονομία. Στις έρευνές μας, ιδίως στον Νότο, η κρίση του κόστους διαβίωσης παραμένει ως κορυφαία προτεραιότητα πάνω από άλλα ζητήματα. Υπάρχει πλέον μια ισχυρή διασύνδεση της διαχείρισης των προκλήσεων και της οικονομικής τους διάστασης. Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για το πώς θα κατανεμηθούν τα κόστη.
– Το μεταναστευτικό; Δεν υπάρχει στο ραντάρ των ερευνών;
– Είναι σίγουρα εκεί, όχι όμως στον βαθμό που επιχειρούν να το παρουσιάσουν τα κόμματα της Aκροδεξιάς. Το μεταναστευτικό εμφανίζεται κυρίαρχο ζήτημα μόνο στη Γερμανία. Προφανώς αποτελεί σημαντικό θέμα και για τις υπόλοιπες χώρες, όμως σε αυτές τις ευρωεκλογές δεν δείχνει να είναι καθοριστικός παράγοντας, σε αντίθεση με την άμυνα και την οικονομία.
– Πού οφείλεται η διαφαινόμενη άνοδος της άκρας ή λαϊκιστικής Δεξιάς; Θα τη δούμε σε βαθμό που θα επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων στην Ε.Ε.; Ή θα είναι περισσότερο ένα μήνυμα προς μια πιο συντηρητική κατεύθυνση;
– Προβλέπουμε ότι σε αυτές τις ευρωεκλογές η άκρα Δεξιά θα μπορούσε να αναδειχθεί πρώτη δύναμη σε 9 κράτη-μέλη, και δεύτερη ή τρίτη σε ακόμη 9 κράτη-μέλη. Επομένως, σε 18 κράτη-μέλη θα μπορούσε να είναι ο νικητής ή ένας από τους νικητές. Η παράταξη ID Group θα αναδειχθεί πιθανώς στην τρίτη μεγαλύτερη δύναμη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – στις τελευταίες δημοσκοπήσεις τοποθετείται πάνω από την παράταξη των φιλελεύθερων κομμάτων. Επομένως, θα έχει επιρροή. Ωστόσο αθροίζοντας τις δυνάμεις τους, τα κεντρώα κόμματα θα μπορούν ακόμη να σχηματίζουν πλειοψηφίες σε πολλά θέματα. Ομως, σε τοπικό επίπεδο, πολλές κυβερνήσεις θα περιοριστούν ως προς τη δυνατότητα να υιοθετήσουν πιο προοδευτικές θέσεις, λόγω της ανόδου της άκρας Δεξιάς. Ακόμη περισσότερο θα δούμε τον χώρο ως έναν διαπραγματευτικό εταίρο. Θα υπάρξουν κεντρώες δυνάμεις οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις θα αναγκαστούν να δουλέψουν μαζί με την άκρα Δεξιά για να προχωρήσουν κάποιες πολιτικές. Μία άλλη παράμετρος η οποία συσχετίζεται είναι η αυξανόμενη ικανότητα αντίστοιχων πολιτικών δυνάμεων να νομιμοποιούνται ως αξιόπιστοι εταίροι μέσα από την αλληλεπίδραση με τα κεντρώα κόμματα –βλ. κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι– ιδίως όταν υπάρχουν ακόμη πιο εξτρεμιστικές δυνάμεις στο κάδρο.
– Στον αντίποδα, αναμένεται να χάσουν ψήφους η Κεντροαριστερά και οι Πράσινοι. Είναι η άλλη όψη του νομίσματος;
– Πράγματι. Οι Πράσινοι κατάφεραν να βάλουν την κλιματική κρίση στο επίκεντρο της πολιτικής των υπόλοιπων κομμάτων, τα οποία και οικειοποιήθηκαν το θέμα. Ωστόσο δεν έκαναν αρκετά για να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι η ατζέντα τους δεν εξαντλείται στο κλίμα και πως είναι σε θέση να συνεργαστούν και σε άλλα ζητήματα. Πλέον, η συζήτηση δεν αφορά το αν θα αναληφθεί δράση για το κλίμα αλλά το πώς θα μοιραστούν τα κόστη με δίκαιο τρόπο. Σε ό,τι αφορά την Κεντροαριστερά, έχει χάσει δυνάμεις από τη μία προς τους φιλελεύθερους, από την άλλη προς την άκρα Αριστερά. Δεν έχει καταφέρει να βρει ένα αφήγημα για την κοινωνική Ευρώπη που θα αντηχεί επιτυχώς τις ανησυχίες των ψηφοφόρων. Πάντως, στις τελευταίες έρευνες, εμφανίζεται να τα πηγαίνει ελαφρώς καλύτερα σε σχέση με τις προβλέψεις των προηγούμενων μηνών.
