Στα μάτια ενός ανυποψίαστου παρατηρητή το σκηνικό, έτσι όπως έχει στηθεί, θυμίζει πιο πολύ ατύχημα και λιγότερο κίνηση στρατηγικής, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως.
Πράγματι, όσοι δεν έχουν γνώση του παρασκηνίου θα μπορούσαν κάλλιστα να θεωρήσουν ότι βλέπουν ένα «ατύχημα» όταν κοιτούν το Sierra Madre: ένα αποβατικό πολεμικό πλοίο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που «μαζεύει σκουριά» ακινητοποιημένο εδώ και δεκαετίες πάνω σε έναν ύφαλο μεταξύ Φιλιππίνων και Βιετνάμ στη Νότια Σινική Θάλασσα.
Εξωτερικά, το εν λόγω πλοίο φαντάζει παρατημένο και υπό κατάρρευση. Θα μπορούσε κάλλιστα να ενταχθεί σε ένα κινηματογραφικό σκηνικό ως… στοιχειωμένο.
Επί του πρακτέου ωστόσο, το Sierra Madre λειτουργεί εδώ και δεκαετίες ως «βάση θωράκισης» των φιλιππινέζικων κυριαρχικών δικαιωμάτων ενάντια στις κινεζικές εδαφικές διεκδικήσεις στη νότια Σινική Θάλασσα.
Ναι, ως φαίνεται, ένα φαινομενικώς άχρηστο «ερείπιο», το οποίο όμως πιάνει χώρο, θα μπορούσε στην πράξη να λειτουργήσει ακόμη και ως προκεχωρημένο φυλάκιο ή βάση παγίωσης εδαφικών κεκτημένων σε διαφιλονικούμενες περιοχές όπως είναι εκείνες των Νήσων Σπράτλι στις θάλασσες της Απω Ανατολής.
Το Sierra Madre ναυπηγήθηκε για το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Αρχικά ονομαζόταν USS LST-821 και έπειτα USS Harnett County. «Πολέμησε» στον Β΄ Παγκόσμιο με τις δυνάμεις των Συμμάχων και εν συνεχεία στον Πόλεμο του Βιετνάμ με την πλευρά των Νοτίων, προτού πωληθεί αργότερα –το 1976– στο πολεμικό ναυτικό των Φιλιππίνων και αναβαπτιστεί παίρνοντας το όνομα Sierra Madre από την ομώνυμη οροσειρά της φιλιππινέζικης νήσου Λουζόν.
Το εν λόγω πλοίο θα αποκτούσε ωστόσο μια νέα «ζωή» αρχής γενομένης από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και έπειτα.
Βλέποντας το Πεκίνο να επεκτείνει τις διεκδικήσεις του, όχι μόνο στα λόγια αλλά και έργω (στήνοντας εν προκειμένω εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση Κινέζων αλιέων πάνω σε υφάλους διαφιλονικούμενης κυριαρχίας), στις περιοχές γύρω από τα Νησιά Σπράτλι μεταξύ Φιλιππίνων και Βιετνάμ, οι Φιλιππίνες αποφάσισαν να αναλάβουν δράση: Το έτος 1999 πήραν το πλοίο Sierra Madre και το έστειλαν να προσαράξει σκοπίμως πάνω στον ύφαλο Second Thomas… βλέποντας σε αυτό μια δυνητική βάση φιλιππινέζικης κυριαρχίας ενάντια στις κινεζικές διεκδικήσεις.
Εκτοτε, εδώ και 25 χρόνια δηλαδή, οι Φιλιππίνες διατηρούν πάνω σε αυτό το πλοίο ομάδες πεζοναυτών τις οποίες ανεφοδιάζουν και εναλλάσσουν, προκαλώντας όμως αντιδράσεις από την πλευρά της Κίνας που προσπαθεί να παρεμποδίσει αυτούς τους ανεφοδιασμούς.
Η κινεζική πλευρά περίμενε ότι αυτό το πλοίο θα άρχιζε κάποια στιγμή όντως να καταρρέει υπό τη φθορά του χρόνου, χτυπημένο από τον ήλιο, τους ανέμους και το αλάτι της θάλασσας… Σε μια τέτοια περίπτωση ωστόσο, μαζί του θα κατέρρεε, προς μεγάλη ικανοποίηση της κινεζικής πλευράς, και αυτή η «βάση» που διατηρούν εδώ και δυόμισι δεκαετίες οι Φιλιππίνες στην εν λόγω περιοχή.
