Οτι της γαλλογερμανικής ατμομηχανής της Ε.Ε. θα ηγούνται μετεκλογικά δύο «κουτσές πάπιες», όπως αποκαλούνται στα αγγλικά οι αποδυναμωμένοι ηγέτες με μηδαμινές πιθανότητες επανεκλογής, δηλαδή ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, το γνωρίζαμε. Κι όμως, το σοκ που προκάλεσε το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών στις δύο σημαντικότερες χώρες της Ενωσης ήταν πρωτόγνωρο.
Η Γερμανία συνειδητοποίησε αίφνης ότι χρειάζεται μια «επανένωση των δύο Γερμανιών 2.0», αφού ο χάρτης της είναι διαιρεμένος μεταξύ ενός δυτικού κομματιού στο οποίο κυριαρχούν Χριστιανοδημοκράτες και Χριστιανοκοινωνιστές (CDU/CSU) κι ενός ανατολικού με συντριπτική παρουσία της ξενοφοβικής «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD). Και η Γαλλία κοιμήθηκε την Κυριακή το βράδυ με τον εφιάλτη ότι από τις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε ο Μακρόν (στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου) θα προκύψει μια ακροδεξιά κυβέρνηση, ανοίγοντας τον δρόμο για μια προεδρία της Μαρίν Λεπέν τo 2027.
Σκληρό δίλημμα
Το στοίχημα που έβαλε ο Γάλλος πρόεδρος με το πολιτικό σύστημα έχει σχεδόν εκβιαστικό χαρακτήρα. «Στηρίξτε με, αλλιώς έρχεται η Ακροδεξιά», είναι το μήνυμά του. To δίλημμα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν σε δύο εβδομάδες οι Γάλλοι ψηφοφόροι είναι το εξής: «Είστε έτοιμοι να ψηφίσετε ένα κόμμα που υπονομεύει την Ευρώπη ή θεωρείτε πως η χώρα είναι ισχυρότερη στους κόλπους μιας ισχυρής Ευρώπης;».
Θεώρησε σχεδόν δεδομένο ότι θα λειτουργήσει η χιλιοτραγουδισμένη «υγειονομική ζώνη» γύρω από την «Εθνική Συσπείρωση» (RN) της Λεπέν, αλλά η εκτίμηση δεν άργησε να διαψευστεί. Ο επικεφαλής του γκωλικού κόμματος, των Ρεπουμπλικανών, Ερίκ Σιοτί, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας με τη Λεπέν, προκαλώντας κύμα αμφισβήτησης από στελέχη του και την καθαίρεσή του. Ομως το ταμπού καταρρίφθηκε.
Η «Εθνική Συσπείρωση» της Λεπέν με ποσοστό 31,4% δεν είναι πλέον αποσυνάγωγη, όπως στο παρελθόν, και η σύμπραξη μαζί της είναι αντικείμενο συζήτησης. Την ίδια στιγμή, το κόμμα του Γάλλου προέδρου κινδυνεύει με εξαέρωση, αφού η Κεντροαριστερά και οι Πράσινοι αποφάσισαν να κατέβουν με ενωτικό σχήμα, το νέο Λαϊκό Μέτωπο, στο οποίο περιλαμβάνονται οι σοσιαλιστές και τα κόμματα του Ζαν Λικ Μελανσόν και του Ραφαέλ Γκλικσμάν. Κεντρική φιλοδοξία της πρωτοβουλίας είναι η απόλυτη ρήξη με τη μέχρι τώρα κυβερνητική πολιτική. Αρα, ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει αν η επιλογή του Μακρόν για προσφυγή στις κάλπες θα αποδειχθεί επιτυχημένη ή θα οδηγήσει σε μια δύσκολη συγκατοίκηση επί μία τριετία, αφού ο ίδιος απέκλεισε παραίτησή του ακόμη κι αν κερδίσει την αναμέτρηση τον επόμενο μήνα το κόμμα της Λεπέν.
Πώς θα είναι η συνύπαρξη ενός φιλοευρωπαίου προέδρου, του Μακρόν, κι ενός ευρωσκεπτικιστή πρωθυπουργού, του φωτογενούς εκλεκτού της Λεπέν, Ζορντάν Μπαρντελά; Το σενάριο αυτό φέρνει τη χώρα σε αχαρτογράφητα νερά. Αναλυτές πάντως δεν αποκλείουν να πρόκειται για ένα σατανικό σχέδιο του Γάλλου προέδρου προκειμένου να αφήσει την Ακροδεξιά να φθαρεί επί τρία χρόνια στην κυβέρνηση και να περιορίσει τις πιθανότητες μιας εκλογικής νίκης της Λεπέν στις επόμενες προεδρικές εκλογές. Ο ίδιος ούτως ή άλλως δεν μπορεί να είναι εκ νέου υποψήφιος για την προεδρία.
Η «Εθνική Συσπείρωση» της Λεπέν με ποσοστό 31,4% δεν είναι πλέον αποσυνάγωγη, όπως στο παρελθόν, και η σύμπραξη μαζί της είναι αντικείμενο συζήτησης.
Χωρίς «πρόωρη» διέξοδο
Αν στη Γαλλία όλος ο χάρτης βάφτηκε στα τρία χρώματα της γαλλικής σημαίας, που έχει υφαρπάξει ως έμβλημά της η Συσπείρωση συγκεντρώνοντας διπλάσιο ποσοστό από το κόμμα του Μακρόν, στη Γερμανία η AfD αναδείχθηκε δεύτερο κόμμα σε ομοσπονδιακό επίπεδο ξεπερνώντας τους σοσιαλδημοκράτες του Ολαφ Σολτς.
