Οι Ιρανοί ψηφοφόροι κλήθηκαν χθες να επιλέξουν τον διάδοχο του προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί που σκοτώθηκε τον προηγούμενο μήνα μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν όταν το ελικόπτερο στο οποίο επέβαιναν συνετρίβη κοντά στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν.
Συνολικά τέσσερις υποψήφιοι πήραν την έγκριση του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ νωρίτερα αυτόν τον μήνα και άρχισαν να παρουσιάζουν τα πολιτικά τους προγράμματα. Αναφέρθηκαν στην οικονομία, στην εξωτερική πολιτική αλλά και στην ενίσχυση του εγχώριου πυρηνικού προγράμματος.
Μολονότι η προεκλογική εκστρατεία ξεκίνησε χωρίς πάθος, οι φετινές εκλογές παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τις προηγούμενες (2021) χάρη στην παρουσία του «μεταρρυθμιστή» Μασούντ Πεζεσκιάν, ο οποίος από την αρχή θεωρήθηκε ένα από τα φαβορί. Οι δύο κύριοι αντίπαλοί του ήταν ο συντηρητικός πρόεδρος του Κοινοβουλίου Μοχαμάντ-Μπαγέρ Γαλιμπάφ και ο Σαΐντ Τζαλιλί, ο υπερσυντηρητικός πρώην διαπραγματευτής για την ανάπτυξη του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Ο Πεζεσκιάν συγκέντρωσε εξαρχής τη στήριξη πολλών μετριοπαθών πολιτικών και ψηφοφόρων. Ως πρώην υπουργός Υγείας έκριναν ότι διαθέτει κυβερνητική εμπειρία και μια διαφορετική ματιά στα πράγματα από τους βαθιά θρησκευόμενους αντιπάλους του.
Προηγείτο στις δημοσκοπήσεις ο «μεταρρυθμιστής» Μασούντ Πεζεσκιάν με 23,5% – Περιορισμένη η προσέλευση των ψηφοφόρων.
Η τελευταία δημοσκόπηση της ιρανικής κρατικής τηλεόρασης που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, την τελευταία ημέρα της προεκλογικής εκστρατείας, έδειξε ότι ο Πεζεσκιάν προηγούνταν με 23,5%, ο Γαλιμπάφ ακολουθούσε με 16,9% και ο Τζαλιλί βρισκόταν κοντά με 16,3%, ενώ το 28,5% των ερωτηθέντων δήλωναν αναποφάσιστοι. Ωστόσο, και καθότι κρίνεται σχεδόν βέβαιο πως κανένας υποψήφιος δεν θα λάβει περισσότερο από 50%, οι Ιρανοί θα οδηγηθούν σε δεύτερες κάλπες, όπου πιθανότατα θα κληθούν να επιλέξουν ανάμεσα σε έναν μεταρρυθμιστή και έναν συντηρητικό.
Πάντως ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ κάλεσε χθες το πρωί τον ιρανικό λαό να συμμετάσχει μαζικά στις εκλογές σε μια προσπάθεια να απαλύνει τη βαθιά κρίση που έχει δημιουργήσει η κακή οικονομική κατάσταση της χώρας σε συνδυασμό με την αυταρχική πολιτική της κυβέρνησης. «Προσεύχομαι στον παντοδύναμο Θεό για τις καλύτερες ημέρες και χρόνια και για τις μεγαλύτερες ευλογίες για το αγαπημένο μας έθνος. Η ημέρα των εκλογών για εμάς τους Ιρανούς είναι ημέρα χαράς και ευτυχίας, ειδικά όταν οι εκλογές είναι για την επιλογή του προέδρου που θα διαμορφώσει το μέλλον της χώρας για τα επόμενα χρόνια», δήλωσε στην κρατική τηλεόραση.
Εντούτοις, έως αργά χθες το απόγευμα δυτικά μέσα ενημέρωσης μετέδιδαν πως η προσέλευση στις κάλπες υπήρξε μάλλον περιορισμένη, γεγονός που αρκετοί αναλυτές ερμηνεύουν ως μια έμπρακτη αποδοκιμασία προς την κυβέρνηση. Υπενθυμίζεται πως στις προεδρικές εκλογές του 2021, όταν και δεν είχε επιτραπεί να συμμετάσχει κανένας «μεταρρυθμιστής» υποψήφιος, η αποχή άγγιξε το 51%.
Οικονομική κρίση
Πολιτικοί παρατηρητές δεν αναμένουν ριζικές αλλαγές την επομένη των εκλογών. Το Ιράν βιώνει μια βαθιά οικονομική κρίση, με την αξία του ριάλ να κατρακυλάει διαρκώς. Επιπλέον, ο απόλυτος έλεγχος που ασκούν ο ανώτατος ηγέτης και το επιτελείο του στα πράγματα έχει δημιουργήσει ένα ασφυκτικό αίσθημα σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού.
«Οι διαφορές μεταξύ των υποψηφίων δεν είναι μεγάλες. Ετσι ο Χαμενεΐ δεν διακινδυνεύει σχεδόν τίποτα με τις επιλογές του. Η ηγεσία δίνει βάρος κυρίως στη συνέχεια του καθεστώτος, όταν επιτρέπει σε κάποιον να κατέβει υποψήφιος», λέει η ειδική για ιρανικά ζητήματα Αζαντέχ Ζαμιριράντ από το Ιδρυμα Επιστήμη και Πολιτική (SWP) στο Βερολίνο.
