ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Από την 1η Ιουλίου η Ε.Ε. εκπροσωπείται από ένα κράτος-μέλος «ταραχοποιό», που ήδη δεν κρύβει την προσπάθεια υπονόμευσης των βασικών αρχών και αξιών της. Λίγο πριν αναλάβει η Ουγγαρία την εκ περιτροπής εξάμηνη προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε., Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφραζαν στην «Κ» αισιοδοξία ότι για λόγους «εθνικής υπερηφάνειας» ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν θα λειτουργούσε «εποικοδομητικά», προκειμένου η ουγγρική προεδρία να καταστεί επιτυχής.
Δεν πέρασαν παρά μόνον πέντε ημέρες, ώστε να διαλυθεί κάθε ψευδαίσθηση ότι ο Ορμπαν θα λειτουργήσει ως υπεύθυνος Ευρωπαίος ηγέτης στη βάση συμπεφωνημένων αποφάσεων και ευθυγράμμισης με τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες. «Είναι σαν να βάλαμε την αλεπού να φυλάει το κοτέτσι», παραδέχεται Ευρωπαίος διπλωμάτης. Η επίσκεψη του Ορμπαν στη Μόσχα στις 5 Ιουλίου δεν προκάλεσε μόνο έκπληξη, αλλά ήρθε και σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές συνθήκες, καθώς «έθεσε σε κίνδυνο την επίτευξη των στόχων της Ε.Ε.», σύμφωνα με τη νομική υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο ίδιος επιχείρησε να εξηγήσει –μέσω επιστολής του– στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και στους 26 ηγέτες ότι σκοπός του ήταν να προωθήσει ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, αλλά δεν έπεισε. Το ζήτημα συζητήθηκε και στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ, με κάποιους εκ των «27» να σημειώνουν ότι πρέπει να απαιτήσουν να σταματήσει μη εγκεκριμένες ενέργειες εξωτερικής πολιτικής. Είχε προηγηθεί δίωρη –σε υψηλούς τόνους– συζήτηση την ίδια ημέρα των μονίμων αντιπροσώπων στην Ε.Ε., στις Βρυξέλλες. Μάταια επιχειρούσε ο Ούγγρος πρέσβης Μπάλιντ Οντορ να πείσει για τη διμερή φύση των συναντήσεων σε Μόσχα, Πεκίνο, αλλά και τη συμμετοχή του Ορμπαν στη σύνοδο των τουρκογενών κρατών παρουσία του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ. «Κανένας δεν πείστηκε», υπογράμμισε Ευρωπαίος διπλωμάτης, που μάλιστα αναφέρθηκε στον εκνευρισμό των συναδέλφων του, οι οποίοι επισήμαναν ότι ο Ορμπαν «υπερέβη τα εσκαμμένα», καθώς «κινήθηκε εκτός των αποφάσεων του Συμβουλίου». Σε συνέντευξή του στους Financial Times, o Σαρλ Μισέλ χαρακτήρισε «πολιτικό λάθος» την επίσκεψη στη Μόσχα, ενώ παραδέχθηκε ότι δεν είχε ξαναδεί τέτοια συλλογική αντίδραση από τα κράτη-μέλη. «Δόθηκε κίτρινη κάρτα», είπε.
«Κίτρινη κάρτα» χωρίς ακόμη ποινή από τους ηγέτες της Ε.Ε. στον Ούγγρο πρωθυπουργό, καθώς εκμεταλλεύεται την προεδρία που ασκεί στο εξάμηνο η χώρα του.
Για τον Ντάνιελ Χέγκεντους, κύριο ερευνητή (κεντρική και ανατολική Ευρώπη) στο German Marshall Fund, ο σκοπός του Ορμπαν ήταν τριπλός: Να αποδείξει ότι είναι παράγοντας με διεθνή επιρροή, «να υπονομεύσει την ενότητα της Ε.Ε.» και, κυρίως, «να τη γελοιοποιήσει επιχειρώντας να την εμφανίσει αδύναμη να επιδείξει ενότητα, εξυπηρετώντας το συμφέρον Ρωσίας και Κίνας».
Η Κάταλιν Χαλμάι, ανταποκρίτρια στις Βρυξέλλες της ουγγρικής εφημερίδας Nepszava, θεωρεί ότι αν και είναι δύσκολο κανείς να «διαβάσει» τις προθέσεις του Ορμπαν, καθώς «πρόκειται για απρόβλεπτο πολιτικό», ωστόσο, «ήθελε να παίξει το χαρτί της προεδρίας και είναι φανερό στην Ε.Ε. ότι ο λόγος που επισκέφθηκε «ευαίσθητα» μέρη ήταν για να προσδώσει ειδικό “βάρος” στις συνομιλίες, λόγω της προεδρίας».