«Κάν’ το όπως ο Εμανουέλ, Ολαφ», ήταν το αίτημα των συντηρητικών, που είδαν μια χρυσή ευκαιρία για πρόωρες εκλογές. Ομως η Γερμανία δεν έχει κουλτούρα πρόωρων εκλογών. Μετά τις περιπέτειες που ακολούθησαν τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, οι συνταγματικές ρυθμίσεις που θεσπίστηκαν είχαν στόχο τη σταθερότητα του πολιτεύματος, δυσχεραίνοντας την πραγματοποίηση αλλεπάλληλων αναμετρήσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας έχουν πραγματοποιηθεί μόνο τρεις φορές πρόωρες εκλογές. Μία επί καγκελαρίας Βίλι Μπραντ το 1972, μια επί Χέλμουτ Κολ το 1982 και η πιο πρόσφατη επί Γκέρχαρντ Σρέντερ το 2005.
Ο καγκελάριος ξέκοψε τη συζήτηση, τα ΜΜΕ βρίθουν όμως αναλύσεων ως προς το πόσο χρόνο έχει μπροστά της η κυβέρνηση για να ανακάμψει. Aκόμη και η κεντροαριστερή ΖΕΙΤ του δίνει τρεις εβδομάδες για να ανακτήσει την πρωτοβουλία κινήσεων. Στη συνέχεια διακόπτει τις εργασίες της η Βουλή για το καλοκαίρι και ακολουθούν οι κρίσιμες φθινοπωρινές αναμετρήσεις σε τρία πρώην ανατολικογερμανικά κρατίδια, στις οποίες αναμένεται να θριαμβεύσει η AfD.
Ο στόχος της τρικομματικής κυβέρνησης του «φαναριού» (από το κόκκινο, πράσινο και κίτρινο των εταίρων) να παρουσιαστεί ο προϋπολογισμός έως τις 3 Ιουλίου δεν είναι πάντως ιδιαίτερα ρεαλιστικός. Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) του υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ έχουν στυλώσει τα πόδια για τη συνέχιση του φρένου χρέους, το SPD δεν συζητάει περικοπές δημοσίων δαπανών ή μειώσεις φόρων και οι Πράσινοι δεν θα ανεχθούν περιβαλλοντικές εκπτώσεις.
Το πρόβλημα είναι πως η τρύπα που άνοιξε το μπλόκο του Συνταγματικού Δικαστηρίου στην αξιοποίηση των κονδυλίων από το ταμείο για την καταπολέμηση της πανδημίας στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής υπολογίζεται σε 30-40 δισ. ευρώ.
Μεταξύ των τριών κομμάτων απαιτούνται επώδυνοι συμβιβασμοί και κανένας από τους εταίρους δεν έχει την πολυτέλεια αυτή τη στιγμή να θυσιάσει προεκλογικές δεσμεύσεις του κινδυνεύοντας να αποξενώσει περαιτέρω την εκλογική του βάση. Ειδικά οι Πράσινοι είναι σε δεινή θέση, αφού υπέστησαν τις σημαντικότερες απώλειες στις ευρωεκλογές κι έχασαν 9 έδρες στο νέο Ευρωκοινοβούλιο. Tην ίδια στιγμή, το ποσοστό των πολιτών που δηλώνει δυσαρεστημένο από το έργο της τρικομματικής κυβέρνησης έχει φτάσει το 71% έναντι 66% τον περασμένο μήνα, ενώ ο Σολτς είναι ο αντιδημοφιλέστερος καγκελάριος στην ιστορία της χώρας (20% είναι η δημοτικότητά του). Ηδη οι δημοσιογράφοι έχουν αρχίσει να συζητούν το ενδεχόμενο ο επόμενος υποψήφιος καγκελάριος εκ μέρους των σοσιαλδημοκρατών να είναι ο υπουργός Αμυνας Μπόρις Πιστόριους, το μέλος της κυβέρνησης με τη μεγαλύτερη διακομματική απήχηση στην κοινή γνώμη. H συντριπτική πλειοψηφία των Γερμανών πιστεύει ότι μιλάει κατανοητά (62%), είναι αποτελεσματικός (56%) και αξιόπιστος (51%), με βάση δημοσκόπηση του περιοδικού «Στερν».
Πανηγυρίζει η Μόσχα
H οικτρή κατάσταση στον γαλλογερμανικό άξονα και η ενίσχυση της Ακροδεξιάς στην επόμενη Ευρωβουλή είναι λογικό να χαροποιεί τη Μόσχα, που έσπευσε να κάνει λόγο για «ντροπή της Ευρώπης και συντριπτική ήττα των Μακρόν και Σολτς». Σχολιάζοντας το αποτέλεσμα ο πρόεδρος της Δούμας Βιάτσεσλαβ Βολόντιν χαρακτήρισε την έκβαση αναμενόμενη με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Τέλεγκραμ: «Μια λιμνάζουσα οικονομία, μεταναστευτική κρίση, χώρες που εμπλέκονται στον πόλεμο στην Ουκρανία εναντίον των εθνικών τους συμφερόντων…». Και καταλήγει: «Θα έπρεπε να παραιτηθούν και να σταματήσουν να κοροϊδεύουν τους ψηφοφόρους τους».
