Ο Σαχίν Βαλέ, παρότι μετά βίας σαραντάρης, έχει πλούσια εμπειρία στη γαλλική και την ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική, αλλά και στη λειτουργία των αγορών. Μεταξύ 2014 και 2015 διετέλεσε οικονομικός σύμβουλος του Εμανουέλ Μακρόν κατά τη θητεία του ως υπουργού Οικονομίας της κυβέρνησης Ολάντ. Νωρίτερα είχε υπηρετήσει στις Βρυξέλλες ως οικονομικός σύμβουλος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπέι. Επειτα από μια τριετία ως senior economist του Soros Fund Management, από το 2019 είναι senior fellow στο German Council on Foreign Relations, γράφοντας εμβριθείς αναλύσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία, τις σχέσεις Παρισιού – Βερολίνου κ.ά.
Ως κάποιος που έχει βρεθεί κοντά στον Μακρόν, ξεκίνησα ρωτώντας τον σε ποιο στρατόπεδο ανήκει όσον αφορά την ερμηνεία της απόφασης-σοκ της 9ης Ιουνίου για προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Hταν ένα στρατηγικό, υπολογισμένο ρίσκο ή μία άφρων κίνηση με χαρακτήρα ύβρεως;
«Hταν ένας συνδυασμός των δύο», απαντάει. «Δεν ήταν μια εντελώς αυθόρμητη αντίδραση στο αποτέλεσμα των εκλογών. Ο Μακρόν διοικεί τη χώρα με κυβερνήσεις μειοψηφίας εδώ και κάποιον καιρό. Αυτό συνεπάγεται κόστος. Εκρινε, ειδικά ενόψει της πολύ δύσκολης διαπραγμάτευσης για τον προϋπολογισμό, που αναμενόταν το φθινόπωρο, ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για έναν εκλογικό αιφνιδιασμό».
Ενδεικτική ύβρεως, από την άλλη, όπως σημειώνει ο Βαλέ, είναι «η πεποίθηση που έμοιαζε να έχει, έστω για μια στιγμή, ότι η επίσπευση των εκλογών θα οδηγούσε τον κόσμο να συσπειρωθεί στο πλευρό του και να διευρύνει με τον τρόπο αυτό τον εκλογικό του συνασπισμό. Δεν είναι απλά ότι αυτό δεν συνέβη· ο υφιστάμενος συνασπισμός του δείχνει, αντ’ αυτού, να κατακερματίζεται».
Αν αποδειχθούν ακριβείς κάποιες δημοσκοπήσεις που προβλέπουν ότι ενδέχεται να χάσει ακόμη και τα 2/3 των βουλευτών του, αυτό θα είναι μια «τραγική ήττα», λέει ο Βαλέ, αλλά θα είναι και κάτι παραπάνω. «Το πιο σημαντικό είναι ότι ένας πρόεδρος που το 2017 μιλούσε για μείωση της πόλωσης και υπέρβαση του διχασμού μεταξύ της Δεξιάς και της Αριστεράς, βλέπει τώρα την ολοκληρωτική διάβρωση του κεντρώου μπλοκ, με την άνοδο της άκρας Δεξιάς από τη μια και από την άλλη ενός αριστερού συνασπισμού που είναι πιο ριζοσπαστικός από αυτόν προ επταετίας».
Τα στελέχη (της Εθνικής Συσπείρωσης) δεν έχουν εμπειρία διακυβέρνησης και, μη γνωρίζοντας πώς λειτουργούν η Ε.Ε. και οι χρηματαγορές, είναι πολύ πιθανό να κάνουν σοβαρά λάθη πολιτικής.
Η λογική της προσφυγής στις κάλπες τώρα, ακόμη και σε περίπτωση που κερδίσει την πλειοψηφία η Εθνική Συσπείρωση (RN) της Μαρίν Λεπέν και του Ζορντάν Μπαρντελά, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, συνδέεται με τις προεδρικές εκλογές του 2027. Η εμπειρία της διακυβέρνησης, βάσει αυτής της ερμηνείας, θα μετατρέψει το RN σε κομμάτι του συστήματος και το ακροδεξιό κόμμα θα εισπράξει τη δυσαρέσκεια των Γάλλων ψηφοφόρων, που σπάνια χαρίζουν παρατεταμένες περιόδους χάριτος στους κυβερνώντες.
«Αυτός είναι ο στρατηγικός υπολογισμός του Μακρόν», σχολιάζει ο πρώην σύμβουλός του. «Οτι ακόμη και στο χειρότερο σενάριο, στο οποίο το RN θα κυβερνάει τη χώρα μετά τις εκλογές, το κόμμα αυτό θα βρεθεί αντιμέτωπο με την πραγματικότητα του τι σημαίνει διακυβέρνηση της χώρας. Αυτό θα μπορούσε εύκολα να τους εκθέσει ως ανίκανους για τη δουλειά – ειδικά δεδομένου ότι θα χρειαστεί να πάρουν πολύ δύσκολες δημοσιονομικές αποφάσεις, μια και την Τετάρτη η Κομισιόν ενεργοποίησε τη Διαδικασία του Υπερβολικού Ελλείμματος για τη Γαλλία. Ενδέχεται μάλιστα ο Μακρόν να στοιχηματίζει ότι η κυβέρνηση του RN δεν θα επιβιώσει πέραν του Νοεμβρίου, όταν θα πρέπει να εγκρίνει τον πρώτο της προϋπολογισμό».
Για τον Βαλέ, πάντως, αυτό είναι το σενάριο που θα ταρακουνήσει περισσότερο τις αγορές βραχυπρόθεσμα. «Το πρόγραμμά τους (της Εθνικής Συσπείρωσης) είναι επικίνδυνο και τα στελέχη τους δεν έχουν εμπειρία διακυβέρνησης και, μη γνωρίζοντας πώς λειτουργεί η Ε.Ε. και οι χρηματαγορές, είναι πολύ πιθανό να κάνουν σοβαρά λάθη πολιτικής».
«Δεν θεωρώ ότι υπάρχει σοβαρή περίπτωση να ξεσπάσει μια πραγματική χρηματοπιστωτική κρίση στη Γαλλία», τονίζει ο συνομιλητής της «Κ». «Αλλά πολύ λίγα πολιτικά κόμματα έχουν κατανοήσει το πόσο στενοί και πόσο επικείμενοι είναι οι δημοσιονομικοί περιορισμοί που έρχονται. Ισως ο μόνος τρόπος να το κατανοήσουν είναι να υποστεί η χώρα κάποιον βαθμό πίεσης στις αγορές».
Μια πιθανή νέα συγκατοίκηση –αναμφίβολα η πιο τεταμένη στην Ιστορία της Πέμπτης Δημοκρατίας– θα έχει συνέπειες και για τον ρόλο της Γαλλίας στην Ε.Ε. «Η θέση του Μακρόν στις Βρυξέλλες είχε ήδη αποδυναμωθεί», σημειώνει ο Βαλέ. «Σε περίπτωση μιας συγκατοίκησης θα αποδυναμωθεί περαιτέρω. Οι εταίροι μας, ειδικά οι Γερμανοί, θα είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι σε ενδεχόμενα σημαντικά βήματα περαιτέρω ενοποίησης, όταν η γαλλική κυβέρνηση θα είναι τόσο απρόβλεπτη. Αρα τα μεγάλα βήματα που πρέπει να γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο –στην άμυνα, στην ενέργεια, στη δημοσιονομική ενοποίηση– θα καθυστερήσουν».
