Εξι φορτηγά γεμάτα με στρατιώτες και αστυνομικούς έφτασε μέσα στη νύχτα έξω από ένα σπίτι στο Γκουαγιακίλ του Ισημερινού. Η πόρτα του σπιτιού έγραφε πως «ενοικιάζεται» και τα φώτα ήταν σβηστά. Ωστόσο, δεν πτοήθηκαν από το φαινομενικά άδειο σπίτι καθώς υπήρχαν πληροφορίες ότι μέσα βρίσκονταν ένοπλα μέλη συμμορίας.
Αμέσως ξεκίνησαν να σπάνε τις πόρτες με κλωτσιές, λοστούς και ατσάλινους πολιορκητικούς κριούς. Ξαφνικά ένα άτομο πήδηξε από ένα παράθυρο του δεύτερου ορόφου και άρχισε να τρέχει σε μια σκεπή. Μόλις μπήκαν οι δυνάμεις ασφαλείας στο σπίτι, είδαν δύο άτομα να πέφτουν στο πάτωμα. Οι αρχές άρχισαν αστραπιαία να σπάνε ότι έβρισκαν αναζητώντας κρυμμένα όπλα και ναρκωτικά. «Πού είναι το τουφέκι;», φώναξε ένας στρατιώτης. Λίγα λεπτά αργότερα, ένα όπλο βρέθηκε κρυμμένο μέσα στο υπνοδωμάτιο ενός παιδιού, μαζί με ένα πιστόλι και ένα άλλο αμερικανικό υποπολυβόλο Mac-10. Το παιδί, ένα κοριτσάκι, βρέθηκε να κάθεται στο τραπέζι της κουζίνας με τη μητέρα του.
Οι σκηνές αυτές εκτυλίχθηκαν τον Ιανουάριο, λίγες ώρες αφότου ο πρόεδρος του Ισημερινού, Ντανιέλ Νομπόα, ξεκίνησε «πόλεμο» με τα καρτέλ προκειμένου να μη γίνει η χώρα του, όπως είπε, «ναρκοκράτος». Οι δύο τελικά συλληφθέντες στο προαναφερθέν συμβάν φέρονται να ήταν μέλη της οργάνωσης Los Águilas (οι Αετοί), μιας από τις 22 συμμορίες και ομάδες οργανωμένου εγκλήματος που ο πρόεδρος Νομπόα κήρυξε τον ναρκο-πόλεμό του.
Η έφοδος στο σπίτι αυτό της Γκουαγιακίλ αποτελεί ένα συχνό θέαμα για όσους ζουν στη Λατινική Αμερική, από την Τιχουάνα, στα σύνορα Μεξικού-ΗΠΑ, έως το Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου ο πόλεμος κατά των καρτέλ ναρκωτικών μαίνεται εδώ και δεκαετίες. Οι σκηνές όμως αυτές συνδέονται άμεσα και με την Ευρώπη καθώς η αυξανόμενη ζήτηση κοκαΐνης από τη Νότια Αμερική έχει συμβάλει στο να μετατραπούν πόλεις όπως η Γκουαγιακίλ πεδία μάχης.
Από τα λιμάνια του Ισημερινού, στην Ευρώπη
Ο Ισημερινός δεν αποτελεί χώρα παραγωγό κοκαΐνης. Η παραγωγή τελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου σε τρία άλλα κράτη της Νότιας Αμερικής: την Κολομβία, το Περού και τη Βολιβία. Ωστόσο, τα τελευταία πέντε χρόνια, τα πολυσύχναστα λιμάνια του Ισημερινού στον Ειρηνικό έχουν γίνει ένας κόμβος εμπορευματοκιβωτίων γεμάτων κοκαΐνη που μεταφέρονται λαθραία στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Μπομπ βαν ντεν Μπέργκε, επικεφαλής της ομάδας επιβατών και εμπορευμάτων στο Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Εγκλημα, αναφέρει ότι οι άνθρωποι στην Ευρώπη πρέπει να συνειδητοποιήσουν τον πόνο που προκαλούν στην άλλη πλευρά του πλανήτη: «Εάν κάποιος καταναλώνει ένα γραμμάριο κοκαΐνης [θα πρέπει να] γνωρίζει ότι αυτό δεν έχει καταλήξει έτσι απλά στην αγορά. Υπάρχει μια ιστορία πίσω από αυτό – η οποία δεν είναι και πολύ ωραία. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι μια αρκετά αιματηρή ιστορία».
Σύμφωνα με τον ίδιο, από τους 220 τόνους κοκαΐνης που κατασχέθηκαν πέρυσι από τις αρχές στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, το 84% προοριζόταν για την Ευρώπη. Το 37% αυτής της ποσότητας κατασχέθηκε στα λιμάνια του Ισημερινού.
Περίπου 45 τόνοι κατευθύνονταν στο λιμάνι της Αμβέρσας, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει γίνει η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα του λαθρεμπορίου κοκαΐνης, ενώ 40,5 τόνοι κατευθύνονταν στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, 38,5 τόνοι στο Αμβούργο της Γερμανίας και 34 τόνοι στη Βαλένθια της Ισπανίας. «Αυτά είναι τα τέσσερα κυριότερα λιμάνια», λέει ο Βαν ντεν Μπέργκε, ο οποίος έχει υπάρξει στο παρελθόν αστυνομικός στο Βέλγιο και τώρα εκπαιδεύει αστυνομικούς και τελωνειακούς υπαλλήλους για να εντοπίζουν «φορτία υψηλού κινδύνου».