Και η ίδια, όπως και ο Χέγκεντους, εκτιμά ότι το «αφήγημα» της Βουδαπέστης περί «ειρηνευτικών αποστολών» δεν πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψιν. «Το πιο σημαντικό στις διαπραγματεύσεις είναι η εμπιστοσύνη. Το γεγονός ότι ο Ορμπαν δεν ενημέρωσε τον Ζελένσκι για το ταξίδι στη Μόσχα, αλλά επιχείρησε να το αποκρύψει, διέλυσε και τα τελευταία μόρια εμπιστοσύνης προς εκείνον. Δεν είναι ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης που συνομιλεί με τον Πούτιν –όπως ισχυρίζεται–, ίσως είναι ο μόνος που εμφανίζεται διατεθειμένος να του μιλήσει, παραβιάζοντας συμπεφωνημένες αρχές, όπως καμία διαπραγμάτευση για την Ουκρανία, χωρίς την Ουκρανία», τονίζει ο Χέγκεντους, ενώ θεωρεί ότι ο Ορμπαν συνεχίζει να προκαλεί και με τη συνάντησή του με τον υποψήφιο πρόεδρο των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τραμπ. «Είναι στο DNA του η διάθεση της πρόκλησης, να αποδείξει στην Ε.Ε. ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Και δεν τον ενδιαφέρει και η απάντησή της. Γιατί να δει τον Τραμπ; Τον συνάντησε πριν από λίγους μήνες. Ηθελε να τον δει ως πρόεδρος του Συμβουλίου της Ε.Ε.», ισχυρίζεται η Χαλμάι.
Ο Σαρλ Μισέλ ανέφερε ότι είναι σε επαφή με τους «26» για τα πιθανά «επόμενα βήματα». Προσώρας, τα κράτη-μέλη «μποϊκοτάρουν» άτυπες συναντήσεις υπουργών, που διοργανώνει η προεδρία, ιδέα που κυκλοφορούσε καιρό στις Βρυξέλλες, όπως είχε αποκαλύψει η «Κ» στις 16 Ιουνίου. Ωστόσο, άλλες κυρώσεις, όπως «στέρηση» της προεδρίας από την Ουγγαρία ή αφαίρεση δικαιώματος ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δεν τολμούν (ακόμη) να τεθούν στο τραπέζι.
«Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι επιφυλακτικοί, γιατί μπορεί να δημιουργηθεί προηγούμενο και για εκείνους. Και θέλουν η Ε.Ε. να δείχνει ενωμένη και χωρίς τον Ορμπαν, δεν γίνεται. Γι’ αυτό, δεν προχωρούν σε πραγματική ρήξη», διαπιστώνει η Χαλμάι. Για τον Χέγκεντους, «το να μειωθεί στο μισό η προεδρία (σ.σ. και να δοθεί στην Πολωνία) θα είναι η έσχατη λύση».
Η ιδέα ήδη κυκλοφορεί στο Ευρωκοινοβούλιο, ενώ η διάσκεψη των προέδρων του σώματος προφασίστηκε «φόρτο εργασίας» και «βαριά ατζέντα», ώστε να μην επιτρέψει στον Ορμπαν να παρουσιάσει τις προτεραιότητες της ουγγρικής προεδρίας –ως είθισται– στο Στρασβούργο, επιβεβαιώνουν στην «Κ» αρμόδιες πηγές.
Ο Ορμπαν, πάντως, έκανε «ηχη-ρή» την παρουσία του στο Ευρωκοινοβούλιο με τη σύσταση των «Πατριωτών για την Ευρώπη», της τρίτης μεγαλύτερης ευρωομάδας, με τη συμμετοχή των ακροδεξιών κομμάτων της Μαρίν Λεπέν και του Ματέο Σαλβίνι. Με την Ακροδεξιά «τριχοτομημένη» (μετά και τη σύσταση της «Ευρώπης των κυρίαρχων εθνών» υπό την AfD), στελέχη φιλοευρωπαϊκών κομμάτων παραδέχονται ότι θα είναι πιο «ορατή» η παρουσία τους. Απέναντί τους θα εφαρμόσουν τη λεγόμενη «ζώνη ασφαλείας» όπου απαιτείται και θα τους αντιμετωπίσουν κατά μέτωπο με επιχειρήματα στο Ευρωκοινοβούλιο. «Ετσι λειτουργεί η δημοκρατία», αναφέρει ανώτατο στέλεχος του ΕΛΚ. Ο ίδιος πιστεύει ότι τώρα πρέπει τα ανακλαστικά των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων να κινητοποιηθούν ψηφίζοντας, την ερχόμενη Πέμπτη, υπέρ της υποψήφιας προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
