Hταν ένας κορυφαίος Γάλλος πολιτικός, ο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, που επινόησε τον όρο «υπερβολικό προνόμιο» τη δεκαετία του 1960. Αναφερόταν στα οφέλη που απολάμβανε η Αμερική ως εκδότης του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, δηλαδή στην ικανότητα να έχει χωρίς πρόβλημα υψηλά ελλείμματα.
Αυτές τις ημέρες υπενθυμίζεται στη Γαλλία ότι δεν έχει τέτοιο προνόμιο. Ενόψει των κοινοβουλευτικών εκλογών στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου, το έντονο έλλειμμά της και το αυξανόμενο χρέος είναι κεντρικά στην εκστρατεία.
Σήμερα, Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να θέσει τη Γαλλία σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, τον «γνωστό θάλαμο φορολογικών βασανιστηρίων της Ε.Ε.», όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Economist σε ανάλυσή του. Αυτό σημαίνει ότι οι πολιτικοί της Γαλλίας θα πρέπει να καταλήξουν σε ένα σχέδιο για να διορθώσουν τα πράγματα – κάτι σαν ένα «εσωτερικό μνημόνιο», όπως θα λέγαμε στην Ελλάδα.
Οι αξιωματούχοι της Κομισιόν έχουν βάσιμους λόγους να προχωρήσουν σε αυτό το μέτρο. Η Γαλλία έχει ένα αμερικανικού τύπου έλλειμμα 5% του ΑΕΠ, το οποίο η κεντρική της τράπεζα και το ΔΝΤ αναμένουν να μειωθεί με αργό ρυθμό. Ο λόγος του χρέους προς ΑΕΠ της χώρας στο 111% είναι παρόμοιος με εκείνον της Ιταλίας πριν από την κρίση του ευρώ στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και αναμένεται να αυξηθεί.
Η Standard & Poors, ο γνωστός οίκος αξιολόγησης, υποβάθμισε την αξιολόγηση του δημόσιου χρέους της γαλλικής κυβέρνησης από ΑΑ σε ΑΑ- στις 31 Μαΐου – προτού ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υποστεί την ήττα στις ευρωεκλογές και στοιχηματίσει σε πρόωρες εκλογές που μπορεί να φέρουν την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση ή την Αριστερά στην εξουσία, υπό τη συνεχιζόμενη προεδρία του.
Ανησυχίες
Οι αγορές πλέον ανησυχούν. Οι αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων είναι πια αντίστοιχες αυτών της Πορτογαλίας και το spread με τα γερμανικά ομόλογα έχει φτάσει στο 0,7%.
Το γαλλικό χρηματιστήριο έχει χάσει 5% της αξίας του αφότου τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών υποχρέωσαν τον κ. Μακρόν να ρισκάρει με κάλπες.
Οι τιμές των μετοχών των επιχειρήσεων που επικεντρώνονται στην εγχώρια αγορά έχουν πληγεί ιδιαίτερα σκληρά. Οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της Γαλλίας, η BNP Paribas και η Crédit Agricole, έχουν χάσει το 11% της αξίας τους.
Πόσο άσχημα θα μπορούσαν να γίνουν τα πράγματα; Κανένα μεγάλο πολιτικό κόμμα δεν επιδιώκει να εγκαταλείψει το ευρώ ή την Ε.Ε. Ούτε, όπως θέλουν να επισημάνουν Γάλλοι αναλυτές, η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας «στιγμής Λιζ Τρας», αναφερόμενοι στην έκρηξη των αποδόσεων βρετανικού χρυσού ύστερα από έναν μίνι προϋπολογισμό τον Σεπτέμβριο του 2022.
Οι ξένοι αγοραστές τόσο κρατικών όσο και εταιρικών γαλλικών ομολόγων παραμένουν. Σε αντίθεση με τις προειδοποιήσεις του Μπρινό Λε Μερ, υπουργού Οικονομικών της Γαλλίας, ακόμη και μία νίκη της Ακροδεξιάς ή της Αριστεράς θα ήταν απίθανο να προκαλέσει οικονομική κρίση. Η Γαλλία ωφελείται από την αξιοπρεπή οικονομική ανάπτυξη, την οποία ο ΟΟΣΑ αναμένει να είναι στο 1,3% το επόμενο έτος, και το διαχειρίσιμο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους στο 2% του ΑΕΠ.
