Θα έλεγε κανείς πως μοιάζει με την αρχαία εκδοχή της «Κραυγής» του Μουνκ, όμως, ο λόγος που η αρχαία αυτή Αιγύπτια πέθανε με μια σύσπαση τρόμου ή πόνου στο πρόσωπο, παρέμενε ένα μυστήριο για τους επιστήμονες.
Τώρα, υποστηρίζουν πως βρήκαν την απάντηση στο παλιό αυτό αρχαιολογικό αίνιγμα. Όπως προκύπτει από αξονικές απεικονίσεις, η γυναίκα πιθανότατα είχε αγωνιώδη θάνατο που της προκάλεσε μια μορφή σπάνιας μυϊκής δυσκαμψίας – που ονόμαζεται πτωματικός σπασμός και συμβαίνει τη στιγμή του θανάτου.
Η γυναίκα εκτιμάται πως τάφηκε πριν από περίπου 3.500 χρόνια. Η μουμιοποιημένη σορός της ανακαλύφθηκε το 1935 σε ένα ξύλινο φέρετρο, κάτω από τον τάφο του Σενμούτ, ενός σημαντικού αρχιτέκτονα που έζησε κατά τη δυναστεία της Φαραώ Χατσεψούτ.
Μαζί της, στην ίδια τοποθεσία κοντά στο Λούξορ, οι αρχαιολόγοι είχαν ανακαλύψει τον ταφικό θάλαμο της Χατ-Νουφέρ, μητέρας του Σενμούτ, καθώς και μεμονωμένους τάφους συγγενών του.
«Παρότι τα στοιχεία της μούμιας με τον βίαιο θάνατο δεν καταγράφονται, πιθανότατα ήταν στενή συγγενής της οικογένειας με την οποία μοιραζόταν τον αιώνιο τόπο ανάπαυσης» σημειώνει η Σαχάρ Σαλέεμ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου.
Η ίδια και η συνάδελφός της Σαμία Ελ-Μεργκάνι, στην επιστημονική επιθεώρηση Frontiers in Medicine, περιγράφουν τα ευρήματα της έρευνάς τους μέσω της τεχνολογίας της αξονικής τομογραφίας (CT) για την «εικονική ανατομή» της μούμιας καθώς και τεχνικών περίθλασης ακτίνων-Χ για την εξέταση του δέρματος, των μαλλιών και της μαύρης περούκας.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η μούμια ήταν καλά διατηρημένη, εκτιμώντας το ύψος της γυναίκας γύρω στο 1,55 μ. ενόσω ήταν ζωντανή. Οι αξονικές απεικονίσεις αποκάλυψαν ακόμη πως πέθανε περίπου στα 48 της χρόνια και έπασχε από ήπια αρθρίτιδα.
Ωστόσο, οι ερευνητές δεν εντόπισαν κανένα σημάδι τομής ταρίχευσης, ενώ όλα τα όργανα βρίσκονταν ακόμη μέσα στο σώμα της μούμιας.
«Αυτό με εξέπληξε, καθώς η κλασική μέθοδος μουμιοποίησης στο Νέο Βασίλειο -1550-1069 π.Χ.- περιελάμβανε την αφαίρεση όλων των οργάνων πλην της καρδιάς», εξηγεί η Σαλέεμ.
Παρότι στην έρευνα σημειώνεται πως τέτοιου είδους παραλείψεις οφείλονταν συνήθως στην προχειρότητα κατά τη διαδικασία μουμιοποίησης των μεσαίων και φτωχότερων τάξεων, η Σαλέεμ υποστηρίζει πως αυτό δεν αφορά τη συγκεκριμένη γυναίκα.
Όχι μόνο θάφτηκε φορώντας δύο δαχτυλίδια σκαραβαίου από ασήμι και χρυσό, αλλά οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα υλικά ταρίχευσης περιλάμβαναν ρητίνη αρκεύθου και λιβάνι, ακριβά και εισαγόμενα υλικά που ενδέχεται να συνέβαλαν στην καλή συντήρηση του πτώματος.
Επιπλέον, οι αναλύσεις αποκάλυψαν άρκευθο και χέννα στα μαλλιά της γυναίκας, ενώ η περούκα ήταν φτιαγμένη από πλεγμένες ίνες χουρμαδιάς και έφερε ίχνη λογής μετάλλων – πιθανώς, σύμφωνα με τη Σαλέεμ, για τη σκλήρυνση των ινών και την πρόσδοση ενός νεανικού μαύρου χρώματος στην περούκα.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν πως τα ευρήματά τους όχι μόνο προσφέρουν πληροφορίες για τη διαδικασία μουμιοποίησης, την κατασκευή περούκας και το αρχαίο εμπόριο ταριχευτικών υλικών, αλλά υποδηλώνουν πως το ανοιχτό στόμα της δεν οφειλόταν σε πιθανή πλημμέλεια των ταριχευτών που παραμέλησαν να το κλείσουν.
Αντιθέτως, η ομάδα προτείνει ότι η σύσπαση στο πρόσωπο της γυναίκας μπορεί να οφείλεται σε μια σπάνια μορφή νεκρικής ακαμψίας.
«Ο λόγος για αυτό το ανοιχτό στόμα θα μπορούσε να οφείλεται σε [έναν] οδυνηρό θάνατο ή σε συναισθηματικό στρες και ο πτωματικός σπασμός έκανε το πρόσωπό της να παγώσει κατά τη στιγμή του θανάτου» λέει η Σαλέεμ. «Οι ταριχευτές δεν κατάφεραν να κλείσουν το στόμα και έτσι μουμιοποίησαν το σώμα πριν αυτό αποσυντεθεί ή χαλαρώσει, διατηρώντας το ανοιχτό στόμα της μετά θάνατον».
Η ίδια η αιτία θανάτου παραμένει ασαφής. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν πως η σύσπαση αυτή του προσώπου μπορεί να είναι αποτέλεσμα των ταφικών διαδικασιών ή μετά θάνατον αλλαγών.
Πολλές αρχαίες μούμιες με συσπάσεις προσώπου που μοιάζουν με κραυγή έχουν ανακαλυφθεί τόσο σε Αίγυπτο όσο και την Αμερική. Μάλιστα, όπως λέει η Σαλέεμ, «χρησιμοποιώ τον πίνακα του Εντβαρτ Μουνκ στις διαλέξεις μου που αφορούν μούμιες με παρόμοιες εκφράσεις».
Πηγή: Reuters, Guardian
