Για τον Τζέικομπ Ουέρ, επίκουρο καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν, τα γεγονότα του Σαββάτου ήταν συνταρακτικά – αν και αναμενόμενα. Η απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλντ Τραμπ ακολουθεί το επαναλαμβανόμενο μοτίβο παγκόσμιας ανόδου της πολιτικής βίας. Πριν από δύο χρόνια ο Ιάπωνας πρώην πρωθυπουργός Σίνζο Aμπε έπεσε νεκρός από τα πυρά αυτοσχέδιου όπλου σε προεκλογική του ομιλία, ενώ η δολοφονία του Αϊτινού προέδρου Ζοβέλ Μοΐς από μισθοφόρους το 2021 οδήγησε τη χώρα στο χάος.
Η τελευταία δολοφονία προέδρου που έχει σημειωθεί επί αμερικανικού εδάφους ήταν αυτή του Τζον Φ. Κένεντι το 1963. Παρ’ όλα αυτά ο Ουέρ υποστηρίζει ότι η πολιτική βία έχει ανοδική πορεία και στην Αμερική. «Εχουμε αύξηση των απειλών εις βάρος εκλεγμένων αξιωματούχων, εκλογικών αντιπροσώπων και υποψηφίων προέδρων», δηλώνει επικαλούμενος το παράδειγμα της Νίκι Χέιλι, η οποία είχε αιτηθεί επίσημης προστασίας κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών. Η έξαρση της πολιτικής βίας στην Αμερική δεν έχει περιοριστεί σε απλές απειλές, καθώς δύο γερουσιαστές έχουν δολοφονηθεί την τελευταία δεκαετία.
Ο Ουέρ καταδεικνύει ενόχους και στις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος. Οι μνήμες από την 6η Ιανουαρίου είναι νωπές ακόμη στην αμερικανική κοινωνία. Στο ενεργητικό της Ακροδεξιάς περιλαμβάνονται επίσης πολύνεκρες μαζικές δολοφονίες με στόχο μια εκκλησία Αφροαμερικανών στο Τσάρλεστον το 2015, μια συναγωγή του Πίτσμπουργκ το 2018 και ένα ισπανόφωνο σούπερ μάρκετ στο Ελ Πάσο το 2020. Στον αντίποδα, περιστατικά όπως ο τραυματισμός του Ρεπουμπλικανού βουλευτή της Λουιζιάνα, Στιβ Σκαλίζ, έπειτα από πυροβολισμούς σε αγώνα μπέιζμπολ το 2017 ή η σύλληψη ενός ένοπλου άνδρα έξω από την οικία του Μπρετ Κάβανο, μέλους του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το 2022, είναι παραδείγματα ακροαριστερού εξτρεμισμού.
Μυστικές υπηρεσίες
«Οι πολιτικοί δέχονται διαρκώς απειλές, ωστόσο αυτό που με εκπλήσσει είναι η τεράστια αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών». Για τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν, τα γεγονότα του Σαββάτου αποτελούν την πιο σοβαρή πράξη εγχώριας τρομοκρατίας μετά την 11η Σεπτεμβρίου. «Τρομοκρατία είναι κάθε μορφή πολιτικής βίας που στρέφεται εναντίον αμάχων, αποσκοπώντας στη διασπορά φόβου», εξηγεί, τονίζοντας πως αν και τα κίνητρα του δράστη δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί, η επίθεση δεν είχε στόχο μόνο τον Τραμπ και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, αλλά και την αμερικανική δημοκρατία στο σύνολό της. «Είναι μια πραγματικά σκοτεινή μέρα για τη χώρα».
«Από την εποχή του εμφυλίου έως και σήμερα η πολιτική βία στην Αμερική έρχεται κατά κύματα». Για τον νομικό ιστορικό Τζ. Μάικλ Μαρτίνεζ, συγγραφέα του βιβλίου «Πολιτικές δολοφονίες και απόπειρες στην Ιστορία των ΗΠΑ», η χώρα δεν κινείται σε αχαρτογράφητα νερά. «Το πολιτικό κλίμα σήμερα έχει απόηχους του 1968».