Η αυξανόμενη κατανάλωση κοκαΐνης στην Ευρώπη έχει προκαλέσει σειρά βίαιων περιστατικών σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις-λιμάνια όπου φτάνουν παράνομα φορτία με ναρκωτικά. Ενδεικτικά, τα τελευταία πέντε χρόνια στην Αμβέρσα, όπου πέρυσι κατασχέθηκαν στο λιμάνι 116 τόνοι κοκαΐνης, έχουν σημειωθεί πυροβολισμοί και βομβιστικές επιθέσεις από ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος οι οποίες ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τον «έλεγχο» του λιμανιού.
Μόλις πρόσφατα, εν μέσω αυξανόμενης ανησυχίας για τις επιπτώσεις του οργανωμένου εγκλήματος σε ευρωπαϊκό έδαφος, οι δήμαρχοι της Αμβέρσας, του Αμβούργου και του Ρότερνταμ ταξίδεψαν μαζί στην πρωτεύουσα του Ισημερινού, το Κίτο, για να συζητήσουν την καταπολέμηση του εγκλήματος που σχετίζεται με τα ναρκωτικά. «Το πρόβλημά σας είναι και δικό μας πρόβλημα», δήλωσε από το Κίτο ο δήμαρχος της Αμβέρσας.
Μάχη για τις «λεωφόρους» της διακίνησης
Και μπορεί να θίγεται η αύξηση της βίας σε λιμάνια της Ευρώπης, αλλά η κατάσταση στους δρόμους του Γκουαγιακίλ στον Ισημερινό είναι αναμφισβήτητα σε πολύ πιο τραγική κατάσταση. Συμμορίες, όπως οι Los Águilas, μάχονται συνεχώς για τον έλεγχο των «οδών» του λαθρεμπορίου. Ως αποτέλεσμα, τα τελευταία χρόνια δεν περνάει σχεδόν ούτε μια μέρα χωρίς να υπάρχει πτώμα στους δρόμους της πόλης από συμπλοκή.
Ο Γλάλντις Γκονζάλες, εμπειρογνώμονας της International Crisis Group, εκτιμά ότι η εξαιρετικά στρατηγική θέση του Γκουαγιακίλ και οι μακροχρόνιοι εμπορικοί δεσμοί με την Ευρώπη, έχουν θέσει τη λατινοαμερικάνικη αυτή πόλη στο «μάτι» του κυκλώνα. Τουλάχιστον έξι εγκληματικές ομάδες μάχονται τα τελευταία χρόνια στους δρόμους του Γκουαγιακίλ προκειμένου να έχουν πρόσβαση και έλεγχο στα λιμάνια. Από αυτά, φεύγουν τεράστια φορτία με μπανάνες για την Ευρώπη που συχνά κρύβουν και μεγάλες ποσότητες κοκαΐνης.
Αυτή η στρατηγική θέση της περιοχής έχει επίσης τραβήξει την προσοχή δύο πολύ ισχυρών καρτέλ του Μεξικού: της Σιναλόα και του καρτέλ της Νέας Γενιάς του Χαλίσκο. Τα καρτέλ αυτά έχουν συμμαχήσει με εγκληματικές ομάδες του Ισημερινού και δι’ αντιπροσώπων μάχονται στους δρόμους μεγάλων πόλεων της χώρας, όπως το Γκουαγιακίλ.
Το καρτέλ της Σιναλόα φέρεται να έχει συμμαχήσει με μια οργάνωση του Ισημερινού που ονομάζεται Los Choneros, ενώ το καρτέλ του Χαλίσκο με την τοπική οργάνωση Los Lobos (Οι Λύκοι). Τον περασμένο Απρίλιο, ο πρόεδρος Νομπόα κατονόμασε τον επικεφαλής του καρτέλ Σιναλόα ως έναν από τους κορυφαίους στρατιωτικούς στόχους του αγώνα της χώρας κατά των «ναρκοτρομοκρατών».
Σύμφωνα με τον Γκονζάλες, ακόμα δεν έχει καταστεί σαφές το πώς θα αντιδράσουν τα μεξικανικά καρτέλ απέναντι στην πρωτοφανή καταστολή που έχει εξαπολύσει ο Νομπόα. Με βάση τα κυβερνητικά στοιχεία, από το ξεκίνημα του σχεδίου Phoenix, τον περασμένο Ιανουάριο, έχουν συλληφθεί περισσότεροι από 18.000 άνθρωποι και έχουν κατασχεθεί σχεδόν 5.000 όπλα. «Δεν ξέρουμε αν αυτές οι μεξικανικά καρτέλ θα εξακολουθήσουν να θέλουν να εμπλέκονται [με τους συμμάχους τους στον Ισημερινό]», εκτιμά ο Γκονζάλες.
Προς το παρόν πάντως η αιματοχυσία στους δρόμους συνεχίζεται παρά την κρατική καταστολή. Μετά από μια ανάπαυλα μερικών εβδομάδων αφότου ο Νομπόα κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη χώρα, υπήρξε και πάλι αύξηση της βίας με δεκάδες δολοφονίες κατά τη διάρκεια του καθολικού Πάσχα. Μεταξύ αυτών, ένα μακελειό με 10 νεκρούς σε αγώνα βόλεϊ στο Γκουαγιακίλ.
Με πληροφορίες από Guardian