– Η Κεντροδεξιά; Κερδίζει ή χάνει δυνάμεις;
– Φαίνεται πως θα βγει ενδυναμωμένη μέσα από αυτές τις εκλογές, υπό την έννοια ότι αναμένεται να πετύχει περίπου τις επιδόσεις του 2019 βλέποντας τα άλλα κόμματα να χάνουν δυνάμεις δεξιά και αριστερά. Θα αποτελέσει έτσι ακόμα μία φορά τη βάση για οποιαδήποτε μορφή συνεργασίας ως η μεγαλύτερη δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο. Θα ορίσει την ατζέντα και στην επόμενη θητεία του. Και υπάρχει μια ισχυρή πιθανότητα να διατηρήσει την προεδρία της Κομισιόν με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία δείχνει να πατάει σχετικά καλά στα πόδια της, διαχειριζόμενη τις ισορροπίες στο εσωτερικό του ΕΛΚ και επανεστιάζοντας την ατζέντα στην ανταγωνιστικότητα και την ασφάλεια.
– Αν επιβεβαιωθούν οι προεκλογικές εκτιμήσεις, τι πολιτικές θα δούμε από την Ε.Ε.;
– Θα δούμε συνέχιση της στήριξης στην Ουκρανία αλλά και εστίαση στη διεύρυνση της Ενωσης, ένα θέμα το οποίο αναμένεται να αποτελέσει πηγή εντάσεων. Μεγαλύτερη έμφαση στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας και στροφή προς τα μέσα, δηλαδή λιγότερη εστίαση στις επενδύσεις στο εξωτερικό. Επίσης, επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση. Αλλά η πράσινη ατζέντα θα είναι λιγότερο έντονη απ’ ό,τι την είδαμε τα τελευταία χρόνια.
– Κάποια στιγμή, η Ε.Ε. είχε πρόβλημα να πείσει για τη χρησιμότητά της. Σήμερα;
– Αυτή είναι μια μεγάλη αλήθεια και σήμερα βλέπουμε την αντιστροφή της. Προς στιγμήν, οι Ευρωπαίοι ξέχασαν ότι η Ε.Ε. ήταν ένα project, πριν απ’ όλα, για την ειρήνη. Τώρα όμως έχουμε ξανά πόλεμο στην Ευρώπη και ο κόσμος διαπιστώνει ότι η Ενωση μπορεί ξανά να παίξει αποτελεσματικό ρόλο, ενώνοντας κυβερνήσεις για να παράσχουν στρατιωτική βοήθεια ή να επιβάλλουν κυρώσεις.
– Τι συμπεράσματα εξάγει κανείς από την εμπειρία του Brexit; Θεωρείται επιτυχημένο ή αποτυχημένο παράδειγμα εξόδου από την Ε.Ε.; Γενικώς, τελειώσαμε με τα «exits»;
– Νομίζω ότι το Brexit θεωρείται πλέον παγκοσμίως ένα αποτυχημένο παράδειγμα εξόδου. Ομως εξακολουθούν να υπάρχουν ευρωσκεπτικιστικά κόμματα και ηγέτες –βλ. Βίκτορ Ορμπαν– που κατηγορούν τις Βρυξέλλες για όλα τα προβλήματα. Αλλά έχουν αναμορφώσει τη στρατηγική τους, λέγοντας τώρα ότι θέλουν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Ε.Ε. Αποφεύγουν να μιλήσουν για έξοδο λόγω των κινδύνων τους οποίους αποδεδειγμένα ενέχει μια τέτοια επιλογή. Το βλέπουμε και στην περίπτωση της Ολλανδίας (σ.σ. μετά την εκλογή του ευρωσκεπτικιστή Γκέερτ Βίλντερς).
– Μιλώντας για τις ευρωεκλογές, τι έχετε να παρατηρήσετε για την περίπτωση της Ελλάδας;
– Στην περίπτωση της Ελλάδας, είναι ευδιάκριτος ο αντίκτυπος των διαδοχικών κρίσεων. Η χώρα έχει πλέον έναν αυξανόμενο ρόλο στις συζητήσεις γύρω από την Ευρώπη και άλλωστε ένα από τα ονόματα που ακούγονται συχνά για τις θέσεις στα ευρωπαϊκά όργανα είναι αυτό του Κυριάκου Μητσοτάκη.
– Επειδή αντιμετωπίσαμε τα περισσότερα είδη κρίσεων και τελικά επιβιώσαμε;
– Κάπως έτσι.