Στις 4 Απριλίου του 1968 ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, πρωτεργάτης του κινήματος για ίσα πολιτικά δικαιώματα, δολοφονείται στο Μέμφις του Τενεσί. Δύο μήνες αργότερα, ο Ρόμπερτ Φ. Κένεντι, υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ και αδελφός του δολοφονημένου Τζον Κένεντι, πυροβολείται θανάσιμα στο Λος Αντζελες. Ο πρόεδρος Τζόνσον θα προσπαθήσει να κατευνάσει την ένταση καταδικάζοντας το «κλίμα εξτρεμισμού, παραβατικότητας και περιφρόνησης των δικαιωμάτων των άλλων». Ωστόσο, η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ, στο περιθώριο του συνεδρίου του Δημοκρατικού κόμματος τον Ιούλιο, θα καταγράψει το 1968 ως ένα από τα πιο αιματηρά έτη στην Ιστορία της Αμερικής.
Το 1968 φαίνεται πως ήταν μια περίοδος έντονου διχασμού αλλά και φόβου. «Το γενικό αίσθημα τότε ήταν πως οι θεσμοί είχαν όλοι καταρρεύσει, ενώ ο πολιτικός διάλογος ήταν εξαιρετικά φορτισμένος», εξηγεί ο Μαρτίνεζ. «Κάπως έτσι συμβαίνει και σήμερα».
Στο ναδίρ οι θεσμοί
Τα τελευταία δέκα χρόνια η αξιοπιστία των θεσμών βρίσκεται στο ναδίρ, ενώ πληθαίνουν αυτοί που δεν εμπιστεύονται την αστυνομία και τη δικαιοσύνη και ο πολιτικός διάλογος διαπνέεται από έντονη πόλωση.
Ο Μαρτίνεζ επικαλείται την εκλογική αναμέτρηση του 2008, τότε που ένας υποστηρικτής του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου Τζον Μακέιν αποκάλεσε τον Δημοκρατικό αντίπαλό του Μπαράκ Ομπάμα «αναξιόπιστο Αραβα». Ο Μακέιν παρενέβη τότε, υπερασπιζόμενος τον αντίπαλό του ως έναν αξιοπρεπή άνθρωπο με διαφορετικές πολιτικές απόψεις.
Οι δύο διαδοχικές απόπειρες δολοφονίας του προέδρου Φορντ το 1975 μας διδάσκουν ένα ακόμη σημαντικό μάθημα, σύμφωνα με τον Μαρτίνεζ. «Ο Φορντ στοχοποιήθηκε δύο φορές μέσα σε έναν μήνα, γεγονός που μαρτυρά ότι η βία εκδηλώνεται συχνά κατά συρροή. Η ατιμωρησία του ενός δράστη οπλίζει τον επόμενο». Και ο Ουέρ θεωρεί ότι η αύξηση της πολιτικής βίας μπορεί να αποδοθεί εν μέρει στην αδυναμία της ρητής καταδίκης της.
Ματωμένα πουκάμισα
Κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου, οι επιζώντες των πιο αιματηρών μαχών περιέφεραν τα ματωμένα τους πουκάμισα, τα οποία αποτελούσαν σύμβολο της θυσίας τους. «Ο Τραμπ, με το αυτί του γεμάτο επιδέσμους, θα πηγαίνει πλέον στις συγκεντρώσεις του –οι οποίες παρεμπιπτόντως από εδώ και στο εξής θα είναι πάντα μέσα, προς αποφυγή ανάλογων επιθέσεων– και θα αναφέρει ότι τίποτα δεν μπορεί να τον σταματήσει», προβλέπει ο Μαρτίνεζ. «Θα ανεμίζει μεταφορικά το ματωμένο του πουκάμισο».
«Οι εκκλήσεις για εκτόνωση (σ.σ. σαν αυτή των Μπάιντεν και Ομπάμα) είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας», λέει ο Ουέρ. «Ζούμε σε μια δημοκρατία. Οι πολιτικές αλλαγές δρομολογούνται στις κάλπες. Αν χάσεις, οφείλεις να σεβαστείς την απόφαση του κόσμου». Ο καθηγητής του Τζορτζτάουν επιρρίπτει μεγάλες ευθύνες στην εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου και τις σχετικές θεωρίες συνωμοσίας για την αλλοίωση αυτών των αρχών. «Το διακύβευμα αυτών των εκλογών έχει διευρυνθεί σημαντικά. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξαναβάλουμε το τζίνι στο μπουκάλι».
