Είναι μία από τις πιο μαχητικές φωνές της σύγχρονης αριστερής γαλλικής διανόησης. Ο Εντουάρ Λουί –που κατά ένα μέρος είναι και «δικός» μας αφού μοιράζει τον χρόνο της διαμονής του στη Γαλλία και την Ελλάδα– θεωρείται από τους πιο σημαντικούς νέους συγγραφείς παγκοσμίως. Τόσο με τα βιβλία του («Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ», «Η ιστορία της βίας», «Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου» από τις εκδόσεις Αντίποδες) όσο και με την αρθρογραφία του σε γαλλικά έντυπα προσφέρει μια βαθιά και προσωπική ματιά στη ζωή της εργατικής τάξης στη Γαλλία, εξετάζοντας θέματα όπως η φτώχεια, ο ρατσισμός, η ομοφοβία, ο αλκοολισμός.
Τον βρήκαμε στην Αθήνα λίγο πριν επιστρέψει στη Γαλλία και του ζητήσαμε να σχολιάσει την πολιτική κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί στην πατρίδα του μετά τις πρόσφατες εξελίξεις. Ακούμε μια φωνή ζωντανή, παλλόμενη, που ακόμη και από το τηλέφωνο ο ήχος της δηλώνει τη δέσμευση στα πιστεύω της. Ξεκινώντας με την ερώτηση για το επόμενο βήμα στη Γαλλία, δεν χρειάζονται παρά σύντομες δικές μας ερωτήσεις – παρεμβάσεις για να ξετυλίξει τη σκέψη του.
«Για μένα είναι σημαντικό να προσπαθήσω να κατανοήσω την πολιτική με μια μορφή διαλεκτικής και όχι με στατικό τρόπο. Μιλάω λοιπόν για πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις, και από αυτή τη σκοπιά στην πραγματικότητα ο Εμανουέλ Μακρόν και η Μαρίν Λεπέν είναι η αιτία και η συνέπεια της ίδιας διαδικασίας, απαντάει ο 32χρονος συγγραφέας.
«Προφανώς δεν είναι όμοιοι ως προς την πολιτική τους, αλλά από τη μια πλευρά υπάρχει η αιτία, που είναι ο Μακρόν, και από την άλλη πλευρά υπάρχει η συνέπεια, που είναι η Λεπέν», τονίζει ο Λουί και προσθέτει ότι η άνοδος της Ακροδεξιάς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες δεν έγινε σε μια νύχτα. «Κατά τη γνώμη μου, η διαδικασία που επέτρεψε στην άκρα Δεξιά να αποκτήσει τόση εξουσία στην Ευρώπη είναι πολιτικές όπως αυτή του Μακρόν, οι οποίες είναι νεοφιλελεύθερες και τεχνοκρατικές, οδηγούν στην ανασφάλεια, στην κατάργηση των κοινωνικών παροχών, στην κατάργηση των δημοσίων υπηρεσιών, σε όλο και μεγαλύτερο περιορισμό της δημόσιας περίθαλψης, σε λιγότερα χρήματα στη δημόσια εκπαίδευση, σε περιορισμό της πρόσβασης των μεσαίων και των χαμηλών κοινωνικών τάξεων στα βασικά αγαθά της καθημερινής ζωής», σημειώνει και θεωρεί ότι παρόμοιες πολιτικές έχουν εφαρμόσει ευρωπαϊκές κυβερνήσεις με αριστερό και σοσιαλιστικό πρόσημο.
«Ζώντας μέσα σε αυτές τις συνθήκες, και με τη χρήση εντέλει ενός πολιτικού αδιεξόδου στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, ήξερα ότι ψηφίζοντας τον Μακρόν για να αποτρέψω την Ακροδεξιά να έρθει στην εξουσία –το έκανα με πολύ πόνο, με πολλή ένταση μέσα μου– ψήφιζα έναν υποψήφιο που θα έκανε την Ακροδεξιά να ανέβει. Πολύ συχνά ακούγοντας τις πολιτικές αναλύσεις στα μέσα ενημέρωσης νομίζω ότι βρισκόμαστε ακόμη στο στάδιο της φωτογραφίας, δεν έχουμε φθάσει στον κινηματογράφο, στην εξέλιξη της κινούμενης εικόνας. Η Ακροδεξιά αντιμετωπίζεται ως μια παγωμένη εικόνα, ενώ στην πραγματικότητα πρέπει να κατανοήσουμε την κίνησή της. Σταδιακά, στις δεκαετίες του 1980, του 1990 και του 2000 γίναμε μάρτυρες ενός είδους μεγάλης συντηρητικής επανάστασης στην πολιτική, κατά την οποία ένα μεγάλο μέρος της βάσης της Αριστεράς, που παραδοσιακά υπερασπιζόταν τους μειονεκτούντες και τους φτωχότερους, έκανε μια μεγάλη στροφή προς τη Δεξιά. Στην πραγματικότητα υπέστη και αυτή τις συνέπειες της νεοφιλελεύθερης επανάστασης, και σταμάτησε να μιλάει για τον πόνο, τη βία, την ταπείνωση στη δουλειά, τις δυσκολίες».
