Την Παρασκευή που μας πέρασε είχα ξεμείνει στο σπίτι. Η ζέστη αποκαρδιωτική, στα θερινά είχα δει όλες τις ταινίες. Ανοιξα την τηλεόραση κι έπεσα πάνω στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών. Δεν το είχα προγραμματίσει κι έμεινα να χαζεύω – λιγότερο από ενδιαφέρον, πιο πολύ από περιέργεια. Ζάπαρα και ξαναγυρνούσα στο κανάλι, με την ελπίδα ότι θα συνέβαινε κάτι που θα με έκανε να κολλήσω. Το ξέρω πως αυτές οι τελετές είναι πιο πολύ πανηγύρια. Διαφημιστικά σποτ – το τρέιλερ μιας χώρας που θέλει να θυμίσει στα εκατομμύρια των τηλεθεατών το brand name της. Σηκουάνας, συμπερίληψη, γαλλική επανάσταση, κιτς αναφορές, ζωγραφική και Λούβρο, Σελίν Ντιόν, παιχνίδια με τους προβολείς και τα φώτα – υπερθέαμα. Μια θραυσματική αφήγηση που σε άλλους αρέσει και σε άλλους δεν αρέσει. Μια τολμηρή σύνθεση ή ένας ακόμη αχταρμάς;
Αν ζεις στην Ελλάδα, δεν γίνεται να μην το σκεφθείς. Γιατί πριν από είκοσι χρόνια είχαμε καθίσει όλη η οικογένεια στον καναπέ και είδαμε τη δική μας τελετή από την τηλεόραση. Και όχι πως με ενδιέφεραν ιδιαίτερα οι Ολυμπιακοί. Ούτε και ήμουν από εκείνους που ήθελαν να τους πάρει η χώρα. Τότε λοιπόν είχα καθίσει στον ίδιο καναπέ που καθόμουν και την Παρασκευή, με την τηλεόραση ανοιχτή και τη σκέψη, λίγο θα δω και μετά θα το γυρίσω. Και ο Παπαϊωάννου με την ομάδα του κατάφερε να μας κάνει όχι μόνο να μην αλλάξουμε κανάλι, αλλά να παρακολουθούμε το τρέιλερ της δικής μας χώρας με κομμένη την ανάσα. Πολιτισμός και αθλητισμός για πρώτη φορά μαζί. Ολη η πυκνή ουσία της Ελλάδας, από τη Θεογονία έως τον Σεφέρη, τον Καβάφη, τον Τσαρούχη, τον Χατζιδάκι, από τα κυκλαδικά ειδώλια έως τη Μαρία Κάλας. Ενα υπερθέαμα με εσωτερικότητα, μια παγανιστική γιορτή της ομορφιάς, που δεν της έλειπε η αξιοπρέπεια, αλλά και η επίγνωση της Ιστορίας. Δεν ξέρω πώς τα κατάφερε αυτός ο άνθρωπος να πυκνώσει την ουσία, την ορμή, τη δύναμη και τη βαριά κληρονομιά μιας χώρας με τρόπο τόσο ανάλαφρο και συνάμα βαθύ, να χτυπάν οι καρδιές όλων μας στον ίδιο ρυθμό, να είμαστε περήφανοι, να τσιμπιόμαστε, να λέμε ναι, μπορεί να συμβεί, μπορεί να γίνει. Να λέμε, να, δεν είναι όλα μιλημένα, δεν είναι όλα λεφτά, γίνονται και θαύματα. Υπάρχει το ταλέντο που νικά. Θυμάμαι τόσα από εκείνο το ανεξίτηλο τετράωρο, ήχους, εικόνες, λέξεις, αισθήματα, χτυποκάρδια. Ισως γι’ αυτό δεν είδα ποτέ ξανά την τελετή. Δεν επαναλαμβάνεται, φοβάμαι, η πρώτη αίσθηση. Ισως συνδέεται και με την εποχή της αθωότητας. Την εποχή που δεν είχε πέσει ακόμη ο ουρανός στο κεφάλι μας. «Σαν τον Zidane / απ’ το μηδέν Μουντιάλ», όπως ραπάρει ο Dani Gambino – έτσι νιώσαμε τότε. Μια ολόκληρη χώρα είχε νιώσει περήφανη και δυνατή.
Είκοσι χρόνια μετά, στέλνω το λινκ από την τελετή έναρξης του 2004 στον γιο μου. Σκέφτομαι πως θα έχει, ίσως, νόημα να τη δει, έστω και εκ των υστέρων, έστω και ύστερα από όσα σαν χιονοστιβάδα ακολούθησαν. Είκοσι χρονών παιδί, μεγάλωσε μέσα στην κρίση. Μπορεί και να μ’ αφήσει στο διαβάστηκε.
* H κ. Σοφία Νικολαΐδου είναι συγγραφέας.