Ελλειμμα
Το πρόβλημα είναι ότι, χωρίς περικοπές δαπανών, το έλλειμμα της Γαλλίας θα διευρυνθεί στο 5,7% φέτος και στο 5,9% το επόμενο, σύμφωνα με την επιτροπή οικονομικών της γαλλικής Γερουσίας. Ακόμα κι αν αυτό δεν προκαλεί κρίση, αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο και αυξανόμενο πρόβλημα. Ο κ. Λε Μερ έχει ήδη περικόψει περίπου 20 δισ. ευρώ (0,7% του ΑΕΠ) από τις κρατικές δαπάνες φέτος, μειώνοντας τις εκροές για θέματα όπως οι ενεργειακές επιδοτήσεις και οι κρατικές ενισχύσεις. Περαιτέρω μειώσεις αναβλήθηκαν για μετά τις ευρωεκλογές.
Τόσο το ακροδεξιό κόμμα της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά, που βρίσκεται στην πρώτη θέση με πάνω από 30% των ψηφοφόρων, όσο και το αριστερό μπλοκ, λίγο κάτω από το 30%, είναι πολύ μπροστά από την κεντρώα συμμαχία του κ. Μακρόν και έχουν σχέδια δαπανών που θα πρόσθεταν στο έλλειμμα.
Οι Ακροδεξιοί θέλουν να μειώσουν τις εισφορές στο ρεύμα και στη βενζίνη και να απαλλάξουν τους εργοδότες από την καταβολή φόρων εάν αυξήσουν τους μισθούς. Οι ιδέες των αριστερών είναι εντυπωσιακά παρόμοιες: Θέλουν να αυξήσουν τον κατώτατο μισθό και να μειώσουν τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων. Και οι δύο πλευρές θέλουν επίσης να καταργήσουν τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις του Μακρόν που αύξησαν το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στα 64 από 62, αν και η Εθνική Συσπείρωση έχει υποχωρήσει στα σχέδια να το κάνει αμέσως.
Σύγκρουση
Μια τέτοια σπατάλη θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αγορές. Ωστόσο, εάν η Ακροδεξιά νικήσει, οι πολιτικοί της μπορεί να χαλιναγωγηθούν από την ανάγκη να προσελκύσουν κεντροδεξιούς ψηφοφόρους, που τείνουν να ευνοούν χαμηλότερα ελλείμματα, στις κρίσιμες προεδρικές εκλογές του 2027.
Θα πρέπει επίσης να διαπραγματευτούν τον επόμενο προϋπολογισμό της Ε.Ε. και θα θέλουν να διατηρήσουν γενναιόδωρες επιδοτήσεις για τους αγρότες, για τις οποίες θα χρειάζονταν την υποστήριξη των συμμάχων. Η ελπίδα είναι ότι, μόλις έρθει στην εξουσία, η Εθνική Συσπείρωση θα ωριμάσει όπως έκανε η Τζόρτζια Μελόνι, η πρωθυπουργός της Ιταλίας.
Συνεπώς, μια σύγκρουση με την Επιτροπή είναι πιθανή, αλλά και πιθανό να καταλήξει σε συμβιβασμό, εκτιμά ο Ζερομέν Τσέτελμαγερ της δεξαμενής σκέψης Bruegel, τον οποίο επικαλείται ο Economist. Πιο προβληματικό είναι το γεγονός ότι ακόμη κι αν ένα κόμμα κερδίσει την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές, θα κληρονομήσει κάτι σαν δηλητηριασμένο δισκοπότηρο. Ο νικητής θα πρέπει να επιβλέπει τις περικοπές δαπανών που θα μπορούσαν να βλάψουν την ανάπτυξη και να αποδειχθούν αντιδημοφιλείς στο ευρύτερο εκλογικό σώμα ή να διακινδυνεύσουν το χάος.
Αν και δεν υπάρχουν οι «λάθος εκλογές» που μπορεί να κερδίσουν οι Ακροδεξιοί, οι εορτασμοί για τον επόμενο πρωθυπουργό της Γαλλίας μπορεί να μη διαρκέσουν και πολύ.
Πηγή: The Economist
