Από τη Γερμανία και τη Γαλλία μέχρι την Πολωνία και την Ισπανία, η Ακροδεξιά έκανε σαρωτική εμφάνιση μεταξύ των νέων ψηφοφόρων στις ευρωεκλογές της περασμένης εβδομάδας. Μια ανήσυχη γενιά, που μεγάλωσε σε μια εποχή αλλεπάλληλων οικονομικών και κοινωνικών κρίσεων, ψάχνει απαντήσεις σε υπαρξιακά ερωτήματα και, όταν ψηφίζει, επιλέγει πρόσωπα που τις περισσότερες φορές δεν εντάσσονται στην «παραδοσιακή» πολιτική παράδοση.
Με την επικράτηση, δε, πλατφορμών, όπως το YouTube και το TikTok, ως κατεξοχήν μέσων ενημέρωσης (ένα σημαντικό ποσοστό των νέων δεν βλέπει ποτέ τηλεόραση, ούτε διαβάζει Τύπο), η «μάχη» για την ψήφο τους δίνεται πλέον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί άλλωστε η εκλογή του 25 Fidias (Παναγιώτου) στην Κύπρο, ενός νεαρού με μηδενική παρουσία στην πολιτική ζωής της χώρας και εξαιρετικά δημοφιλούς στα social media.
Οι νέοι ψηφοφόροι, που παραδοσιακά θεωρούνται πιο αριστεροί, πρωτοστάτησαν στο κίνημα υποστήριξης των οικολογικών και πράσινων κομμάτων στις ευρωεκλογές του 2019 κερδίζοντας το παρατσούκλι «Generation Greta» από τη νεαρή Σουηδή ακτιβίστρια για το κλίμα, Γκρέτα Τούνμπεργκ.
Πανδημία και Ουκρανία
Μετά την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την κρίση του κόστους ζωής που τον ακολούθησε, πολλοί έστρεψαν την υποστήριξή τους φέτος προς τα ακροδεξιά λαϊκιστικά κόμματα που εκμεταλλεύτηκαν τις ανησυχίες τους, τροφοδοτώντας τη συνολική άνοδό τους στις δημοσκοπήσεις και την αύξηση των εδρών τους στο Ευρωκοινοβούλιο. Πολλά από αυτά τα κόμματα αφουγκράστηκαν τον έντονο διάλογο που ξεκίνησε ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, ενώ σχεδόν όλα τρέφουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο φιλικά συναισθήματα για τον Βλαντιμίρ Πούτιν και το Κρεμλίνο.
Οι ηγέτες των συχνά νεόκοπων πατριωτικών – εθνικιστικών, αντικαθεστωτικών και νεοφασιστικών κινημάτων της Ευρώπης, που κατέχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνήθως καλύτερα από τους mainstream αντιπάλους τους στο Κέντρο και στην Αριστερά, καταφέρνουν να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους σαν τους μπροστάρηδες μιας ανατρεπτικής αντικουλτούρας μεταξύ μιας σημαντικής μερίδας των νέων.
Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι αυτά τα πρόσωπα στοχεύουν ιδιαίτερα σε νέους άνδρες που αισθάνονται ότι έχουν παραγκωνιστεί και λογοκρίνονται από ένα διαρκώς διογκούμενο woke κατεστημένο. Οτι δεν μπορούν πλέον να εκφραστούν ελεύθερα, να ασκήσουν κριτική απέναντι σε μειονοτικές ομάδες, «να κάνουν ένα αστείο» ή ακόμη και να φλερτάρουν.
