ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. «Αφετηρία» για τα πρόσωπα που θα ηγηθούν στον νέο πενταετή θεσμικό κύκλο της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποτελεί η επόμενη μέρα των ευρωεκλογών, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να βρίσκεται θεωρητικά σε πλεονεκτική θέση «εκκίνησης» για την επανεκλογή της στην προεδρία της Κομισιόν, μετά την «πρωτιά» που εξασφάλισε το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και την κατάκτηση 186 εδρών από τις 720 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ομως, επειδή η πολιτική δεν είναι μόνο αριθμοί, η διαδικασία μάλλον είναι πιο περίπλοκη. Για να ανοίξει ο δρόμος προς μια δεύτερη θητεία, η 65χρονη Γερμανίδα θα πρέπει να πείσει και να αποδείξει ότι την αξίζει.
Πρώτο «βήμα» θα αποτελέσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου χρειάζεται την αποδοχή της πλειοψηφίας των 27 ηγετών. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν σε άτυπο δείπνο στις 17 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, αλλά και στο προγραμματισμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 27-28 Ιουνίου, ενώ θα έχουν προηγηθεί άτυπες διαβουλεύσεις στο περιθώριο της συνόδου των ηγετών του G7 (13-15 Ιουνίου) στην Ιταλία.
Διόλου τυχαία η Φον ντερ Λάιεν βρέθηκε χθες στο Βερολίνο για συνάντηση με τον αρχηγό του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Φρίντριχ Μερτς, προκειμένου να συναποφασίσουν τη στρατηγική της, ενώ ακολούθησε το απόγευμα τηλεδιάσκεψη με τη συμμετοχή του προέδρου του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ και των κεντροδεξιών αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων.
Προτεραιότητες
Στο Βερολίνο, πάντως, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επανέλαβε αυτό που υπογράμμισε το βράδυ των εκλογών, ότι δηλαδή προτεραιότητά της είναι η «συμμαχία» με σοσιαλιστές και φιλελεύθερους. «Σε όλη την προεκλογική μου εκστρατεία, εργάστηκα εντατικά για να χτίσω μια ευρεία και αποτελεσματική πλειοψηφία φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων. Γι’ αυτό, θα προσεγγίσουμε τώρα τις βασικές πολιτικές οικογένειες με τις οποίες συνεργαστήκαμε στην τελευταία πενταετία. Αυτές είναι οι S&D και το Renew», τόνισε η Φον ντερ Λάιεν, που συναποφάσισε με τον Φρίντριχ Μερτς τον αποκλεισμό των Πρασίνων, παρά τις 53 έδρες που συγκεντρώνουν, σύμφωνα με τα τελευταία αποτελέσματα.
Οι μεγαλύτεροι εν δυνάμει εταίροι της –ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν– είναι οι μεγάλοι «ηττημένοι» των ευρωεκλογών.
Στη δύσκολη «εξίσωση» της επανεκλογής της, ωστόσο, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και ότι οι μεγαλύτεροι εν δυνάμει εταίροι της –ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν– είναι οι μεγάλοι «ηττημένοι» των ευρωεκλογών. Κάποιοι αναλυτές εκτιμούν ότι ενδεχομένως ο Μακρόν να «σπρώξει» τη διαδικασία επιλογής των νέων προσώπων της Ε.Ε. για μετά τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, ενδεχομένως το φθινόπωρο.
Πρόκειται για σενάριο που «ξορκίζει» το ΕΛΚ, ο πρόεδρός του Μάνφρεντ Βέμπερ, αλλά και η πλειοψηφία των «27». Στελέχη του ΕΛΚ ανέφεραν χθες στην «Κ» ότι βασική επιδίωξη των Ευρωπαίων ηγετών είναι να αποφευχθεί το πολιτικό «κενό» εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, του εμπορικού «πολέμου» με την Κίνα και της πιθανής επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, τον Νοέμβριο.
Οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι πιθανή προκαταρκτική συμφωνία την επόμενη εβδομάδα, στις 17 Ιουνίου και για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που πιθανότατα θα είναι ο Πορτογάλος σοσιαλιστής πρώην πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα.
Εάν λάβει το πράσινο φως από τους «27», η Φον ντερ Λάιεν προχωράει στο επόμενο «βήμα», το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η ψηφοφορία μπορεί να διεξαχθεί στην πρώτη ολομέλεια (16-19 Ιουλίου) στο Στρασβούργο ή τον Σεπτέμβριο, εάν αυτό αποφασίσει το νέο προεδρείο του Ευρωκοινοβουλίου. Εως τότε η ίδια θα παρακολουθεί στενά την τελική συγκρότηση των ευρωομάδων, καθώς μπορεί να ενισχυθούν με την πρόσθεση νέων κομμάτων ή και να αποδυναμωθούν με αποκλεισμό άλλων. Οι νέες ευρωομάδες αναμένεται να συγκροτηθούν από 18 Ιουνίου έως και 3 Ιουλίου, όταν θα πραγματοποιηθούν ξεχωριστά οι προγραμματισμένες συναντήσεις τους, με πρώτη εκείνη του ΕΛΚ, ακολουθούμενη από εκείνη των Πρασίνων, των Σοσιαλιστών (που βάσει των τελευταίων στοιχείων συγκεντρώνουν 134 έδρες), της Αριστεράς (36 έδρες), του Renew (79 έδρες), των συντηρητικών και μεταρρυθμιστών του ECR (73 έδρες) και τελευταίας της ακροδεξιάς ταυτότητας και δημοκρατίας ID (58 έδρες).
Πρόκληση η πλειοψηφία
Θεωρητικά η Φον ντερ Λάιεν θα μπορούσε να βασιστεί στην πλειοψηφία των τριών εν δυνάμει εταίρων (ΕΛΚ, Σοσιαλιστές και Φιλελεύθεροι) που συνολικά συγκεντρώνουν σήμερα 400 έδρες, πολύ περισσότερες από τις 361 ψήφους που χρειάζεται για να επανεκλεγεί. Παρ’ όλα αυτά «η επίτευξη πλειοψηφίας στο Ευρωκοινοβούλιο παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για τη Φον ντερ Λάιεν», τονίζει χθεσινό σημείωμα του Eurasia Group. Με δεδομένο ότι η ψήφος είναι μυστική, κάποια μέλη ακόμα και του ΕΛΚ –όπως οι Γάλλοι Ρεπουμπλικανοί (LR) που έχουν ταχθεί εναντίον της υποψηφιότητάς της– ενδεχομένως να μην τη στηρίξουν.
Το Eurasia Group υπολογίζει ότι «υπάρχει κίνδυνος απώλειας έως και 30%, λόγω πιθανών αποστασιών». Τα επόμενα «βήματα» της Γερμανίδας πρέπει να χαραχθούν με προσοχή και διπλωματία, καθώς δεν θέλει να χάσει τη στήριξη εκείνων που επέλεξε ως «εταίρους», αλλά και να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν περισσότερες ψήφους από άλλα μεμονωμένα ή και μη εγγεγραμμένα κόμματα, που «κουμπώνουν» στα τρία κριτήριά της: υπέρ της Ευρώπης, της Ουκρανίας και του κράτους δικαίου.