Από την πλευρά τους οι Φιλιππινέζοι ανεφοδιάζουν τους πεζοναύτες που υπηρετούν πάνω στο Sierra Madre όχι μόνο με φαγητά και πόσιμο νερό αλλά και, όπως λέγεται, με υλικά συντήρησης και αποκατάστασης των εγκαταστάσεων του ιδιου του πλοίου.
Οι Κινέζοι τους κατηγορούν ότι στήνουν νέες εγκαταστάσεις πάνω στο σκαρί του ερειπίου. Η Μανίλα απαντά ότι απλώς ανεφοδιάζει –ανθρωπιστικώ τω τρόπω– με τα απαραίτητα τους Φιλιππινέζους πεζοναύτες που υπηρετούν εκεί.
Πέρα από τα όποια φραστικά πυρά και τις αντεγκλήσεις ωστόσο, οι δύο πλευρές έχουν αρχίσει παράλληλα και να συμπλέκονται, και μάλιστα με αυξανόμενη ένταση τους τελευταίους μήνες, εντείνοντας όμως έτσι την ανησυχία γύρω από όσα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν εάν οι συμπλοκές οδηγήσουν σε ανθρώπινες απώλειες.
The CCG swarmed AFP’s Rigid Hull Inflatable Boats (RHIBs) already moored alongside BRP Sierra Madre (LS57), escalating their aggression by wielding pointed weapons and explicitly threatening to harm Filipino troops. pic.twitter.com/huEPCBXPah
— Armed Forces of the Philippines (@TeamAFP) June 19, 2024
Η Μανίλα έδωσε αυτήν την εβδομάδα στη δημοσιότητα βίντεο στα οποία παρουσιάζονται δυνάμεις της κινεζικής ακτοφυλακής να επιτίθενται σε φουσκωτά σκάφη των Φιλιππίνων κοντά στον ύφαλο Second Thomas όπου βρίσκεται το Sierra Madre, εμβολίζοντάς τα με ταχύπλοα, δένοντάς τα με σκοινιά, απειλώντας τους Φιλιππινέζους επιβαίνοντες με τσεκούρια και μαχαίρια… Σύμφωνα μάλιστα με όσα καταγγέλλει η Μανίλα, κατά τη διάρκεια αυτών των επεισοδίων τραυματίστηκε σοβαρά ένας Φιλιππινέζος.
RORE RECAP | During the AFP’s critical humanitarian rotation and resupply operations at BRP Sierra Madre (LS57) in Ayungin Shoal on June 17, the China Coast Guard’s use of violence and intimidation tactics damaged AFP vessels and severely injured Philippine Navy personnel.… pic.twitter.com/KR0sIxuczY
— Armed Forces of the Philippines (@TeamAFP) June 20, 2024
Παρόμοιου τύπου «συγκρούσεις» έχουν σημειωθεί κατ’ επανάληψη τους τελευταίους μήνες (με «όπλο» αντλίες νερού για παράδειγμα), πλην όμως πολλοί βλέπουν τώρα την ένταση να κλιμακώνεται ακόμη περισσότερο, καθιστώντας επίκαιρη εκείνη την εκτίμηση που ήθελε την επόμενη ασιατική κρίση να ξεκινά από τις Φιλιππίνες, κι όχι για την Ταϊβάν ή την Ιαπωνία.
Διόλου τυχαία, μόλις την περασμένη εβδομάδα το Πεκίνο έθεσε σε ισχύ νέους κανόνες που δίνουν –όπως λέγεται– το «δικαίωμα» στην κινεζική ακτοφυλακή να κάνει ρεσάλτο σε ξένα πλοία, να ασκεί βία και να προχωρεί στη σύλληψη ξένων πληρωμάτων στις θαλάσσιες περιοχές που ισχυρίζεται ότι της «ανήκουν» (αν και ειδικά στην περίπτωση των Φιλιππίνων θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει μια απόφαση του Μόνιμου Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης που έχει δικαιώσει τη Μανίλα, απορρίπτοντας ως αβάσιμες τις κινεζικές διεκδικήσεις).
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο οξυνόμενης έντασης, επανέρχεται όμως και ένα άλλο –κομβικό για τις εξελίξεις– ερώτημα: Τι θα κάνουν οι ΗΠΑ εάν το Πεκίνο «χτυπήσει» τις Φιλιππίνες με τις οποίες όμως η Ουάσιγκτον έχει υπογράψει Συνθήκη Αμοιβαίας Αμυνας (Mutual Defense Treaty);
