Συμφωνία επί της αρχής για τις ανώτατες θέσεις των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων αναμένεται σήμερα από τους Ευρωπαίους ηγέτες, που συναντώνται στο πλαίσιο ενός άτυπου δείπνου το απόγευμα στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες, αλλά και εκτιμήσεις ευρωπαϊκών διπλωματικών πηγών.
Πρόκειται για την πρώτη άτυπη συνάντηση των «27» μετά τις ευρωεκλογές και για αυτόν τον λόγο η συζήτηση στο πρώτο μέρος θα αφορά την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους. Aλλωστε, στη βάση αυτή θα γίνει η επιλογή των προσώπων που θα ηγηθούν των ανώτατων θεσμικών οργάνων: της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του ύπατου εκπροσώπου Εξωτερικής Πολιτικής.
Οι θέσεις και τα πρόσωπα, πέραν των πολιτικών συσχετισμών, θα δοθούν με κριτήρια τη γεωγραφική και την ισορροπία φύλων.
To πρόγραμμα
Της άτυπης συνάντησης των «27» θα προηγηθούν συναντήσεις των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων. Το άτυπο δείπνο των Ευρωπαίων ηγετών αναμένεται να ξεκινήσει στις 19.00 (ώρα Ελλάδας) με την αξιολόγηση των εκλογικών αποτελεσμάτων και μια πρώτη συζήτηση για τη στρατηγική ατζέντα της Eνωσης για την επόμενη πενταετία, που θα πρέπει να εγκριθεί στο προγραμματισμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη του μήνα.
Μετά από «παρέμβαση» των μονίμων αντιπροσώπων (Coreper) την προηγούμενη εβδομάδα –καθώς ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ επιδίωκε τη μη παρουσία τους– στο πρώτο μέρος της συνάντησης τελικά θα μετάσχουν και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (που αποτελεί άλλωστε μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) και η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα.
Αμέσως μετά, κατά τις 20.30 (ώρα Ελλάδας), θα αποχωρήσουν, προκειμένου να ξεκινήσει η συζήτηση για το πώς θα κατανεμηθούν οι ανώτατες θέσεις στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.
Η διαδικασία, τα πρόσωπα και το χρονοδιάγραμμα
Με δεδομένο ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) βγήκε πρώτο στις ευρωεκλογές, θεωρείται σχεδόν βέβαιη η έγκριση της πρότασης για την υποψήφιά του για την προεδρία της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Αλλωστε, τόσο ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς όσο και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φαίνεται ότι δίνουν το «πράσινο φως» να υπάρξει συναίνεση στο πρόσωπο της Φον ντερ Λάιεν.
Ο πρώτος, μάλιστα, σε συνέντευξή του σε γερμανικά Μέσα, στο περιθώριο της συνάντησης της ομάδας των G7 στην Ιταλία, το Σαββατοκύριακο, εξέφρασε την πεποίθηση ότι «αποφάσεις θα ληφθούν πολύ γρήγορα για τις πιο σημαντικές θέσεις που πρέπει να καλυφθούν στην Ευρώπη, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ενωση να είναι σε θέση να δράσει».
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος συνομιλώντας με δημοσιογράφους την περασμένη Παρασκευή εξέφρασε και αυτός την ελπίδα ότι η απόφαση μπορεί να «κλειδώσει» σήμερα, Δευτέρα. «Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία άμεσα. Είναι εφικτό», είπε χαρακτηριστικά ο Εμανουέλ Μακρόν.
Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές σημειώνουν, παράλληλα, ότι όντως «υπάρχει η ανάγκη να κλείσει το ζήτημα (σ.σ. των ανώτατων ευρωπαϊκών θέσεων) έως το τέλος του μήνα». Λόγω της τρέχουσας γεωπολιτικής κατάστασης και άλλων «προκλήσεων» που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. «δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Επί της ουσίας το Συμβούλιο: προτείνει πρόεδρο Κομισιόν (προκειμένου να εκλεγεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), εκλέγει πρόεδρο Συμβουλίου και διορίζει ύπατο εκπρόσωπο – χρειάζεται συναίνεση. Στην περίπτωση που δεν υπάρξει συναίνεση, τότε θα λάβει χώρα ψηφοφορία που απαιτεί ειδική πλειοψηφία για τη θέση προέδρου της Κομισιόν, χρειάζεται δηλαδή να λάβει 15 από τις 27 ψήφους (να σημειωθεί ότι 13 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων είναι πρωθυπουργοί του ΕΛΚ).
Για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η πρόταση των Ευρωπαίων σοσιαλιστών (του κόμματος που βγήκε δεύτερο στις ευρωεκλογές) είναι ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα, ενώ για τη θέση του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας οι φιλελεύθεροι προτείνουν την πρωθυπουργό της Εσθονίας, Κάγια Κάλας.
Η στήριξη για τον Αντόνιο Κόστα αυξήθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, ενώ αποτελεί την επιλογή των δύο διαπραγματευτών εκ μέρους των σοσιαλιστών, του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ και του Γερμανού καγκελάριου Ολαφ Σολτς, σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές.
Το ίδιο ισχύει και για την Κάγια Κάλας, παρά τα μικρά ερωτηματικά που υπάρχουν για τη στάση της έναντι της Ρωσίας, ότι δηλαδή –όπως και για την πλειοψηφία των ανατολικών και βαλτικών χωρών– ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί προτεραιότητα. Η Κάλας όμως είναι η επιλογή των φιλελευθέρων, ενώ έχει ενδιαφέρον ότι η ίδια όπως και ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ ντε Κρο θα είναι διαπραγματευτές εκ μέρους των φιλελευθέρων, ενώ ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πολωνός ομόλογός του, Ντόναλντ Τουσκ, εκ μέρους του ΕΛΚ.
Συμφωνία αναμένεται να υπάρξει και για την πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, που θα «μοιραστεί» την πενταετία με υποψήφιο των σοσιαλιστών. Η διαδικασία έγκρισής τους, όμως, γίνεται αποκλειστικά στο Ευρωκοινοβούλιο κατά την πρώτη ολομέλειά του (16-19 Ιουλίου).
«Ερωτηματικό» παραμένει η στάση της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, ιδιαίτερα μετά την εκλογική ενίσχυση της ευρωομάδας της των συντηρητικών και μεταρρυθμιστών (ECR) λόγω και της δικής της εκλογικής επιτυχίας, την περασμένη Κυριακή. Η ίδια αρνείται ακόμα «να ανοίξει τα χαρτιά της» για το εάν δηλαδή θα στηρίξει την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την προεδρία της Κομισιόν. Ωστόσο, ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι τελικά θα δώσει το «πράσινο φως» με την εξασφάλιση καλού χαρτοφυλακίου για τη χώρα της στο νέο κολέγιο των Επιτρόπων.
Για την εξασφάλιση, ωστόσο, δεύτερης θητείας στην προεδρία της Κομισιόν, η Φον ντερ Λάιεν χρειάζεται να ψηφιστεί από τουλάχιστον 361 ευρωβουλευτές (το όριο) από τους συνολικά 720.
Εκτιμάται ότι, εάν υπάρξει γρήγορη συμφωνία σήμερα, τότε η ψηφοφορία αυτή μπορεί να λάβει χώρα κατά την πρώτη ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου (16-19 Ιουλίου), με πιθανότερη την 18η Ιουλίου για τη διεξαγωγή της. Να σημειωθεί ότι σήμερα δεν αναμένονται επίσημες ανακοινώσεις για τα πρόσωπα που θα ηγηθούν των θεσμικών οργάνων, κάτι που θα γίνει στο προγραμματισμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την ερχόμενη εβδομάδα (28-29 Ιουνίου).
