Είναι επείγουσα η ανάγκη του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ να φανεί στους Βρετανούς ψηφοφόρους κανονικός, «ένας από εμάς». Και είναι θεαματική η αποτυχία του κάθε φορά που το επιχειρεί. Ο κόσμος ξέρει ότι ο Σούνακ ανήκει σε άλλη τάξη, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα. Ετσι κι αλλιώς, κανείς δεν θυμάται στη Βρετανία φτωχό πρωθυπουργό. Το πρόβλημα είναι ότι ο Σούνακ έχει πια καταχωρισθεί στη συλλογική συνείδηση ως βαθύπλουτος και, το σημαντικότερο, άβγαλτος στην κανονική ζωή.
Το 2020, ως υπουργός Οικονομικών, για να προβάλει την επανεκκίνηση της οικονομίας, διάλεξε να φωτογραφηθεί μπροστά από μία παμπ που ετοιμαζόταν να ανοίξει ξανά έπειτα από μήνες lockdown. «Δεν μπορώ να περιμένω να ανοίξει πάλι η παμπ, και ας μην πίνω καν!», τουίταρε ενθουσιασμένος ο Σούνακ κάτω από τη φωτογραφία του. Χαμογελαστός, προφίλ στην κάμερα, έτεινε τους σηκωμένους τους αντίχειρες στην πρόσοψη. Μόνο που δεν στεκόταν μπροστά σε παμπ, αλλά σε κατάστημα ηλεκτρικών ειδών. To στιγμιότυπο έγινε viral. Το να μην αναγνωρίζεις το απόλυτο βρετανικό τοτέμ, την παμπ, είναι ανήκουστο. To να χαιρετάς βραστήρες για ποτήρια μπίρας είναι σουρεαλιστικό. Ο κόσμος δύσκολα μπορεί πια να φανταστεί τον Σούνακ στην παμπ, τον μεγάλο εξισωτή όπου υποτίθεται ότι συναντιούνται όλοι στο τέλος της μέρας τους: οι λαϊκές τάξεις, οι μεσαίοι, αλλά και οι πλούσιοι. Ο πρωθυπουργός σαν να κλειδώθηκε μόνος του απέξω, με τους Βρετανούς μέσα.
Το 2022 πήγε σε ένα πρατήριο καυσίμων σε σούπερ μάρκετ προκειμένου να ανακοινώσει τις πρωτοβουλίες του υπουργείου Οικονομικών για τη μείωση καυσίμων. Δανείστηκε από έναν εργαζόμενο στο σούπερ μάρκετ το αυτοκίνητό του, μάρκας KIA. Η φωτογραφία του Σούνακ να κοιτάζει αποφασιστικά στο βάθος, ενώ φουλάρει με την αντλία ένα ξένο αμάξι που παριστάνει ότι είναι δικό του, τον συντροφεύει μέχρι σήμερα. Ολοι ξέρουν ότι ο πρωθυπουργός δεν θα οδηγούσε ποτέ αυτοκίνητο που θα άντεχε η τσέπη ενός υπαλλήλου σε σούπερ μάρκετ. Ακόμη χειρότερα, στη φωτογραφία φάνηκε σαν ο κροίσος να άρπαξε το αυτοκίνητο από έναν μεροκαματιάρη για το ενσταντανέ, και να του το γύρισε ενώ εκείνος επέστρεψε στη λιμουζίνα του. Το κράξιμο ήταν και πάλι ανελέητο.
