Ο πόλεμος στην Ουκρανία, τον οποίο ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ήλπιζε να έχει ολοκληρώσει μέσα σε λίγες εβδομάδες, διανύει πια τον τρίτο χρόνο του χωρίς όμως καμία από τις δύο πλευρές να μπορεί να πάρει κατά τρόπο αποφασιστικό το πάνω χέρι.
Ο τερματισμός της σύγκρουσης θα μπορούσε να επέλθει είτε με την ξεκάθαρη νίκη της μιας πλευράς είτε έναν συμβιβασμό είτε απλώς μια παύση των εχθροπραξιών χωρίς τελική συμφωνία.
Η τελική έκβαση του πολέμου μπορεί, όμως, να εξαρτηθεί όχι από τις τακτικές που ακολουθούν οι αντιμαχόμενοι στα πεδία των μαχών αλλά από το ποια πλευρά θα εξαντλήσει πρώτη τους πόρους της.
Αυτό το ενδεχόμενο της εξάντλησης των πόρων μπορεί, ωστόσο, να αργήσει να έρθει, καθώς ο Πούτιν αυξάνει την αμυντική παραγωγή της Ρωσίας και η Ουκρανία υποστηρίζεται στρατιωτικά από Ευρωπαίους και Αμερικανούς.
Η ρωσική εισβολή ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022 βάζοντας στο στόχαστρο μεγάλες πόλεις, του Κιέβου συμπεριλαμβανομένου. Επειτα από λίγες εβδομάδες ωστόσο, η Μόσχα είχε αποσύρει τις δυνάμεις της στην περιοχή του Ντονμπάς στα ανατολικά και προσπαθούσε να κρατήσει τα εδάφη που είχε καταλάβει στον ουκρανικό Νότο. Οι υπό ρωσικό έλεγχο περιοχές θα συρρικνώνονταν κι άλλο μέσα στο 2022, καθώς οι Ουκρανοί θα έπαιρναν πίσω το Χάρκοβο και τη Χερσώνα.
Ο Πούτιν απαιτεί πια από το Κίεβο, προκειμένου η Μόσχα να συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός, να αποσύρει τις δυνάμεις του από τις τέσσερις ουκρανικές περιφέρειες (Ντόνετσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα, Ζαπορίζια) που η Ρωσία ελέγχει μερικώς και να εγκαταλείψει την προσπάθειά του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία θεωρεί ωστόσο από την πλευρά της απαράδεκτη οιαδήποτε παραχώρηση εδαφών.
Η –μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων– γραμμή του μετώπου έχει αλλάξει ελάχιστα τους τελευταίες δώδεκα μήνες. Αξιοποιώντας τη στρατιωτική στήριξη της Δύσης, οι Ουκρανοί κατάφεραν να πλήξουν ρωσικές θέσεις και ρωσικά οπλικά συστήματα στην Κριμαία, στη Μαύρη Θάλασσα, στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας αλλά και εντός των συνόρων της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Οι Ρώσοι συνεχίζουν, όμως, από την πλευρά τους να σφυροκοπούν την Ουκρανία με βλήματα και drones, σε μια προσπάθεια να την αποδυναμώσουν στρατιωτικά, οικονομικά, ενεργειακά αλλά και ηθικά.
Διαφορετικές τακτικές
Προκειμένου να υπερασπιστεί τις θέσεις του, ο στρατός της Ρωσίας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε γραμμές χαρακωμάτων, ναρκοπέδια και άλλες προσωρινές οχυρώσεις. Εξακολουθεί, δε, να χρησιμοποιεί μια δομή διοίκησης από πάνω προς τα κάτω, σοβιετικού τύπου. Οταν οι Ρώσοι επιτίθενται, τα στρατεύματά τους συχνά προχωρούν γρήγορα προς τις ουκρανικές θέσεις σε μια προσπάθεια είτε να τις συντρίψουν είτε να εντοπίσουν τις τοποθεσίες τους και εν συνεχεία να τις πλήξουν με δυνάμεις πυροβολικού. Αυτός το τύπος επίθεσης εκθέτει, ωστόσο, τους Ρώσους στρατιώτες και πολλοί εξ αυτών σκοτώνονται ή τραυματίζονται στη διάρκεια αυτών των επιθέσεων.
Η Ουκρανία από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί να αντέξει τόσο πολλές απώλειες καθώς δεν έχει στη διάθεσή της τόσο πολλούς στρατιώτες. Η αντεπίθεση που επιχείρησαν οι Ουκρανοί στα μέσα του 2023 απέτυχε και έκτοτε έχουν υιοθετήσει μια πιο στοχευμένη προσέγγιση, πλήττοντας ρωσικές γραμμές εφοδιασμού με όπλα μεγάλης εμβέλειας και εξαπολύοντας σύντομες, μικρότερης κλίμακας επιθέσεις. Ο στρατός της Ουκρανίας έχει λάβει εκπαίδευση από Δυτικούς και από το ΝΑΤΟ και έχει υιοθετήσει μια δυτική στρατιωτική προσέγγιση που επιτρέπει σε κατώτερες βαθμίδες αξιωματικών να παίρνουν επιχειρησιακές αποφάσεις στο πεδίο.