«Eνας στους τρεις νέους άνδρες στη Γερμανία δεν είχε ποτέ φιλενάδα. Είσαι ένας από αυτούς;», ρωτούσε ο Μαξιμίλιαν Κρα, επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου της AfD, αγόρια στο TikTok, συνεχίζοντας με συμβουλές: «Μη βλέπετε πορνό, μην ψηφίζετε τους Πράσινους, βγείτε έξω στον καθαρό αέρα. Να έχετε αυτοπεποίθηση. Και πάνω απ’ όλα μην πιστεύεις ότι πρέπει να είσαι καλός και ήπιος. Οι πραγματικοί άνδρες στέκονται στην άκρα Δεξιά. Οι πραγματικοί άνδρες είναι πατριώτες. Αυτός είναι ο τρόπος για να βρεις κοπέλα!». Ο Κρα έχει μεγάλη επιτυχία στο TikTok με τα γυαλιστερά κοστούμια και το μαντίλι στο πέτο, συνδυάζοντας σαφείς εντολές με «χιουμοριστικές» αναφορές.
Οι αλλεπάλληλες κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις τους απομάκρυναν από τα κόμματα εξουσίας.
Ομως ο Κρα είναι κάτι περισσότερο από ένας απλός πολιτικός influencer του TikTok. Λίγο πριν από τις ευρωεκλογές δήλωσε στην ιταλική εφημερίδα La Repubblica ότι τα μέλη των γερμανικών SS κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν ήταν «όλα εγκληματίες», ενώ στο παρελθόν έχει κατηγορηθεί για δοσοληψίες με το Κρεμλίνο και διευκόλυνση κατασκοπείας. Οι δηλώσεις του οδήγησαν στη διαγραφή του από την AfD.
«Η Γερμανία δεν βαδίζει προς μια καλή κατεύθυνση και ήταν το μόνο κόμμα με ένα πραγματικά σαφές μήνυμα σχετικά με τη μετανάστευση», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters o 17χρονος Κριστόφ, μαθητής εμπορικής σχολής στο Βερολίνο, ο οποίος αρνήθηκε να δώσει το πλήρες όνομά του και ψήφισε την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Η υποστήριξη προς την AfD, που θέλει να περιορίσει τη μετανάστευση και προειδοποιεί σε δραματικούς τόνους ενάντια σε αυτό που αποκαλεί «ισλαμοποίηση της Γερμανίας», ήταν 11 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη μεταξύ των νέων κάτω των 25 ετών, σε σχέση με το τελικό 16%, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Infratest Dimap.
Το φαινόμενο AfD
Αυτή η μετατόπιση, η οποία βοήθησε την AfD να κατακτήσει την ιστορική δεύτερη θέση σε εθνικό επίπεδο, ήταν αξιοσημείωτη δεδομένου ότι η απόφαση της Γερμανίας να επιτρέψει για πρώτη φορά την ψήφο στους νέους 16-18 ετών αναμενόταν να ευνοήσει τα αριστερά κόμματα.
Παρότι η Ακροδεξιά δεν τα πήγε παντού καλά μεταξύ των νέων ψηφοφόρων –οι οποίοι αποτελούν μια σχετικά μικρή κατηγορία σε μια ήπειρο με γηράσκοντα πληθυσμό–, η τάση αυτή θα ανησυχήσει τα κυρίαρχα κόμματα, τα οποία αντιμετωπίζουν πρόωρες εκλογές αργότερα αυτόν τον μήνα στη Γαλλία και ομοσπονδιακές εκλογές το επόμενο έτος στη Γερμανία.
Μια πρόσφατη έρευνα στη νεολαία της Γερμανίας έδειξε ότι οι νέοι ανησυχούν όλο και περισσότερο για τον πληθωρισμό, την ακριβή στέγαση και τις κοινωνικές διαιρέσεις και λιγότερο για την κλιματική αλλαγή. Οι Πράσινοι κέρδισαν μόλις το 11% των ψήφων των νέων στις Ευρωεκλογές, ποσοστό μειωμένο κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες.
«Δεν υπάρχει πλέον η αίσθηση ότι αν απλώς δουλέψουν σκληρά, τότε το μέλλον θα είναι καλύτερο, και αυτό τους απογοητεύει και τους απομακρύνει από τα κόμματα εξουσίας», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας Σάιμον Σνέτσερ, σημειώνοντας ότι η άσχημη οικονομική κατάσταση που βιώνουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους τούς κάνει πιο δεκτικούς στην αντιμεταναστευτική ρητορική της AfD.