Αυτή την εβδομάδα, όταν ο Πολ Μπραντ του ITV τον ρώτησε τι στερήθηκε ως παιδί, στο πρόσωπο του πρωθυπουργού σχηματίστηκε το γνώριμο βεβιασμένο χαμόγελο μπροστά σε άγνωστο κείμενο, το μυαλό να δουλεύει σε υψηλές στροφές για την κατάλληλη απάντηση. Αφού έκανε έναν τυπικό πρόλογο για τις δυσκολίες που είχε και η δική του οικογένεια, όπως και οι υπόλοιπες, αποφάνθηκε ότι δεν μπορούσε να δει Sky TV. Viral ξανά. Είναι σαν ένας Ελληνας πρωθυπουργός να περιέγραφε τα στερημένα του παιδικά χρόνια γιατί του έλειψε το Nova Sports. Ο Σούνακ μπορεί να μην έβλεπε Sky, αλλά ο κόσμος ξέρει ότι πήγε σε ένα από τα ακριβότερα σχολεία της Βρετανίας, και σήμερα η περιουσία του ίδιου και της γυναίκας του ξεπερνάει τα 750 εκατ. ευρώ. Πριν από λίγες μέρες ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Κιρ Στάρμερ, όταν περιέγραψε τις δικές του δυσκολίες ως παιδί, είπε ότι τους έκοψαν το τηλέφωνο γιατί δεν είχαν να το πληρώσουν, και πως θυμάται ακόμη το αίσθημα ντροπής που τον κατέβαλε. Εύκολα καταλαβαίνεις γιατί η διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα δεν λέει να πέσει κάτω από τις 20 μονάδες.
Οι συνεργάτες του Σούνακ περιγράφουν τον πρωθυπουργό ως μία μηχανή γνώσεων, έναν άνθρωπο που δουλεύει σκληρά και ξέρει τα νούμερα για τα οποία μιλάει νεράκι. Αλλά είναι το κλασικό πρόβλημα που έχει σχεδόν κάθε πρωθυπουργός όταν δεν μπορεί να πείσει. «Αν ο κόσμος τον ήξερε από κοντά», συνήθιζαν να λένε οι συνεργάτες του Γκόρντον Μπράουν για να τονίσουν την άδικη αναντιστοιχία ανάμεσα στην πρόσληψη του τότε πρωθυπουργού από την κοινή γνώμη και το πραγματικό του ταλέντο. Μόνο που ικανός είναι ο πρωθυπουργός που δεν χρειάζεται να είναι φίλος σου για να τον ψηφίσεις. Θα έπρεπε να σε πείθει ως ο άνθρωπος που του εμπιστεύεσαι τα πράγματά σου, χωρίς να τον ξέρεις.
Κάθε λαϊκό αξεσουάρ που ο Σούνακ δανείζεται για την αφήγησή του, είτε αυτό είναι τηλεόραση, αυτοκίνητο ή ένα ποτήρι μπίρα, καταλήγει στα χέρια του παράταιρο, μία υπογράμμιση του ακριβώς αντίθετου από αυτό που προσπαθεί να πει: ότι είμαι σαν εσάς. Σαν να αγγίζει τα απλά, αλλά πολύτιμα για τον καθημερινό Βρετανό, και να τους αφαιρεί όλη τη λάμψη, να τα καθιστά καρικατούρες. Δεν υπάρχει χειρότερο από έναν πρωθυπουργό που απαξιώνει την καθημερινότητα των συμπατριωτών του, έστω και άθελά του. Δεν συνέρχεσαι ποτέ από αυτή τη ζημιά.
Ισως γι’ αυτό είναι κοινός τόπος ότι ο Σούνακ θα φύγει την επομένη των εκλογών από τη χώρα για να πάει στο πολυτελές σπίτι του στην Καλιφόρνια. Ενας αλεξιπτωτιστής που έφτασε στο βομβαρδισμένο τοπίο που αφήνουν πίσω τους οι Βρετανοί Συντηρητικοί, και τώρα αποχωρεί. Η φράση κλισέ ότι ο Σούνακ θα φύγει με ελικόπτερο άρχισε να ακούγεται και στη Βρετανία. Μόνο που εδώ δεν υπάρχει καμία αίσθηση επείγουσας, βεβιασμένης εξόδου. Το ταξίδι θα είναι ανάλαφρο προς ένα ειδυλλιακό τοπίο, μία ανακούφιση για όλους, και κυρίως για τον ίδιο τον πρωθυπουργό.
* Ο κ. Θύμιος Τζάλλας είναι δημοσιογράφος και ζει στο Λονδίνο. Εχει εργαστεί σε think tanks και στη βρετανική βουλή.