Οταν ο Πούτιν προχώρησε σε μερική επιστράτευση τον Σεπτέμβριο του 2022, πολλοί Ρώσοι ανησύχησαν και συνολικά εκατοντάδες χιλιάδες λέγεται πως εγκατέλειψαν τη Ρωσία προκειμένου να μη σταλούν στο μέτωπο. Στην πορεία ωστόσο, ο Πούτιν άλλαξε τακτική και άρχισε να προσελκύει νεοσύλλεκτους προσφέροντάς τους μισθούς που είναι πολύ υψηλότεροι από εκείνους των εργατών και των απλών υπαλλήλων σήμερα στη Ρωσία. Η τακτική αυτή τελικώς απέδωσε καρπούς, με τη Ρωσία να αυξάνει σημαντικά τους αριθμούς των στρατιωτών που μπορούν να σταλούν στα πεδία των μαχών, από 350.000 που ήταν στις αρχές του 2022 σε 470.000 το 2024, σύμφωνα με δυτικές εκτιμήσεις.
Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έχουν δει ως αποκαλύψεις και καταγγελίες το φως της δημοσιότητας, πολλοί από αυτούς τους νεοσύλλεκτους στέλνονταν στο μέτωπο χωρίς να έχουν λάβει σχεδόν καθόλου εκπαίδευση.
Νεκροί και τραυματίες
Οι ρωσικές απώλειες στο πεδίο της μάχης ήταν βαριές. Ο Πούτιν φάνηκε να υπονοεί κατά τη διάρκεια συνάντησης με ξένα μέσα ενημέρωσης τον Ιούνιο του 2024 ότι 10.000 Ρώσοι στρατιώτες σκοτώνονται ή τραυματίζονται κάθε μήνα. Οι δυτικοί εκτιμούν, ωστόσο, ότι ο πραγματικός αριθμός των ρωσικών απωλειών είναι πολύ υψηλότερος.
Τον περασμένο Μάιο, όταν οι ρωσικές δυνάμεις επιχείρησαν ανεπιτυχώς να καταλάβουν μια ζώνη στην περιοχή του Χαρκόβου, οι βρετανικές στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών ανέφεραν ότι οι Ρώσοι που σκοτώνονταν ή τραυματίζονταν ήταν περισσότεροι από 1.200 ημερησίως. Την ίδια περίοδο ωστόσο, η Μόσχα στρατολογούσε από 25.000 ως 30.000 νέους στρατιώτες κάθε μήνα, σύμφωνα με όσα ανέφεραν Αμερικανοί αξιωματούχοι στους New York Times.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε τον περασμένο Φεβρουάριο ότι 31.000 Ουκρανοί στρατιώτες έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο. Πολλοί Δυτικοί φοβούνται, ωστόσο, ότι ο πραγματικός αριθμός είναι μεγαλύτερος. Προκειμένου να καλύψει τις απώλειες αλλά και να καταφέρει να προχωρήσει στην εναλλαγή των δυνάμεων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή δίνοντας έτσι στους στρατιώτες περιόδους ξεκούρασης, το Κίεβο επιχείρησε να αυξήσει τους αριθμούς των νεοσυλλέκτων. Για αυτόν τον λόγο μείωσε την ηλικία στρατολόγησης στα 25 από τα 27 και στρατολόγησε καταδικασμένους για εγκλήματα όπως είχε κάνει προηγουμένως και η Ρωσία. Η Ουκρανία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού, ωστόσο ο Ζελένσκι είπε σε συνέντευξή του στο Bloomberg στις 3 Ιουλίου ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί σε αυτό το μέτωπο τους τελευταίους τρεις μήνες και ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι τώρα η έλλειψη πυρομαχικών.
Η Ουκρανία χρειάζεται όπλα ακριβείας μεγάλου βεληνεκούς ικανά να εντοπίζουν και να καταστρέφουν τα ρωσικά αεροδρόμια από τα οποία απογειώνονται τα ρωσικά αεροσκάφη που βομβαρδίζουν την Ουκρανία. Η Μόσχα, από την άλλη πλευρά, θέλει να ανανεώνει το οπλοστάσιο (βλήματα, drones κ.ά.) που θα της επιτρέπει να συνεχίζει το σφυροκόπημα των ουκρανικών πόλεων.
Κούρσα εξοπλισμών
Οι Ουκρανοί πλήττουν ρωσικές θέσεις, αεροδρόμια και αποθήκες όπλων με πυραύλους Storm Shadow και συστήματα ATACMS. Ελπίζουν επίσης ότι θα καταφέρουν να «ανοίξουν» τις ρωσικές αεράμυνες όταν θα αρχίσουν να χρησιμοποιούν τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 που αναμένουν από τη Δύση. Χώρες του ΝΑΤΟ έχουν δεσμευθεί να τους στείλουν περίπου 85 από αυτά τα μαχητικά αεροσκάφη. Ουκρανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν, ωστόσο, ότι χρειάζονται περισσότερα από 120.
Αψηφώντας τις δυτικές κυρώσεις, η αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας δουλεύει 24 ώρες το 24ωρο με στόχο να αυξήσει την παραγωγή όπλων, πράγμα που έχει όντως καταφέρει καθώς πλέον παράγει περισσότερους σε σχέση με το παρελθόν πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, περισσότερες οβίδες, περισσότερα βλήματα πυροβολικού κ.ά.
Η Βόρεια Κορέα έχει στείλει ως βοήθεια στη Μόσχα βλήματα πυροβολικού και, ενδεχομένως, βαλλιστικούς πυραύλους. Το Ιράν έχει επίσης στηρίξει τη Ρωσία, παρέχοντας drones αλλά και την τεχνογνωσία που απαιτείται προκειμένου η Ρωσία να αρχίσει να παράγει μη επανδρωμένα αεροσκάφη η ίδια εντός των ρωσικών συνόρων. Η Κίνα έχει επίσης κατηγορηθεί ότι στέλνει στη Ρωσία εξαρτήματα τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή οπλικών συστημάτων.
Με πληροφορίες από Bloomberg
