«Το έργο της Αλλαγής ξεκινάει αμέ-σως. Θα ανοικοδομήσουμε τη Βρετανία. Πέτρα την πέτρα, θα βάλουμε τα καινούργια θεμέλια μιας κοινωνίας ευκαιριών για όλους». Αυτή ήταν η κεντρική επαγγελία του ηγέτη των Βρετανών Εργατικών Κιρ Στάρμερ, στο πρώτο του μήνυμα προς τους ομοεθνείς του μετά την εγκατάστασή του στην πρωθυπουργική κατοικία της Ντάουνινγκ Στριτ. Εχοντας τονίσει κατ’ επανάληψιν στην προεκλογική περίοδο ότι «δεν κομίζει μαγικές λύσεις», κράτησε και χθες χαμηλά τον πήχυ των υποσχέσεων, υπογραμμίζοντας ότι το πρώτο ζητούμενο είναι να ξαναγίνει η άσκηση της εξουσίας ταυτόσημη με την ανιδιοτελή προσφορά υπηρεσίας στον βρετανικό λαό.
Δύο ώρες νωρίτερα είχε αποχωρήσει από την κατοικία της Ντάουνινγκ Στριτ ο τέως πρωθυπουργός των Συντηρητικών Ρίσι Σούνακ με την οικογένειά του, αφού προηγουμένως είχε υποβάλει επισήμως την παραίτησή του στον βασιλιά Κάρολο. Εχοντας αναλάβει πλήρως την ευθύνη της εκλογικής πανωλεθρίας, ο Σούνακ δήλωσε ότι θα παραμείνει υπηρεσιακός αρχηγός του κόμματος μέχρι να εκλεγεί ο διάδοχός του. Η αλλαγή φρουράς στην Ντάουνινγκ Στριτ ύστερα από 14 χρόνια εξουσίας των Τόρις ήταν η πιο θεαματική εκδήλωση των τεκτονικών αλλαγών στο βρετανικό πολιτικό τοπίο που έφερε αυτή η ιστορική εκλογική αναμέτρηση.
Αλλαγμένο κόμμα με κεντρώα γραμμή
Κερδίζοντας 412 έδρες σε σύνολο 650, με άνοδο 214 εδρών από το 2019, οι Εργατικοί υπό τον Κιρ Στάρμερ κατέγραψαν την πιο σαρωτική νίκη των τελευταίων 30 χρόνων, στα ίδια περίπου επίπεδα με τον θρίαμβο του Τόνι Μπλερ το 1997. Εχοντας διαδεχθεί τον ριζοσπάστη Τζέρεμι Κόρμπιν, ο οποίος χρεώθηκε την ήττα του 2019, ο Στάρμερ περιθωριοποίησε την αριστερή πτέρυγα και υιοθέτησε κεντρώα γραμμή, προβάλλοντας ως συνέχεια του Μπλερ, αν και χωρίς τα επικοινωνιακά του χαρίσματα. Παρά την κριτική που δέχθηκε, πιστώθηκε τελικά μια τόσο σύντομη και τόσο θεαματική ανάκαμψη του κόμματος που δεν την πίστευαν ούτε όσοι ήθελαν πολύ να την πιστέψουν.
Ψήφος οργής για τους Τόρις
Παρά τη σαρωτική επικράτησή τους στη Βουλή των Κοινοτήτων με τη βοήθεια και του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος, οι Εργατικοί δεν δημιούργησαν κάποιο κύμα ενθουσιασμού στο κοινωνικό σώμα. Περιορίστηκαν στο 33,7% των ψήφων, δηλαδή μόλις 1,6% περισσότερο από εκείνο που πήραν υπό την ηγεσία του Κόρμπιν στη «συντριβή» του 2019. Αν αυτό στάθηκε αρκετό για να τους δώσει τα δύο τρίτα των εδρών οφείλεται στον εκλογικό νόμο και στη συρρίκνωση των Συντηρητικών από το 42,4% που είχαν πάρει επί Μπόρις Τζόνσον στο προχθεσινό 23,7%. Οκτώ υπουργοί έχασαν τις έδρες τους, όπως και η Λιζ Τρας, η πρώτη πρώην πρωθυπουργός στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου που έμεινε εκτός Βουλής.
Η ανταρσία Φάρατζ και τα «αγκάθια»
Τα αντίρροπα παλιρροϊκά κύματα των δύο τελευταίων εκλογών –του 2019 και το προχθεσινό– υποδηλώνουν ότι η βρετανική πολιτική ζωή γίνεται πολύ ασταθής και ότι η απόσταση από τον θρίαμβο στην πανωλεθρία μπορεί να μην είναι τόσο μεγάλη. Παρά τη σαρωτική επικράτησή τους, οι Εργατικοί δεν μπορούν να αγνοήσουν κάποιες προειδοποιήσεις, όπως ήταν η εκλογή του διαγραμμένου Τζέρεμι Κόρμπιν, που επικράτησε των Εργατικών στο Ισλιγκτον, όπως και η νίκη τεσσάρων μουσουλμάνων που εναντιώθηκαν στον Στάρμερ κρίνοντας φιλοϊσραηλινή την πολιτική του έναντι του πολέμου στη Γάζα. Στον χώρο της ριζοσπαστικής Δεξιάς, το κόμμα της Μεταρρύθμισης του πρωτεργάτη του Brexit Νάιτζελ Φάρατζ πήρε το αξιοσημείωτο 14,3%. Αν και περιορίστηκε σε τέσσερις έδρες χάρη στον εκλογικό νόμο, φιλοδοξεί να πλαγιοκοπήσει τους καταρρακωμένους Τόρις και να αναδειχθεί σε βασική αντιπολιτευτική δύναμη.
Το σκηνικό σε Σκωτία και Βόρεια Ιρλανδία
Στους μεγάλους ηττημένους της αναμέτρησης ήταν το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα (SNP), που ελέγχει σταθερά το τοπικό κοινοβούλιο από το 2007. Από τις 46 έδρες που είχε μέχρι προχθές, συρρικνώθηκε στις εννέα, με τους Εργατικούς να ανακτούν την ηγεμονία τους στη Σκωτία και η απόσχιση της περιοχής, την οποία επιδιώκει το SNP, να εξοστρακίζεται πέρα από τη γραμμή του ορίζοντα. Αντιθέτως, στη Βόρεια Ιρλανδία το Σιν Φέιν, πολιτική πτέρυγα του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού στο παρελθόν, αναδείχθηκε για πρώτη φορά πρώτη δύναμη στην περιοχή, κερδίζοντας επτά έδρες σε σύνολο 18. Ωστόσο, ούτε αυτή τη φορά οι εκλεγμένοι βουλευτές του Σιν Φέιν πρόκειται να καταλάβουν τις έδρες τους, καθώς αρνούνται να δώσουν όρκο υποταγής στον βασιλιά.