Η Αριστερά είναι πολύ ισχυρή, αλλά διχασμένη. Το να ενώσουμε τις δυνάμεις μας δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε. Θα συνεχίσουμε να διαφωνούμε, αλλά αυτές οι διαφωνίες θα μπορέσουν να χτίσουν κάτι.
– Εχουμε λοιπόν μια πλήρη μεταστροφή του γαλλικού εκλογικού σώματος προς τον ακραίο συντηρητισμό;
– Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν μια διαδικασία που χρειάστηκε πολύ χρόνο. Ξέρετε, για τη Γαλλία όταν στη δεκαετία του 1980 η Ακροδεξιά για πρώτη φορά απέκτησε ένα εκλογικό ποσοστό που έφθανε περίπου στο 5%, έγινε μεγάλο σκάνδαλο. Τι συνέβη έκτοτε, πού πήγαν τα δάκρυά μας; Οι παππούδες και οι γιαγιάδες μου ψήφιζαν αριστερά ή κομμουνιστικά κόμματα. Στην πορεία ολόκληρη η επόμενη γενιά άρχισε να ψηφίζει Ακροδεξιά. Η πολιτική φιλόσοφος Σαντάλ Μουφ έχει μια άποψη, που νομίζω πως είναι πολύ αληθινή. Υποστηρίζει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που πρόκειται να ψηφίσουν την άκρα Δεξιά, στην πραγματικότητα ψηφίζουν για αριστερούς λόγους. Ψηφίζουν την Ακροδεξιά επειδή θέλουν μια καλύτερη ζωή, επειδή δεν μπορούν να φάνε κάθε μέρα, επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν τη βενζίνη, επειδή νιώθουν τη βία της ανισότητας. Προφανώς βεβαίως υπάρχει ποσοστό του εκλογικού σώματος που ψηφίζει τη Λεπέν εν προκειμένω για πραγματικά ακροδεξιούς λόγους: είναι ομοφοβικοί, ρατσιστές, κατά των μεταναστών, υπέρ της βίας.
– Ποια είναι λοιπόν η λύση σε αυτή την κατάσταση;
– Να ξαναδημιουργήσουμε μια Αριστερά που θα έπαιρνε τις ψήφους από την Ακροδεξιά και θα έδινε πίσω στους κυριαρχούμενους, στους πιο επισφαλείς ανθρώπους, στους εργαζομένους την αίσθηση ότι εκπροσωπούνται. Και αυτό το αίτημα έχει δύο πλευρές. Αφενός οι προοδευτικοί όλων των κατηγοριών, από διαφορετικά πεδία, διαφορετικούς κόσμους, με διαφορετικές ευαισθησίες, πρέπει να πάψουν να υποκύπτουν στη «γοητεία» της Ακροδεξιάς και να θέτουν τα δικά τους ερωτήματα, αντί να απαντούν στα ερωτήματα των άλλων. Η νίκη της Ακροδεξιάς τα τελευταία χρόνια είναι ότι κέρδισε τη μάχη των εγκεφάλων, εκείνων που με εμμονή βλέπουν και μιλούν μόνον γι’ αυτήν. Ξέρουμε ότι αυτό συνέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες με τον Ντόναλντ Τραμπ και είναι επίσης μια βασική αιτία που του επέτρεψε να κερδίσει.
Η άλλη πλευρά της προσπάθειας για να βρεθεί λύση στο πολιτικό αδιέξοδο συνδέεται με την Αριστερά που είναι πολύ ισχυρή, αλλά διχασμένη. Πώς θα μπορούσαμε λοιπόν να δημιουργήσουμε από κοινού μια ισχυρότερη αριστερή δύναμη; Στην πραγματικότητα, το να ενώσουμε τις δυνάμεις μας δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε. Η ένωση δυνάμεων σημαίνει να συνεχίσουμε να διαφωνούμε. Αλλά αυτές οι διαφωνίες θα είναι παραγωγικές όταν θα αποσκοπούν στο να δημιουργήσουν κάτι καινούργιο. Ενώνουμε τις δυνάμεις μας σημαίνει παράγουμε εποικοδομητικές διαφωνίες. Και στην πραγματικότητα βάζοντας τους σοσιαλιστές, τους οικολόγους, τους κομμουνιστές και τη ριζοσπαστική Αριστερά μαζί, δεν συνεπάγεται ότι διαγράφουν τις διαφωνίες τους, αλλά ότι αυτές οι διαφωνίες θα μπορέσουν να χτίσουν κάτι.
– Είστε αισιόδοξος για τις εκλογές της 30ής Ιουνίου;
– Αισιόδοξος… Δεν ξέρω. Είμαι όμως μαχητικός.
